Në një nga rrëfimet më të ndjera që kanë prekur publikun gjatë programit Ferma VIP, Danela ndau një pjesë të errët dhe njëkohësisht misterioze të historisë së saj familjare – një histori që për shumë shqiptarë nuk është e panjohur, por e rrëfyer prej brezave si një legjendë e pazakontë: “fëmija me flatra”.
Sipas Danelës, një vit para se ajo të vinte në jetë, nëna e saj humbi një djalë, vëllain e saj të madh, për të cilin thuhej se kishte lindur me flatra. “Dragua”, siç e quanin, ishte një fëmijë që familja e ruante me fanatizëm nga sytë e të tjerëve. Thuhej se askush nuk duhej t’ia shihte krahët, ndryshe do ta pësonte keq – një frikë që, në fund, u konkretizua tragjikisht: ai humbi jetën në një aksident. Emrin Danela e mori pikërisht nga ai, që sipas nënës, i ishte shfaqur në ëndërr për ta njoftuar se do të lindte një vajzë.
Kjo histori nuk është e vetme. Në fakt, në rrjetet sociale, flitet shpesh mbi këtë temë dhe histori të ndryshme që njerëzit kanë dëgjuar, kryesisht nga gjyshërit.
Miti i dragoit në folklorin shqiptar
Në traditën shqiptare, dragoi përfaqëson forcën mbrojtëse, të mirën, dhe shpesh paraqitet si kundërshtari i përbetuar i kuçedrës, përfaqësueses së së keqes. Në disa zona, sidomos në jug të Shqipërisë, besohet se një fëmijë që lind “me këmishë” (me një shtresë të hollë lëkure apo pendë nën sqetull) është në fakt dragua i lindur. Në këto mite, këta fëmijë kanë aftësi të mbinatyrshme dhe mund të luftojnë forcat e errëta.
Madje, ka edhe shprehje të rrënjosura në këtë besim, si “t’u thafshin krahët” – që, nëse i thuhet një dragoi, besohet se i sjell vdekjen.
At Shtjefën Gjeçovi, studiuesi i madh i folklorit shqiptar, shpjegon se ata që lindin me flatra të arta nën sqetull janë të zgjedhurit, luftëtarët e së mirës. Në letërsinë kombëtare, si në veprat e Gjergj Fishtës, dragoi është një figurë madhështore që simbolizon guximin, mbrojtjen dhe fuqinë e pastër shpirtërore.
A është ky thjesht mit apo ekziston një bazë shkencore?
Pavarësisht natyrës mistike të këtyre tregimeve, disa studiues besojnë se këto mund të jenë interpretime popullore të anomalisë së rrallë gjenetike.
Në vitin 2015, historia e një foshnje me sindromën Congenital Melanocytic Naevi u bë virale – shenja të mëdha në shpinë, që formonin një pamje të ngjashme me flatra. Në media u përshkrua si “foshnja-engjëll”. Raste të tjera të ngjashme janë raportuar në vite, përfshirë deformime që duken si sqep, ose pjesë të trupit me formë të pazakontë.
Kjo i bën shumë të mendojnë se legjenda e “fëmijës me flatra” mund të jetë një përpjekje e hershme për të shpjeguar biologjikisht të pashpjegueshmen, në një kohë kur mjekësia ishte e pamundur dhe çdo gjë e pazakontë lidhej me forca hyjnore ose demonike.
Historia e Danelës sjell në vëmendje një copëz të pasur të kulturës sonë shpirtërore – aty ku dhimbja personale, misteri dhe miti ndërthuren. Ajo nuk është thjesht një rrëfim për një vëlla të humbur, por një ftesë për të reflektuar mbi mënyrën sesi kultura shqiptare i ka përjetuar dhe ruajtur këto figura të jashtëzakonshme: dragoin, mbrojtësin e së mirës, lindur ndonjëherë si një fëmijë me flatra.
