Qytetarët shqiptarë, ndonëse paguhen më pak në Europë, me rreth 41% të mesatares europiane, sipas fuqisë blerëse, shumë grup mallra i blejnë deri në 50% shtrenjtë se në Europë në vitin 2024, sipas indeksit krahasues të Çmimeve të Konsumit të publikuar nga Eurostat.
Grupi i parë i produkteve parë janë pijet alkoolike, që kushtojnë gati 53% më shumë sesa mesatarja europiane (152.8%). Kjo do të thotë që për të njëjtat produkte që në Europë shpenzohen mesatarisht 100 euro, në Shqipëri do të duheshin 152.8 euro, ose gati 53 euro më shumë, e matur sipas barazisë së fuqisë blerëse.
Grupi i dytë janë “Pajisje audio-vizuale, fotografike dhe për përpunimin e informacionit”, ku përfshihen Televizorë, radio, aparatura audio, pajisje DVD/Blu-ray, etj., Kamera fotografike/digjitale, kamera video, Kompjuterë personalë, laptopë, tabletë, printerë, skanera, etj. Këto produkte mesatarisht kushtojnë gati 50% më shumë sesa mesatarja europiane (149.5%). Një vit më parë këto produkte kushtonin sa 135.7% e mesatares europiane.
Nuk janë më lirë as pajisjet elektroshtëpiake. (frigoriferë, lavatriçe, sobe, kondicionerë, aspiratorë, mikserë, blenderë, tostera, çajzjerë elektrike, hekur, etj.)., që kushtojnë 45.8% më shumë se në pjesën më të madhe të Europës (145.8%), nga 130.8% një vit më parë.
Një produkt mjaft jetik është grupi që përfshin qumështin, djathin dhe vezët. Mesatarisht këto kushtojnë 31.5% më shumë se meatarja europiane, nga 19.5% në 2023-n, duke treguar për një shtrenjtim relativ të çmimeve. Deri në vitin 2013, ky grup kushtonte 10% më lirë se mesatarja europiane. Në 2020-n për herë të parë çmimet kaluan mesataren e BE-së (104.9%) për tu shtrenjtuar vazhdimisht në vitet e mëpasshme.
Ushqimet e tjera i blejmë 25% më shtrejtë se Europa, nga 19% një vit më parë.
Pijet jo alkolike i blejmë 19% më shumë.
Mobilje shtëpiake, pajisje dhe mirëmbajtje janë 11.5% më shumë se mesatarja e Europës.
Mobilje shtëpiake, pajisje dhe mirëmbajtje janë 11.5% më shumë.
Edhe pajisjet e transportit personal janë 5.9% më shumë se mesatarja europiane.
Më shtrenjtë kushton dhe komunikimi (me një indeks 102.7%).
Mobilje dhe orendi, qilima dhe mbulesa të tjera dyshemeje i blejmë 2.2% më shtrenjtë se në Europë.
Për herë të parë, mesataren e Europës e kanë kapur dhe ushqimet dhe pijet jo alkolike, një produkt bazë, që janë tashmë 1.1% më shtrenjtë se në Europë.
Më i liri në raport me mesataren europiane është duhani, sa 46.8% e mesatares europaine si dhe restorantet e hotelet, sa 52.3% e mesatares europiane.
Në total, Sipas të dhënave të Eurostat, niveli mesatar i çmimeve në vendin tonë ishte sa 62.9% e mesatares së BE-së, nga 58.2% që ishte ky nivel, më 2023 dhe 54.6 në vitin 2022. Vetëm në dy vite, Shqipëria ka ngushtuar hendekun e çmimeve me mesataren e BE-së me 8.3 pikë.
Në vitin 2024, Shqipëria zë vendin e parë në rajon për nivel të lartë të çmimeve në krahasim me mesataren e BE (62.9), duke kaluar Serbinë (61.4), Bosnjë-Hercegovinën (59.7) dhe Malin e Zi (57.9), Maqedoninë e Veriut (49.6%) dhe duke u afruar me Kroacinë (73.3). Në vitin 2022, Serbia kishte mesataren më të lartë të çmimeve në krahasim me BE-në.
