Në momentin kur administrata e re amerikane ka hedhur poshtë politikisht vendimin e paraardhësve të saj demokratë, për të shpallur “Non Grata” Sali Berishën, duke e konsideruar këtë si një akt politik “që mban peng mardhëniet mes dy vendeve” është mirë të kthejmë filmin pas për të rifreskuar se ç’propagandë të shfrenuar na kanë dëgjuar veshët për plot katër vite.
Lapsi.al ka hapur arkivat që nga dita e 19 majit 2021 kur DASH shpalli ‘non grata’ Sali Berishën si të përfshirë në “veprime korruptive” dhe për “minim të demokracisë”. Kjo masë që u ndërmor për të fashitur protestën e mundshme opozitare pas zgjedhjeve të një muaji më parë, duke e ngërthyer PD-në një një sherr të brendëshëm, dyshohej se kishte një inspirim nga Tirana. Vetë Edi Rama e kishtë kërcënuar rivalin e tij në paralemant duke i thënë se shumë shpejt nuk do ta kapërcente më dot Atlantikun.
Por, në ofensivë për të mbrojtur dokumentin e Anthony Blinken u hodhën një ordhi diplomatësh vartës së tij. Lapsi.al i ka rimarë në mënyrë kronologjike ato më kryesoret.
I ndërgjegjshëm se koha kur po kryhej kjo lëvizje kishte bërë që të ngriheshin dyshimet e para, Zëvendës Ndihmës Sekretari i Shtetit për Evropën Matthew Palmer, i cili më pas u largua nga shërbimi si i dyshuar për konflikt interesi me presidentin serb Vuçiç, u mundua ta shfryjë faktorin kohë. “Nuk do t’i kushtoja rëndësi momentit kohor, por ajo që ka rëndësi është serioziteti me të cilin e marrin Shtetet e Bashkuara çështjen e korrupsionit publik. Kjo është një dëshmi e angazhimit tonë për të përdorur ato instrumenta që kemi të disponueshme”, tha ai në një intervistë në 20 maj 2021.
Kur u mor vesh se Beisha nuk do dorëzohej por do hapte gjyq kundër Blinkenit, presionet mbi Lulzim Bashën u shtuan për ta përjashtuar atë nga PD-ja. Ambasadorja Yuri Kim tha shprehjen e fammshme kërcënuese se kush vazhdon me Non Grata-n “do hajë bar”. Ajo me lehtësinë për të dalë nga kostumi diplomatik dhe për tu treguar më katolike se papa u shndërrua në targetin e Berishës që e cilësonte si “guvernatore të pa emëruar”. Qëndrimeve të saj i doli në krah departamenti i shtetit”.
“Uashingtoni është i shqetësuar nga sulmet e pajustifikuara ndaj ambasadores tonë në Tiranë. Këto sulme të shëmtuara nuk përfaqësojnë popullin shqiptar. Siç e ka udhëzuar Uashingtoni ambasadorja Kim ka shpjeguar dhe zbatuar qartë politikat e Shteteve të Bashkuara, përfshirë vendosmërinë e Presidentit Biden për të mbajtur përgjegjës ata persona që përfshihen në korrupsion, ose minojnë demokracinë”, theksoi zëdhënësi i Departamentit të Shtetit Ned Price.
E njëjta linjë kokfortë vijoi edhe pasi u pa se Berisha ishte shumicë në partinë e tij pasi mblodhi kunvendin në stadiumin Arena Kombëtare. Presioni amerikan qe që Basha mos e lëshonte partinë. Pas përplasjeve të forta në 8 janar 2022, ndërhyri zv/Ndihmës Sekretariit të Shtetit për Evropën Jugore dhe Qendrore, Gabriel Escobar. Ai këmbëngulte se Berisha është i vetmuar. “Unë do t’u tërhiqja vëmendjen atyre që mendojnë se fakti që ai mund të nxjerrë përkrahës të dhunshëm në rrugë, sinjalizon një lloj mbështetjeje elektorale. Dyshoj që të jetë kështu. Dhe shpresoj që votuesit ta refuzojnë këtë lloj sjelljeje në këto lloj aktivitetesh”, tha ai për Zërin e Amerikës, ku realiteti mohohej në mënyrë qesharake. Ai shtoi duke kërcënuar mbështetësit e Berishës: “Jo gjithkush që pretendon se është anëtar i Partisë Demokratike është një partner i rëndësishëm i yni në këto momente”.
Këtë këmbëngulje prej budalla e mishëroi në çdo hap të saj ambasadorja Juri Kim. Pas dorëheqjes së Bashës, ajo njohu Enkeleid Alibeajn si kryetar të një PD-je fallco dhe loboi të mos i jepej nga gjykatat vula dhe sigla shumicës së demokratëve. Ajo nnuk nguroi të ndërhynte kundër konventës së Vienës edhe në garat elektorale, duke bërë thirrje që mos votohej për Non Gratat. “Është e gabuar. Në mendimin objektiv dhe të mirëmenduar të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, personat të cilët janë të përcaktuar, nuk duhet të jenë përfaqësues të popullit shqiptar. Populli shqiptar meriton më mirë dhe kërkon më mirë” tha ajo para zgjedhjeve lokale gjatë një vizite në veri të vendit. Atë prill 3 ajo e krahasoi Berishën me një zjarrëvënës që “premton të shuajë zjarret”.
Duke i dalë në mbrojtje ambasadores në Tiranë, po në të njëjtin muaj, Gabriel Escobar deklaroi në Top Story se nuk ka asnjë shanc që Non Grata të hiqet. “Para së gjithash, mendoj se pozicioni ynë për këtë individ të veçantë është shumë i qartë. Por unë do të thosha se nuk njoh asnjë person që përmes zgjedhjeve të ketë arritur të ndryshojë përcaktimin e pozicionit të tyre prej Departamentit të Shtetit sipas legjislacionit tonë”. Me të njëjtën lehtësi që premtonte se Non Grata nuk do të hiqej kurrë Zëvendës Ndihmës Sekretari i Shtetit pohonte edhe se vendimmarrja ndaj Berishës nuk ishte politike. “Vendimi për ta përcaktuar atë ishte një vendim institucional. Nuk ishte një vendim individual dhe nuk ishte një vendim politik”, pati deklaruar ai për VOA në 22 tetor 2022.
Por, po të shohësh deklaratën aktuale të Departamentit të shtetit qëndrimi ka ndryshuar 180 gradë. Qasja është krejtësishte e kundërt nga ato që kumtuan Palmer, Kim dhe Escobar në vite.
Të parët thonin se vendimi nuk qe politik, të dytët se qe i tillë. Të parët se kjo bëhej për të luftuar korrupsionin në Shqipëri, të dytët se kjo ka rrezikuar marëdhëniet e mira mes dy vendeve. Të parët se Non Grata nuk do rishikohet kurrë, të dytët se nuk do lejojnë që gabimet e administratës Biden të vijojnë.
Për ta kuptuar më mirë se ç’histori na u tregua për katër vite ia vlen të riprodhojmë edhe njëherë deklaratën që Departamenti aktual i Shtetit dha së fundi për reporterin e Shtëpisë së Bardhë, Marc Caputo. “Ne nuk do të lejojmë që interesat tona të politikës së jashtme apo marrëdhëniet me Shqipërinë të mbahen peng nga vendime të politizuara të epokës së Biden-it”./ Lapsi.al
