Nga një histori suksesi me rritjen dyshifrore të flukseve turistike dy vitet e fundit, turizmi shqiptar po përballet sot me një provë të vështirë: një “test acidi”.
Ky është një term i huazuar nga financat, që përdoret për të matur aftësinë e një biznesi për të përballuar detyrimet afatshkurtra duke u mbështetur vetëm te burimet më të qëndrueshme dhe më likuide – pa pasur nevojë për të shitur aktive më pak likuide për t’i shndërruar në para.
I përkthyer në kontekstin e turizmit, testi i acidit është një mënyrë për të kuptuar nëse sektori ka mjaftueshëm “kapacitete reale” për të përballuar pritshmëritë afatshkurtra, presionet dhe sfidat që po shfaqen, pa u mbështetur më tek entuziazmi kalimtar, reklama organike apo rritja mekanike e numrave.
Ky është një moment maturimi, ku bëhet dallimi midis suksesit të qëndrueshëm dhe bumit të përkohshëm.
Dikur, Shqipëria përfitonte nga pritshmëritë e ulëta të turistëve. Ata vinin me skepticizëm dhe iknin të habitur pozitivisht. Ky efekt solli një valë reklame organike, ku vetë turistët e bënin vendin të njohur nëpërmjet rrjeteve sociale. Por kjo reklamë krijoi edhe një mbivlerësim të realitetit.
Tashmë, turistët që vijnë nuk janë më thjesht kureshtarë — ata presin më shumë, dhe kur përballen me të njëjtat problematika të vjetra, zhgënjimi është edhe më i madh.
Të dhënat e marra nga shoqatat e turizmit dhe shifrat zyrtare të hyrjeve të shtetasve të huaj tregojnë për një sezon të ngadalësuar në turizmin e rërës dhe detit.
Nga një kërkim i “Monitor” në Booking, rezulton se për javën e parë të gushtit, kapacitetet akomoduese ishin ende të lira, me një zënie prej mesatarisht 70%, nga mbi 90% në të njëjtën periudhë të një viti më parë.
Një problematikë e rëndësishme mbetet infrastruktura. Uji, energjia, kanalizimet, mungesa e menaxhimit të trafikut apo pastërtisë janë kthyer në barrikada që nuk i kapërcejnë dot më as çmimet e ulëta dhe as natyra e mrekullueshme.
Vetë operatorët turistikë shprehen hapur: “Është turp që kemi ende probleme të tilla jetësore”.
Turistët e huaj, veçanërisht ata të “klasës së mesme”, që kërkojnë një minimum standardesh, si për infrastrukturën, ashtu dhe për shërbimin, po ikin të zhgënjyer — një sinjal alarmi që nuk duhet shpërfillur.
Janë pikërisht këta turistë që po largohen më shumë, në një kohë që vendi po bën përpjekje për tu larguar nga turizmi i çmimeve të ulëta, drejt atij më elitar!
Infrastruktura, që këtë vit jo vetëm nuk është përmirësuar por është përkeqësuar, duke iu shtuar edhe problemi i furnizimit me ujë, vetëm sa i bashkëngjitet zhvillimit kaotik që ka pasur turizmi këto vite.
Në gjysmën e parë të vitit të kaluar, hyrjet e shtetasve të huaj u rritën me 30% mesatarisht, me shifra që e kaluan dhe 50% në shkurt e 47% në mars.
Kjo krijoi eufori tek operatorët, që “nxituan” të rrisnin çmimet, sidomos në Jug.
Në një vend që po tërheq turistë, kryesisht për shkak të çmimeve të lira, reagimi ishte i shpejtë. Në korrik dhe gusht, ngadalësimi ishte i shpejtë, madje dhe negativ.
Fakti që rritjet e shtetasve të huaj nuk arritën më nivele dyshifrore pas asaj periudhe tregon sa të ndjeshëm dhe sa shpejt reagojnë të huajt.
Edhe zhvendosja në kohë e pushimeve për shkak të motit të nxehtë sërish nuk duket të jetë faktor, pasi dhe në pjesën e dytë të 2024-s dhe muajt e parë të 2025-s, rritjet dyshifrore nuk u panë më.
Ndonëse janë “detyruar” të ulin çmimet këtë vit, “nami ka dalë” dhe konkurrenca rajonale është shtuar, duke tërhequr jo vetëm turistët e Europës, por dhe ata vendas.
Turizmi shqiptar, sot më shumë se kurrë, po kalon një provë kritike. Ai nuk është më një sektor dytësor, por është kthyer në një shtyllë të rëndësishme të ekonomisë kombëtare, që po tërheq investime të shumta private dhe interes ndërkombëtar. Kjo e bën edhe më urgjente nevojën për reflektim dhe ndërhyrje serioze.
Ky është momenti për të kaluar nga entuziazmi te profesionalizmi. “Testi i acidit” po e tregon qartë: pa infrastrukturë moderne, standarde shërbimi dhe menaxhim të kujdesshëm, turizmi nuk do të jetë më as avantazh, as reklamë — por një bumerang që mund të godasë pikërisht atë çfarë Shqipëria ka ndërtuar me përpjekje ndër vite.
Dhe krahas infrastrukturës, turizmi sfidën më të madhe e ka me veten./MONITOR