Nga Boldnews.al
Pas më shumë se 6 vitesh nga miratimi i Reformës në Drejtësi, edhe ambasadorja amerikane në Tiranë, Yuri Kim, duket se ka humbur besimin tek institucionet e reja të drejtësisë.
Në një mesazh të shpërndarë pasditen e kësaj të Hëne nga rrjeti “Cicërimë” (Twitter), lidhur me procesin e pritshëm të zgjedhjes së kreut të ri të Prokurorisë së Posaçme SPAK, ajo ka shprehur dyshimet, kritikat, por edhe ndërhyrjen brutale në një proces, i cili i është besuar njerëzve të drejtësisë së re.
“Tani që janë konfirmuar kandidatët për kreun e ardhshëm të SPAK-ut, është thelbësore që procesi të jetë transparent në mënyrë që shefi i ardhshëm (1) të zgjidhet në bazë të kualifikimeve dhe historikut dhe (2) të jetë i aftë dhe i vendosur për të intensifikuar luftën kundër korrupsionit, krimit i organizuar.
Procesi i përzgjedhjes duhet të jetë pa manipulime nga ata që kërkojnë të bllokojnë apo ndikojnë në drejtësi, nga ata që preferojnë mënyrat e vjetra dhe për rrjedhojë kundërshtojnë reformën në drejtësi. Taktika të tilla i përkasin një të shkuare që ka dëmtuar shumë. SPAK – si reforma në drejtësi – duhet të jetë e ardhmja e Shqipërisë”, shkruan Kim.
Analizimi i këtij teksti është shumë i rëndësishëm, pasi e rendit Kim pikërisht në radhën e atyre që kritikon më ashpër, tek ata personazhe që sulmojnë “drejtësinë e re”, dhe, nën petkun diplomatik, tenton të ndërhyjë në vendimmarrjen e institucioneve.
Ka shumë elementë që e nxjerrin zbuluar Yuri Kim, pavarësisht se mundohet të mbulojë qëndrimin e saj nën petkun e përfaqësuesit të partnerit më të rëndësishëm ndërkombëtar të Shqipërisë.
Së pari, zonja Kim duket se ka informacion për ndërhyrje, politike ose edhe përtej saj, në procesin e përzgjedhjes së drejtuesit të ri të SPAK, që do të zëvendësojë Arben Krajën, të cilit i përfundon mandati në javën e parë të dhjetorit 2022.
Ndërhyrja në vendimmarrjen e një institucioni kushtetues, siç është Këshilli i Lartë i Prokurorisë, përbën vepër kriminale, më së paku të “ushtrimit të ndikimit të paligjshëm”.
Zonja Kim i ka të gjitha mundësitë për të përcjellë informacionin që posedon tek organet e drejtësisë, edhe asaj të resë, për të ndihmuar Shqipërinë që të shpëtojë njëherë e mirë nga ata që “preferojnë mënyrat e vjetra dhe për rrjedhojë kundërshtojnë reformën në drejtësi.
Ambasadorja nuk ka detyrim ligjor të referojë materiale për vepra kriminale, por ka detyrimin moral që t’u gjendet në krah shqiptarëve për të vendosur para përgjegjësisë ligjore ata që pengojnë drejtësinë.
Së dyti, qëndrimi i zonjës Kim që “shefi i ardhshëm (1) të zgjidhet në bazë të kualifikimeve dhe historikut dhe (2) të jetë i aftë dhe i vendosur për të intensifikuar luftën kundër korrupsionit, krimit i organizuar”, krijon idenë së të paktën një ose dy prej tre kandidaturave që garojnë për kreun e SPAK-ut nuk janë të përshtatshëm për këtë detyrë.
Të hënën e kësaj jave, Këshilli i Lartë i Prokurorisë miratoi kandidaturat zyrtare për drejtues të Prokurorisë Speciale, të renditur sipas radhës së aplikimit; Adnan Xholi, Edvin Kondili dhe Altin Dumani.
