Përpara se policia kosovare të fillojë patrullimin e saj në kufirin me Serbinë, ata e ngarkojnë makinën me armatim: AK-47 janë të ngjitura në pjesët e pasme të ulëseve të veturës, pistoletat i hedhin në pjesën e përparme të ulëseve, te këmbët e tyre, dhe dronët dhe jelekët antiplumb i vendosin në bagazhin e Land Rover-it.
Ky është tani protokoll standard në një nga kufijtë më të paqëndrueshëm në kontinentin evropian, raporton media prestigjioze britanike “The Telegraph”.
Kur njerëzit e pyesin Venton Elshanin, zëvendëskomandantin e policisë në veri të Kosovës, se si është situata, ai thjesht u tregon përgatitjet që bën për patrullë. “I shihni armët?”, tha ai, para se ta dërgonte ekipin e “Telegraph”-it në kufi, “këto janë për t’i mbajtur policët. Situata nuk është e mirë”.
Që kur Kosova fitoi pavarësinë nga Jugosllavia në një luftë që përfundoi në vitin 1999, në pjesën veriore të vendit, që është rajon kufitar, ka mbetur një komunitet i vogël serbësh etnikë. Tensionet me shumicën etnike shqiptare janë rritur së fundmi. Alleksandar Vuçiq, presidenti i Serbisë, ka lënë të kuptohet për një pushtim – nacionalistët i kërkojnë atij që të veprojë për të “mbrojtur” serbët e detyruar të jetojnë nën sundimin kosovar.
Frika e një lufte të re u rrit në vitin 2023 kur një grup i armatosur serbë sulmuan përtej kufirit në fshatin verior të Banjskës dhe u barrikaduan në manastirin e tij. Tre nga 30 militantë të dyshuar u vranë në një shkëmbim zjarri. Një nga njerëzit e komandant Elshanit humbi jetën nga shkëmbimi i zjarrit.
Që nga ajo ditë, oficeri dhe ekipi i tij kanë kryer patrulla ditore në rajonin kufitar të dominuar nga serbët, duke kërkuar rrugë të paligjshme për në Serbi të llojit të përdorur nga personat e armatosur në sulmin e tyre.
“Ne i njohim këto rrugë më mirë se kushdo”, tha komandant Elshani për “The Telegraph” ndërsa patrulla përshkoi rrugën e saj nëpër male.
“Serbët nuk mund të bëjnë një rrugë që ne nuk do ta gjejmë”.
Në numërimin e fundit, policia identifikoi 65 rrugë të paligjshme, të cilat të gjitha janë bllokuar.
Edhe 10 rrugë të tjera mbahen nën vëzhgim të vazhdueshëm, kryesisht nëpërmjet dronëve.
Prezenca e vazhdueshme në rajonin me shumicë serbe i dërgon një mesazh Beogradit se Kosova po i mbron kufijtë e saj, tha komandanti Elshani.
“Banjska ndryshoi lojën, e vendosi lojën në një nivel tjetër për shkak të vdekjeve”, tha ai, transmeton Klankosova.tv.
“Kur gjaku derdhet, atëherë është problem”.
Analistët paralajmërojnë se propaganda e Kremlinit po nxit trazira në veri në një vend ku 93 për qind janë shqiptarë dhe 4 për qind serbë. Shumica e serbëve në Kosovë ende e konsiderojnë Beogradin, i cili kurrë nuk e ka njohur pavarësinë e Kosovës, si qeverinë e tyre.
Pas rrethimit, autoritetet zbuluan një depo të madhe armësh që sulmuesit kishin fshehur në ndërtesat e papërdorura përreth fshatrave veriore. Vetëm pak javë më parë ata zbuluan pesë raketahedhës të tjerë, një shenjë e shkallës së sulmit të planifikuar.
Në një intervistë për “The Telegraph”, Albin Kurti, kryeministri i Kosovës, paralajmëroi se presidenti i Serbisë, Alleksander Vuçiq, kishte në plan invadimin pushtonte. Ai tha se Serbia kishte ndërtuar baza operative përpara rreth kufirit në një “formë patkoi” për të “mbrojtur Beogradin dhe sulmuar Kosovën”.
Shpërqendrimi nga lufta në Ukrainë
Bazuar në fjalët e vetë presidentit Vuçiq, Kurti beson se presidenti serb po kërkon kohën e tij për një mundësi për të invaduar.
Miqësia e presidentit Vuçiq me Vlladimir Putinin është e njohur dhe Kurti beson se është në interesin e liderit rus që Serbia të invadojë Kosovën, pasi kjo do të largonte vëmendjen nga lufta e tij në Ukrainë.
Me t’u kthyer nga mali, te Ura e Mitrovicës, e cila përshkon lumin Ibër, flamuri i Serbisë me ngjyrë të kuqe, të bardhë dhe blu valëvitet gjithandej. Dikur kjo urë ishte një “pikë e nxehtë” – një ndarje joformale midis rajonit kufitar verior të Kosovës dhe jugut etnik shqiptar. Gjërat duken paqësore ndërsa këmbësorët ecin lirshëm midis dy anëve.
Por ka një rrymë nën tension. Disa banorë etnikë serbë nga veriu e shohin këdo që kalon në jug si një tradhtar që tradhton plagët e pashëruara nga gjakderdhja e viteve 1990.
Makinat ende nuk lejohen të kalojnë mbi urë, të penguara nga një bllokadë dhe nga prania 24/7 e dy Land Rover-ëve policorë, njëri i parkuar me pamje nga jugu dhe tjetri nga veriu.
Policia tha se këto masa paraprake ishin thelbësore për të ruajtur stabilitetin në zonë.
Thashethemet qarkullojnë se Putini ka rekrutuar serbë për të luftuar në ushtrinë e tij kundër Ukrainës dhe ndërsa “The Telegraph” udhëtonte në veri, solidariteti me Rusinë ishte i gjithëpranishëm.
Shkronja “Z” ishte grafituar në anët e dyqaneve, kafeneve dhe shtëpive lokale.
Kryeministri Kurti tha: “Kjo është pishina nga ku ata [Rusia] do të rekrutojnë paraushtarakë të ardhshëm të Wagner-it për Ukrainën dhe Ballkanin”.
Në një tabelë rrugore, dikush kishte shkruar fjalët “F— You Nato”, një paralajmërim për praninë paqeruajtëse të bllokut të KFOR-it, i cili është stacionuar në Kosovë që nga viti 1999.
Ashtu si policia, ata kryejnë patrulla, duke mbajtur një sy në atë që ata i quajnë si vija kufitare administrative, një shtrirje prej 237 miljesh e tokës që ndan Kosovën dhe Serbinë.
Togeri i parë Caldwell i Gardës Kombëtare të Xhorxhias, i cili përbën kontributin e Amerikës në KFOR, tha se detyra e tyre ishte të zbulonin këdo që synonte të ndiqte veprimtari armiqësore.
Ai theksoi rëndësinë e “prerjes” së rrugëve ilegale për të ndaluar kalimin e kontrabandistëve në Kosovë. Ai tha se edhe shumë të tjera po ndërtoheshin sa herë që ishte e mundur. Për Elshanin, njerëzit e tij janë në stërvitje për sulm.
“Nuk është surprizë që Vuçiqi dëshiron të invadojë”, tha ai. “Ata mund të na qëllojnë, por nuk mund të na trembin”./The Telegraph
