Ish-Presidenti Donald Trump, prej më shumë se një vit e gjysmë nuk ndodhet në pushtet, por çështjet ligjore që lidhen me kohën kur ai ishte në krye të Shtëpisë së Bardhë, paraqesin ende rrezik për të.
Kontrolli i Byrosë Federale të Hetimit (FBI) në shtëpinë e Trump në Florida ka përqendruar vëmendjen në trajtimin e dokumenteve zyrtare nga ana e tij gjatë kohës kur ishte president.
Dy hetime penale po vazhdojnë: një për ndërhyrje të mundshme në zgjedhje dhe një tjetër për krime të dyshuara financiare.
Ndërkohë, një hetim politik po shqyrton rekomandimin e akuzave penale për rolin e Trump në sulmin e Kongresit më 6 janar 2021. Ndërsa Trump mendon për të rikandiduar në zgjedhjet presidenciale të vitit 2024, këtu janë rastet ligjore që mund të hedhin poshtë ambiciet e tij.
Të dhënat e Shtëpisë së Bardhë
Kur Trump u largua nga Shtëpia e Bardhë, ai mori kuti me dokumente zyrtare me vete në resortin e tij Mar-a-Lago në Florida. Sipas ligjit të të dhënave presidenciale, heqja e të dhënave zyrtare mund të përbëjë vepër penale.
Sipas vetë Trump, “një grup i madh agjentësh të FBI” kontrolluan rezidencën e tij më 8 gusht. Avokatja e tij, Christina Bobb, i tha NBC News se disa letra ishin sekuestruar. Megjithatë, FBI dhe departamenti i drejtësisë nuk kanë reaguar ende.
Në shkurt, Arkivi Kombëtar tha se kishte marrë 15 kuti letrash nga Mar-a-Lago, të cilat Trump duhet t’i kishte dorëzuar kur u largua nga Shtëpia e Bardhë. Agjencia më vonë i tha Kongresit se kutitë përfshinin “artikuj të shënuar si informacion të klasifikuar të sigurisë kombëtare”.
Por Trump pretendoi se qeveria “nuk “gjeti” asgjë” dhe se demokratët ishin thjesht “në kërkim të mashtrimit të tyre të ardhshëm”. Mbajtja e të dhënave u mundëson presidentëve të mbahen përgjegjës për veprimet e tyre në detyrë, thotë historiani presidencial Lindsay Chervinsky.
Por zbatimi i aktit të Regjistrimeve Presidenciale është “i ndërlikuar”, thotë ajo, sepse ligji kërkon “vullnetin e mirë” të presidentëve për të ruajtur të dhënat e tyre.
Trazirat e Kapitolit të SHBA
Trump akuzohet për nxitjen e një “kryengritjeje” kur mbështetësit e tij mësynë ndërtesën e Kapitolit, ndërsa anëtarët e Kongresit certifikuan fitoren zgjedhore të Joe Biden më 6 janar 2021. Për disa javë pas incidentit, ai ngriti pretendime të pabaza për mashtrime zgjedhore, të cilat i përsëriti në një tubim në National Mall në Uashington DC pak para trazirave.
Menjëherë pas kësaj, Trump u shpall i pafajshëm në një gjyq politik në Senatin e kontrolluar nga republikanët dhe mbështetësit e tij shpallën fitoren. Por kjo nuk ishte fundi i saj. Në korrik të vitit të kaluar, demokratë dhe disa politikanë republikanë formuan një komitet të 6 janarit, i cili po shqyrton veprimet e Trump në detaje. Ajo ka marrë mijëra komunikime të bëra në Shtëpinë e Bardhë atë ditë.
Deri më tani, seancat dëgjimore publike të komitetit kanë gjeneruar një sërë akuzash, duke përfshirë dëshminë e ndihmësve dhe këshilltarëve të vetë zotit Trump se ai e dinte se pretendimet për mashtrim zgjedhor ishin të pavërteta – dhe se hapat që ai po ndërmerr për të përmbysur rezultatet ishin të paligjshme.
