Vizita e Carney-t në Uashington të martën është e dyta që nga maji. Është cilësuar si një “vizitë pune” e fokusuar në çështje si tregtia dhe siguria.
Kryeministri kanadez Mark Carney po shkon në Uashington për vizitën e tij të dytë këtë vit — këtë herë me qëllimin më modest për të rikthyer në rrugën e duhur bisedimet tregtare.
Negociatat janë zvarritur gjatë verës, duke tejkaluar afatin e gushtit të vendosur nga të dy udhëheqësit. Por pak detaje janë publikuar rreth diskutimeve ose çështjeve që pengojnë një marrëveshje.
Kanadaja është i vetmi vend i G7 që ende nuk ka arritur një marrëveshje tregtare me Trump këtë vit, megjithëse ndryshe nga aleatët e tjerë, Ottawa nuk është me nxitim duke pasur parasysh përjashtimet sipas Marrëveshjes së Tregtisë së Lirë SHBA-Kanada-Meksikë.
Por takimi kokë më kokë i së martës vjen në një kohë kur Trump ka rinisur bisedimet për ta bërë Kanadanë shtetin e 51-të, ndërsa figura kryesore e opozitës e Carney-t, ka thënë se çdo gjë përveç arritjes së një marrëveshjeje tregtare në këtë udhëtim, do të konsiderohej dështim.
Ministri i Tregtisë Kanada-SHBA, Dominic LeBlanc, tha javën e kaluar se po bëhet “përparim” drejt një marrëveshjeje dhe raportet e medias sugjerojnë se mund të ketë njëfarë lehtësimi nga tarifat ndëshkuese të çelikut të SHBA-së, që do të vendosen në të ardhmen.
Megjithatë, njerëzit brenda partisë kanë lënë të kuptohet zhgënjim për shkak të mungesës së qartësisë nga Shtëpia e Bardhë se si mund të duket një marrëveshje tregtare dhe sigurie me Kanadanë.
“Nëse shikoni të gjitha gjërat e ndryshme në të cilat është i angazhuar Trump, a është kjo pikërisht në krye? Ndoshta jo”, tha Colin Robertson, një ish-diplomat kanadez dhe anëtar i Grupit të Ekspertëve për Marrëdhëniet Kanada-SHBA të Universitetit Carleton.
“Kjo është pjesërisht arsyeja pse, mendoj unë, kryeministri po shkon [në Uashington] për të thënë ‘na kushtoni vëmendjen tuaj'”, tha zoti Robertson për BBC-në.
Zyra e Carney-t e ka cilësuar takimin e së martës si një “vizitë pune” të fokusuar në gjetjen e një gjuhe të përbashkët mbi ekonominë dhe sigurinë, megjithëse nuk priten përparime të mëdha, thanë zyrtarë të Shtëpisë së Bardhë për BBC-në.
Koha ballë për ballë me presidentin, i cili i kushton shumë rëndësi marrëdhënieve personale, mund të ndihmojë gjithashtu në lehtësimin e ngërçit tregtar, vuri në dukje Jamie Tronnes, drejtori ekzekutiv i Qendrës për Prosperitet dhe Siguri të Amerikës së Veriut me seli në Uashington.
“Trump ka qenë shumë i qartë se dëshiron që njerëzit të vijnë tek ai,” tha ajo.
Në Shtëpinë e Bardhë të hënën, Trump tha vetëm se “mendoj se do të pyesë për tarifat”.
“Shumë kompani nga Kanadaja po zhvendosen në Shtetet e Bashkuara”, tha presidenti në Zyrën Ovale. “Të gjithë po kthehen në SHBA.”
Kur u pyet nëse do të ndryshonte qëndrimin e tij për ndonjë tarifë, Trump u përgjigj shpejt: “Kam të drejtë”.
Carney është përballur me presion të brendshëm për të siguruar një marrëveshje me SHBA-në që do të ulte tarifat, veçanërisht për sektorët e goditur rëndë si çeliku dhe druri.
Në një letër të hapur drejtuar kryeministrit të hënën përpara vizitës së tij në Uashington, udhëheqësi i opozitës konservatore, Pierre Poilievre, i kërkoi Carney-t të “negociojë një fitore”.
“Nëse ktheheni vetëm me justifikime, premtime të thyera dhe mundësi për foto, do t’i keni zhgënjyer punëtorët tanë, bizneset tona dhe vendin tonë”, shkroi Poilievre.
Trump ka vendosur një taksë të përgjithshme prej 35% mbi mallrat kanadeze, si dhe taksa specifike sektoriale prej 50% mbi metalet, 35% mbi drurin e butë dhe 25% mbi automjetet.
Carney është përpjekur t’i sigurojë kanadezët se një shumicë dërrmuese – 85% – e tregtisë me SHBA-në është ende pa taksa falë paktit USMCA.
Kryeministri është kritikuar gjithashtu për zbutjen e fjalimit të tij zgjedhor “Ngrini Bërrylat Lart” për përballjen me administratën Trump, duke iu referuar një metafore të hokejit në akull për të luajtur në mënyrë agresive.
