Si pushteti qendror dhe ai vendor këtë vit ka shfaqur dobësi të mëdha në realizimin e programit të investimeve publike.
Në të dhënat zyrtare të Bashkisë së Tiranës, që u pasqyruan në një raport monitorimi për 8-mujorin 2024, vihet re se nga 17 miliardë lekë (170 milionë euro) të planifikuara për t’u investuar në 8-mujor janë realizuar vetëm 4,6 miliardë lekë (46 milionë euro) ose 25% e planit të periudhës.
Realizimi i dobët ka ardhur në një kohë që Bashkia ka arkëtuar të ardhura rekord, si rrjedhojë e taksës së infrastrukturës. Vetëm nga kjo taksë për 8-mujorin u mblodhën 9.3 miliardë lekë (dyfishi i parashikimit), që zuri 52% të të ardhurave totale.
Realizimi nga të gjitha burimet e financimit kundrejt planeve 8-mujore për shpenzimet e personelit është 82%, shpenzimet operative me 57% dhe shpenzimet kapitale me 25%.
Siç argumentohet në raportin e monitorimit, realizimi i ulët kryesisht për shpenzimet kapitale, ka si arsye kryesore rishikimin e kostove për objekte ekzistuese në buxhetin e vitit 2023, si pasojë e hyrjes në fuqi, gjatë muajit nëntor 2023, të VKM-së Nr.216 datë 13.04.2023 “Për krijimin dhe funksionimin e sistemit të integruar për informatizimin e manualit të çmimeve për zërat e punimeve në ndërtim”.
Manuali me çmimet e reja është bërë efektiv në Janar të vitit 2024. “Duke vlerësuar ecurinë e hartimit të projekteve, kërkesat për investime si dhe bazuar në vlerësimet e Këshillit Teknik të Drejtorisë së Përgjithshme të Planifikimit të Punëve Publike, kanë propozuar ndryshimet e vlerave për disa objekte, shtimin e objekteve për të cilat janë realizuar projektet e zbatimit, si dhe detajimin e zërit “Studim Projektim” për programin e mbështetjes për zhvillim ekonomik, programin e rrjetit rrugor, atë të shërbimeve publike dhe të programit të arsimit bazë dhe parashkollor”, referon raporti i monitorimit.
Numri i punonjësve të Bashkisë së Tiranës për 8-mujorin e vitit është 8,377, me kosto vjetore 9,6 miliardë lekë, ose rreth 96 milionë euro.
Realizimi i investimeve kapitale sipas programit po ndeshet me vështirësi si në pushtetin qendror dhe në atë lokal. Sipas të dhënave nga Ministria e Financave në 6-mujorin e parë të vitit pushteti vendor kishte realizuar vetëm 17% të programit vjetor të investimeve publike. Nga 41 miliardë lekë që është buxheti i pushtetit vendor për investime në vitin 2024 janë realizuar në gjashtëmujorin e parë vetëm 7,2 miliardë lekë ose 17 % e programit.
Vitin e kaluar pushteti vendor dështoi me realizimin e investimeve publike. Të dhënat zyrtare e Ministrisë së Financave tregojnë se nga totali i programuar prej 48 miliardë lekësh (460 mln euro) i investimeve kapitale janë investuar vetëm 45 për qind e tyre, një vlerë 26 miliardë lekë (252 mln euro). Nga 5228 projekte në total që ishin programuar për tu financuar me 2023, janë financiar më pak se gjysma, ose vetëm 2546 projekte.
Në një kohë që fondet e bashkive mbeten stok pa u realizuar, rajone të tëra rurale në të gjithë vendin janë duke u shpopulluar si rezultat i mungesës së infrastrukturës, rrugore, shëndetësore dhe shkollave.
Nga ana tjetër, turizmi që po shërben si nxitës për zhvillimin e zonave rurale nuk mund të lidhet me këto komunitete për shkak të mungesës së infrastrukturës bazike./ MONITOR
