Në Komisionin Qendror të Zgjedhjeve u rinumëruan të mërkurën 42 kutitë e qarkut Dibër në bazë të ankesës së kandidatit demokrat, Xhemal Gjunkshi me pretendimet për tjetërsim të votës preferenciale nga numëruesit.
Në fund të rinumërimit, diferenca mes tij dhe kandidatit Përparim Spahiu të renditur para tij në listën preferenciale të PD-së u ngushtua nga 120 vota në 54 vota, duke vërtetuar pretendimet e tij dhe pse në finale nuk e ndryshon renditjen.
Këto janë të dhënat e para nga një proces i gjatë rinumërimi që sapo ka nisur dhe do të përfshijë disa qarqe pas vendimeve të marra nga Komisionit i Ankimimeve dhe Sanksioneve, KAS, për të rihapur kutitë.
Rezultatet paraprake të zgjedhjeve parlamentare të 11 majit që i dhanë Partisë Socialiste edhe një mandat tjetër qeverisës me 83 deputetë, një shumicë shumë më e lartë se tre mandatet pararendëse, po kundërshtohen gjërësisht nga koalicioni kryesor opozitar, Partia Demokratike-Aleanca për Shqipërinë Madhështore, parti të tjera të vogla dhe kandidatët e listave të hapura.
Ankesat e depozitura në KQZ ngrenë pretendime për parregullsi në procesin e votimit dhe të numërimit të votave.
Deri më tani, KAS marrë vendim për rinumërimin e të gjitha kutive në qarkun Tiranë dhe Fier, në disa qendra votimi në Durrës si dhe votat preferenciale të kandidatëve në Dibër.
Në Tiranë, koalicioni PD-ASHM shpreson të marrë mandatin e 14-të deputetit, një garë që bëhet mes kandidatit demokrat, Ilir Alimehmeti dhe kandidatit të dytë në listë të partisë Mundësia. , Erald Kapri, i cili rezulton fitues. Gjithsesi, nga rinumërimi mund të rezultojnë skenarë të tjerë që lidhen me votën preferenciale brenda mazhorancës, ku Blerina Gjylameti humbi mandatin për një grusht votash përballë Olta Xhaçkës, por u tërhoq nga kontestimi pas “tërheqjes së veshit” nga kryeministri Edi Rama.
Në Fier, shpresat për të fituar një mandat i ka Lëvizja Shqipëria Bëhet dhe betejën e ka me Partinë Socialiste. Në qarkun e Durrësit është kandidati i ASHM-së, Aulon Kalaja i cili ashtu si Gjunkshi ka ngritur pretendime për manipulim të votave preferenciale brenda llojit.
Ndërkohë që rinumërimet mund të sjellin ndryshim të papërfillshëm të rezultateve finale, ekspertët paralajmërojnë se ky proces do të jetë një matës për integritetin e administrimit zgjedhor, që mund të sjellë pasoja penale për komisionerët dhe ekipet e numërimit nëse konstatohen parregullsi, dhe të nxisë një reformë të re zgjedhore.
Erida Skëndaj, drejtore e Komitetit Shqiptar të Helsinkit, i tha BIRN se “integriteti i zgjedhjeve cenohet nëse nga rinumërimi vërehen rezultate të ndryshme që janë substanciale në diferencat midis subjekteve zgjedhore apo kandidatëve, dhe që dukshëm kanë avantazhuar në rezultat njërën apo tjetrën palë, pra nuk janë thjeshtë gabime minimale njerëzore në rinumërim”.
Për rrjedhojë, shton ajo, “kjo do përforconte urgjencën më së pari në reformën e ardhshme zgjedhore, të depolitizimit të administratës zgjedhore në të gjitha nivelet, paralelisht me çështje të tjera thelbësore që janë objekt ankimi nga subjektet/kandidatët”.
Edhe drejtuesit e dy organizatave të tjera që monitorojnë procesin zgjedhore, Qendresa Qytetare dhe Instituti i Studimeve Politike, e shohin procesin e rinumërimit si një proces që do të nxjerr në pah nevojën për një reformë zgjedhore për një administrim apolitik të procesit.
Afrim Krasniqi nga Instituti i Studimeve Politike nuk beson se do të ketë pasoja në ndarjen e mandateve nga ky proces, por do të ketë pasoja të tjera. “Pritshmëritë janë të pakta, sepse u bënë disa procese zgjedhore që vota devijohet përpara votimit, jo në ditën e votimit apo në numërim,” i tha ai BIRN, ndërsa shton se “nëse ka devijim qoftë edhe një vote, individët përgjegjës duhet të përballen me pasojat e ligjit”.
Edhe Rigels Xhemollari, drejtor ekzekutiv i “Qëndresa Qytetare” beson se, “nëse hetimi i parregullsive që mund të konstatohen do të thellohet realisht, mund të çojë në pasoja penale për shumë komisionerë që kanë abuzuar me detyrën”.
“Po aq e rëndësishme është edhe krijimi i precedentëve të rrezikshëm si trafikimi i votës apo transferimi i saj, që mund të përdoren për të justifikuar kalimin drejt një procesi totalisht elektronik në vitin 2027 apo 2029,” shton ai.
Nga ana tjetër, Xhemollari mendon se fokusimi i opozitës tek kontestimi i rezultateve, “në vend që të forcojë kauzën për integritetin zgjedhor, rrezikon ta delegjitimojë betejën e opozitës dhe të kthejë farsën elektorale në një justifikim të brendshëm për të mos pranuar realitetin”.
“Në fund, ky debat i shërben vetëm qeverisë: për të kaluar ligje dhe akte abuzive pa zhurmë, pa debat dhe me konsensus në heshtje,” thekson Xhemollari.
Kodi Zgjedhor, i cili ka pësuar disa herë ndryshime ndër vite është formuluar në bazë të një administrimi bipartizan të gjithë procesit zgjedhor, që nga përbërja e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, Komisionet Zonale dhe deri tek grupet e numërimit të votave.
Pavarësisht rekomandimeve të përsëritura nga organizmat ndërkombëtarë, OSBE-ODIHR që monitorojnë proceset zgjedhore, për të krijuar një administrim zgjedhor apolitik, partitë kanë këmbëngulur të vijojnë të mbajnë kontrollin mbi procesin, duke treguar mosbesimin e tyre tek një administratë zgjedhore e paemëruar nga partitë.
Afrim Krasniqi fokusohet tek kjo problematikë duke sjellë në vëmendje se Shqipëria është vendi i fundit në Europë që operon me këtë sistem administrimi politik të zgjedhjeve.
“Kemi të bëjmë me një proces në të cilin partitë vetë pranojnë se ka dështuar praktika e administrimit bipartiak të zgjedhjeve, PS duke urdhëruar kandidatet të tërheqin ankimimet dhe PD duke i lejuar ato”- thotë ai, ndërsa sugjeron që gjetjen mekanizma të tjerë më të besueshëm dhe më efektivë.
Ai cek dhe një aspekt tjetër të procesit të rinumërimit të votave, duke sugjeruar që kostot financiare të tij të paguhen nga subjektet zgjedhore. “Nuk ka sens që qytetarët të paguajnë miliona euro për komisionerët dhe numëruesit e partive dhe pastaj edhe për kontrollin e tyre, pra rinumërimin e votave të numëruesve partiakë,” përfundoi Krasniqi./ BIRN