Në vend të kësaj, Carney ka bërë atë që disa e përshkruajnë si lëshime që kur mori detyrën: duke i dhënë fund një Takse mbi Shërbimet Digjitale që Trump nuk e pëlqente hapur, duke hequr shumicën e tarifave hakmarrëse të Kanadasë ndaj SHBA-së dhe duke tërhequr dy mosmarrëveshje ligjore dhjetëravjeçare mbi detyrimet amerikane mbi drurin e butë kanadez.
1. Robertson e quajti atë “çmimin e pranimit” për të vazhduar bisedimet tregtare.
Megjithatë, Carney e ka përshkruar marrëdhënien me Trump si “të mirë” dhe tha se të dy shkëmbejnë mesazhe rregullisht.
Vizita e së martës në Shtëpinë e Bardhë vjen gjithashtu në një kohë kur fillojnë konsultimet përpara një shqyrtimi të ardhshëm të marrëveshjes së tregtisë së lirë të USMCA-së, e cila është afatgjatë.
Përfaqësuesi i Tregtisë i SHBA-së, Jameison Greer, ka sinjalizuar se ky shqyrtim mund të kryhet veçmas me Kanadanë dhe Meksikën, pasi marrëdhënia e SHBA-së me të dy vendet “është e ndryshme në shumë mënyra”, tha ai në fund të shtatorit.
Pete Hoekstra, ambasadori i Amerikës në Kanada, i tha një audience në Otavë në shtator se Uashingtoni shpresonte të negocionte një marrëveshje “më të madhe” me Kanadanë, një marrëveshje që mbulon si tregtinë ashtu edhe mbrojtjen.
Ai shprehu gjithashtu zhgënjim për pakënaqësinë e kanadezëve me SHBA-në, duke thënë se “është shumë, shumë e vështirë të gjesh kanadezë që janë të apasionuar pas marrëdhënies amerikano-kanadeze”.
Qeveria e Carney-t është detyruar të ecë me vështirësi në përballjen me pakënaqësinë publike për marrëdhëniet me SHBA-në.
Të dhënat e turizmit tregojnë se numri i kanadezëve që vizitojnë SHBA-në ka rënë për shtatë muaj rresht dhe një sonazh i Ipsos zbuloi se gjashtë në 10 kanadezë besojnë se vendi i tyre nuk mund t’i besojë më kurrë SHBA-së në të njëjtën mënyrë.
Kjo ndjenjë është nxitur pjesërisht nga pretendimi i përsëritur i Trump se Kanadaja duhet të bëhet “shteti i 51-të”, i bërë së fundmi javën e kaluar para gjeneralëve të lartë ushtarakë në Virxhinia, ndërsa diskutonin planet për një sistem mbrojtës nga raketat Golden Dome.
Përcaktimi i asaj që SHBA-të duan nga bisedimet ka qenë i vështirë për t’u deshifruar.
Ka të ngjarë që Uashingtoni të dëshirojë të ushtrojë presion mbi Otavën për angazhime të forta mbi çështje përtej tregtisë, si mbrojtja dhe kufiri i saj i përbashkët, tha Avidan Cover, Drejtor i Institutit për Ligjin e Sigurisë Globale në Universitetin Case Western në Ohajo.
Kërkesat e Trump që Kanadaja të bëhet shteti i 51-të i Amerikës, shtoi zoti Cover, janë “pozicionale” dhe “jo një propozim serioz” – por ai tha se beson se ato po “zbulojnë” se ku qëndron Trump në lidhje me Kanadanë.
“Kjo pasqyron një sasi të madhe ndikimi,” tha ai.
Ekspertët kanë vënë në dukje gjithashtu se mburoja ambicioze raketore “Kupola e Artë” e Trump do të kërkonte njëfarë niveli pjesëmarrjeje kanadeze, duke pasur parasysh afërsinë e saj gjeografike, me administratën Trump që ka të ngjarë të kërkojë një marrëveshje për këtë nga Kanadaja.
Ndërsa Carney punon për të ruajtur dialogun me Trump, ai e ka kaluar verën duke vizituar aleatë si Mbretëria e Bashkuar dhe Meksika për të siguruar mbështetje dhe për të gjetur tregje të reja për Kanadanë.
Në vend, ai është përqendruar në rritjen e projekteve të “ndërtimit të kombit”, që mund të përmirësojnë prodhimin ekonomik të Kanadasë në planin afatgjatë.
Por ende ekziston një pranim i gjerë në të gjitha anët politike se Kanadaja duhet të arrijë një lloj marrëveshjeje me Trump për të mbrojtur ekonominë e saj, pasi 75% e mallrave të saj shiten në SHBA dhe mijëra vende pune janë humbur tashmë në sektorët e cenueshëm.
Qeveria Carney është shumë e vetëdijshme për këtë presion përpara takimit të së martës, vuri në dukje zoti Robertson. Nëse zbatohen me fuqi të plotë, tarifat amerikane kanë fuqinë të “shkatërrojnë” ekonominë e Kanadasë.
“Ndërkohë, ndërsa përpiqemi të gjejmë mundësi të reja, ju doni të mbani në fuqi sa më shumë nga marrëveshja aktuale”, tha ai./ BBC.