Të tre prokurorët kanë kaluar në filtra të shumëfishtë. Ata kaluan me sukses filtrin e mprehtë të Vetingut, ata rezultuan të suksshëm edhe në filtrat e shumë institucioneve, para se të zgjidheshin pjesëtarë të trupës së SPAK-ut dhe tashmë vijojnë të ushtrojnë detyrat në atë institucion të specializuar.
Pra, nëse zonja Kim ka ndonjë dilemë për integritetin e një ose dy prej kandidatëve, kjo do të thotë që ata nuk duhet të ishin në SPAK.
Por, nëse nuk duhet të ishin dhe ndërkohë ushtrojnë funksionet aty, atëherë e gjithë arkitektura e drejtësisë së re ka dështuar dhe është e tepërt të vijohet të flitet për “Reformë në Drejtësi”.
Së treti, ambasadorja Kim duket qartë se nuk ka besim tek Këshilli i Lartë i Prokurorisë, struktura përgjegjëse për përzgjedhjen e kreut të SPAK-ut.
KLP është një strukturë e “drejtësisë së re”, e përbërë nga prokurorë dhe “juristë të spikatur”, siç e përcakton ligji, me një formulë përzgjedhjeje të hartuar në mënyrë të tillë që të mos ketë ndërhyrje.
Mos-besimi i hapur i zonjës Kim tek “ drejtësisë së re” e rendit diplomaten, as më pak e as më shumë, në të njëjtën gjatësi vale me drejtuesit politikë shqiptarë, Edi Rama, Sali Berisha, Ilir Meta e të tjerë, të cilët, secili në këndvështrimin e vetë, nuk i kanë kursyer kritikat për arkitekturën e “pushtetit të tretë”.
Kjo është një goditje e rëndë për “Reformën në Drejtësi”, pasi zonja Kim është e vetmja në eterin shqiptar që po mundohet t’u mbushë mendjen qytetarëve se gjithçka po ecën mirë, pavarësisht se publiku ka humbur besimin tek kjo “foshnje e lindur me shumë probleme”.
Së katërti, deklarata e zonjës Kim është një ndërhyrje në procesin e përzgjedhjes së kreut të SPAK-ut dhe ajo realisht po tenton të mbyllë garën me togfjalëshin “të zgjidhet në bazë të kualifikimeve dhe historikut”, duke krijuar bindjen se në mendjen e saj e ka paracaktuar fituesin.
Kushtetuta dhe legjislacioni shoqërues ka parashikuar një seri kriteresh për emërimin në krye të SPAK-ut, ku natyrisht “kualifikimi dhe historiku” kanë rëndësinë e tyre, por nuk janë më të rëndësishëm se sa shumë elementë të tjerë, përfshirë aftësitë e drejtimit, menaxhimit, organizimit, bashkëpunimit.
Janë këto elementë që ndajnë drejtuesin nga prokurorët e thjeshtë. Ligji për SPAK-un e vendos drejtuesin “primus inter pares”, të parin mes të barabartëve.
Pra, më shumë se sa “historiku dhe kualifikimi”, të cilat i kanë të gjithë prokurorët e posaçëm përsa kohë u emëruan në atë institucion, kërkohen elementët e tjerë tek drejtuesi i ri i SPAK-ut.
Por, për zonjën Kim, mjaftojnë vetëm dy kritere, duke tentuar të ushtrojë ndikimin tek kufizimin i ndjeshëm i garës.
Së pesti, ndërhyrja e zonjës Kim me një deklaratë të tillë, në fazën determinante të procesit, mund të konsiderohet si ndërhyrje e hapur ndaj dy institucioneve të rëndësishme, KLP dhe SPAK.
Nëse zonja Kim ka ndonjë preferencë personale për emrin e ri të kreut të Strukturës së Posaçme Kundër Korrupsionit, ndoshta do të ishte më mirë të dilte publikisht e ta shprehte.
Do të ishte më mirë kjo formë, se sa presioni me “cicërima” (Twitter) dhe me mesazhe të koduara, të cilat, gjithësesi kuptohen lehtësisht nga kushdo që ka interes për çështjet e politikës dhe drejtësisë.