Eurostat i krahason çmimet sipas konceptit të PPP (Paritetit të Fuqisë Blerëse). Në formën e tyre më të thjeshtë, PPP-të nuk janë gjë tjetër veçse krahasime çmimesh që tregojnë raportin midis çmimeve në monedhat kombëtare për të njëjtin mall ose shërbim në vende të ndryshme.
Për shembull, nëse çmimi i një hamburgeri në Suedi është 28.60 krona suedeze dhe në Itali është 2.76 euro, atëherë PPP-ja për hamburgerët midis Suedisë dhe Italisë është 28.60 krona për 2.76 euro, ose 10.36 krona për një euro. Me fjalë të tjera, për çdo euro të shpenzuar për hamburgerë në Itali, në Suedi do të duhej të shpenzoheshin 10.36 krona për të marrë të njëjtën sasi dhe cilësi – pra të njëjtin “volum” – hamburgerësh.
Çmimet e konsumit në BE
Gjatë vitit 2024, nivelet e çmimeve për shpenzimet e konsumit final të familjeve ndryshonin ndjeshëm mes vendeve të Bashkimit Europian.
Sipas të dhënave të Eurostat, çmimet më të larta u regjistruan në Danimarkë (143% e mesatares së BE-së), Irlandë (138%) dhe Luksemburg (133%). Në të kundërt, vendet me kostot më të ulëta për konsum familjar ishin Bullgaria (60%), Rumania (64%) dhe Polonia (72%).
Ky tregues reflekton jo vetëm nivelin e çmimeve të mallrave dhe shërbimeve në secilin vend, por edhe fuqinë blerëse të familjeve, duke ndikuar drejtpërdrejt në mirëqenien e qytetarëve.
Në vitin 2024, produktet me ndryshimin më të madh të çmimeve mes vendeve të Bashkimit Europian ishin pijet alkoolike dhe duhani. Irlanda rezultoi vendi më i shtrenjtë për këto produkte, me një nivel çmimesh që arrinte në 205% të mesatares së BE-së – gati trefish më shumë se Bullgaria, ku ky nivel ishte vetëm 69%.
Pas Irlandës, nivele të larta çmimesh për alkoolin dhe duhanin u regjistruan edhe në Finlandë (175%) dhe Francë (137%). Në anën tjetër, përveç Bullgarisë, çmime më të ulëta u shënuan në Poloni dhe Sllovaki (të dyja me 83%).
Kjo diferencë e madhe vjen kryesisht si pasojë e politikave të ndryshme të taksimit mbi këto produkte nga një vend në tjetrin.
Sipas Eurostat, kategoria e dytë me variacionin më të madh të çmimeve në BE ishte ajo e restoranteve dhe hoteleve. Danimarka kryesonte listën me 148% të mesatares së BE-së, ndjekur nga Irlanda (129%) dhe Finlanda (127%).
Ndër vendet më të përballueshme për të ngrënë jashtë ose për të qëndruar në hotel ishin Bullgaria (53%), Rumania (69%) dhe Hungaria (72%).
Veshjet renditen të tretat për nga variacioni i niveleve të çmimeve, me çmimet më të larta për veshje të regjistruara në Danimarkë (133%), Suedi dhe Finlandë (të dyja me 120%), ndërsa çmimet më të ulëta u gjetën në Bullgari (79%), Hungari dhe Rumani (të dyja me 85%).
Diferenca u regjistruan gjithashtu për ushqimet dhe pijet joalkoolike (nga 76% e mesatares së BE-së në Rumani deri në 125% në Luksemburg), pajisjet e transportit personal (nga 89% në Sllovaki deri në 120% në Danimarkë) dhe elektronikat e konsumit (nga 89% në Itali deri në 115% në Finlandë)./ MONITOR