Natyrisht, ekziston një ndryshim kryesor midis këtyre seancave dhe një gjyqi penal – zoti Trump dhe mbështetësit e tij nuk kanë pasur mundësi të ofrojnë mbrojtjen e tyre. Ndërsa komiteti nuk ka kompetenca ligjore për të ndjekur penalisht Trumpin, ai mund të zgjedhë t’i referojë akuzat penale kryeavokatit të qeverisë amerikane, Prokurorit të Përgjithshëm Merrick Garland.
Akuzat e mundshme përfshijnë pengimin e numërimit të votave në Kongres dhe komplotin për të mashtruar SHBA-në duke përmbysur rezultatet e zgjedhjeve, të cilat të dyja mund të dënohen me gjoba ose me burg.
Megjithatë, asnjë ish-president nuk është ndjekur penalisht. Seancat e mëtejshme publike do të mbahen në shtator, ndërsa hetimi vazhdon.
Ndërhyrje në zgjedhje
Disa ditë para sulmit në Kongres, zyrtari më i lartë i zgjedhjeve në shtetin e Xhorxhias mori një telefonatë të pazakontë.
“Unë dua të gjej vetëm 11,780 vota,” i tha një Trump i shqetësuar Sekretarit Republikan të Shtetit të Gjeorgjisë, Brad Raffensperger.
Votat do t’i kishin dhënë zotit Trump fitoren në shtetin kyç të vitit 2020. Duke pretenduar për mashtrim zgjedhor të pabazuar, Trump sugjeroi se një rezultat i tillë mund të ishte i mundur nëse zoti Raffensperger mund të “rishqyrtojë” rezultatin.
11,780 votat nuk u realizuan kurrë. “Ne besojmë se numrat tanë janë të saktë,” tha zoti Raffensperger.
Kryeprokurori i qarkut Fulton të Gjeorgjisë, Fani Ëillis, nisi një hetim mbi krimet e mundshme të zgjedhjeve shtetërore, të dënueshme me gjobë ose me burgim.
Trump e sheh rastin si një “gjueti shtrigash”, por thirrja e tij ndaj Raffensperger mund të jetë një “deklaratë inkriminuese”, tha Barbara McQuade, një profesore e drejtësisë në Universitetin e Miçiganit.
Prokurorët do të duhet të provojnë përtej dyshimit të arsyeshëm se zoti Trump e dinte se veprimet e tij ishin mashtruese.
Çështjet financiare
Disa ekspertë ligjorë besojnë se akuzat për mashtrime tatimore dhe bankare në Nju Jork janë kërcënimi më i madh me të cilin përballet Trump. Prokurori i Qarkut të Manhatanit, Cyrus Vance dhe ekipi i tij kaluan më shumë se dy vjet duke analizuar financat e Trump në kërkim të krimeve të mundshme.
Për prokurorët, marrja në dorë e deklaratave tatimore të Trump dhe akuzimi i shefit financiar të kompanisë së tij për mashtrim tatimor, ishin dy përparime të mëdha. Më pas, në fund të vitit 2021, zoti Vance u largua nga detyra dhe u zëvendësua nga kolegu i tij demokrat Alvin Bragg.
Për ta çuar çështjen përpara, dy prokurorët që drejtojnë hetimin, Carey Dunne dhe Mark Pomerantz, u përpoqën të bindin shefin e tyre të ri se kishin prova të mjaftueshme për të ngritur kallëzime penale. Ai nuk ishte dakord, prokurorët dhanë dorëheqjen dhe hetimi u ndërpre.
Këto krime të supozuara janë mohuar ashpër nga Trump. Për të komplikuar gjërat, disa nga akuzat nga hetimi i Vance po shqyrtohen nga Prokurori i Përgjithshëm i Nju Jorkut në një hetim të veçantë civil, i cili u hap në 2019.
Sjellja e keqe seksuale
“Ajo nuk është tipi im”, tha Trump në përgjigje të akuzave se ai kishte sulmuar seksualisht një kolumnist në vitet 1990. “Nuk ka ndodhur kurrë, në rregull?”
Kjo ishte në vitin 2019, disa ditë pasi E Jean Carroll bëri akuzat. Më pas, ajo e paditi Trumpin sepse e quajti atë gënjeshtare.
Çështja ka qenë prej kohësh e zhytur në rërë të gjallë, por një datë gjyqi tani është caktuar për 6 shkurt 2023 – përveç nëse ka një zgjidhje jashtë gjykatës ndërkohë.
