Kryetarët e shteteve dhe të qeverive të BE-së dhe drejtuesit e vendeve të Ballkanit Perëndimor, nesër do të bëhet bashkë në një samit ku do të diskutohet perspektiva e anëtarësimit të vendeve të Ballkanit.
Krerët e vendeve të BE-së do të konsultohen me kryetarët e shteteve dhe të qeverive të vendeve të Ballkanit Perëndimor: Shqipërisë, Maqedonisë së Veriut, Serbisë, Kosovës, Bosnje-Hercegovinës dhe Malit të Zi. Në këtë raund do të bisedohet për mundësinë e zgjerimit të BE-së. Për shkak të rezervave që kanë vende të ndryshme anëtare të BE-së ky proces prej vitesh ka mbetur pezull.
Sipas një shkrimi të botuar sot nga EURACTIV, referuar nga dokumenti, udhëheqësit e BE do të rikonfirmojnë angazhimin e tyre për zgjerim të mëtejshëm, duke ofruar një bashkëpunim shumë më të gjerë për rajonin, por duke mos dhënë një afat kohor siç ishte kërkuar nga Presidenca sllovene, viti 2030.
Në artikull thuhet se udhëheqësit e BE do të rikonfirmojnë angazhimin e tyre për zgjerim të mëtejshëm përpara një samiti me gjashtë shpresuesit e Ballkanit Perëndimor të Mërkurën (6 Tetor), duke ofruar një bashkëpunim shumë më të gjerë për rajonin, por duke dështuar të angazhohen për një afat kohor, sipas një projekt -dokumenti të parë nga EURACTIV.
Raportet e mediave nga java e kaluar sugjeruan se vendet anëtare të BE nuk mund të pajtoheshin më për të garantuar zgjerimin e bllokut në Shqipëri, Bosnjë, Kosovë, Mal të Zi, Maqedoninë e Veriut dhe Serbi.
Pas disa javësh mosmarrëveshje mbi formulimin e një deklarate të samitit, negociatat në prag të samitit në Slloveni duket se kanë dhënë rezultate, me draft dokumentin e fundit që thotë se BE “rikonfirmon angazhimin e saj ndaj procesit të zgjerimit”.
“Ne gjithashtu kujtojmë rëndësinë që BE mund të ruajë dhe thellojë zhvillimin e vet, duke siguruar kapacitetin e saj për të integruar anëtarë të rinj,” shton dokumenti.
Sidoqoftë, dokumenti më vonë jep detaje mbi një bashkëpunim më të gjerë ekonomik, transport, shëndetësi dhe siguri pa përmendur fjalën “aderim” ose duke ofruar ndonjë afat kohor.
“Kjo deklaratë, siç është paraqitur, po përpiqet të balancojë midis ambicies së zgjerimit dhe kapacitetit të BE -së për të siguruar zhvillimet e veta,” tha një zyrtar i BE -së përpara samitit.
Përfshirja e fjalës “zgjerim” paraqet një fitore të vogël diplomatike për disa, në radhë të parë presidencën e Sllovenisë të Këshillit të BE -së, duke pasur parasysh se dokumentet e mëparshme kanë hequr frazën krejtësisht, në vend që të zgjedhin një frazë më të butë të “perspektivës evropiane”.
Megjithatë, mbetet të shihet nëse lëvizja do të jetë e mjaftueshme për të siguruar vendet në rajon për besueshmërinë e zgjerimit gjithnjë e më të zbehtë.
Zyrtarët e BE -së pranojnë se kapaciteti i bllokut për të integruar anëtarë të rinj nuk është konsiderata e vetme për pranimin e anëtarëve të rinj.
Një zyrtar i BE -së tha se pranimi i zgjerimit në disa shtete anëtare të BE -së “është gjithashtu diçka që udhëheqësit po e konsiderojnë pasi jemi në një proces unanim”.
Një zyrtar i dytë i BE -së shtoi se ndërsa nuk kishte marrëveshje për një deklaratë samiti, strategjia e zgjerimit të BE -së ende u përball me pengesa.
“Nuk mund të them se gjithçka është mirë,” tha zyrtari, por theksoi se, megjithëse “natyrisht, ka shumë çështje, gjithashtu nuk mund të thuash që dera është e mbyllur.”
Franca dhe Hollanda kanë qenë prej kohësh në pararojë të atyre që janë të kujdesshëm për zgjerimin e BE -së më tej. Me zgjedhjet presidenciale franceze të vitit të ardhshëm, vëzhguesit e Brukselit shqetësohen se lëvizje në çështje politikisht të ndjeshme nuk ka gjasa të ndodhin.
Përpara samitit, Ministri i Jashtëm gjerman Heiko Maas ka bërë thirrje për fillimin e negociatave të pranimit me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut, duke thënë se “duhet të dërgohet një mesazh i qartë se Unioni është një qëllim i arritshëm”.
Sllovenia, e cila aktualisht mban presidencën e Këshillit të BE -së dhe do të jetë nikoqire e samitit, kishte kërkuar të përfshijë një angazhim që blloku merr në gjashtë shtetet e Ballkanit deri në vitin 2030. Megjithatë, propozimi dështoi të fitojë mbështetje dhe nuk do të shfaqet në dokument nëse udhëheqësit nuk bien dakord ta përfshijnë atë në minutën e fundit.
Megjithatë, shumë diplomatë të BE -së mendojnë se një afat kohor i tillë nuk do të ishte jorealist.
“Në fund, ne duhet të kemi parasysh se të gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor janë në nivele shumë të ndryshme politikisht, që do të thotë se duhet të ketë vullnet politik nga të dyja palët,” tha një diplomat i BE për EURACTIV përpara samitit.
“Por efektivisht, është nevoja për të dhënë sinjale të vazhdueshme pozitive nga ne, të dukshme për qytetarët e atyre vendeve që të mos humbasin shpresën,” tha diplomati.
Samiti gjithashtu do të miratojë Planin Ekonomik dhe të Investimeve (EIP) prej 30 miliardë eurosh që Komisioni Evropian vendosi në tryezë më parë, i cili do të përqëndrohet kryesisht në ndërtimin e infrastrukturës së re në rajon për të nxitur zhvillimin ekonomik.
I pyetur nëse paketa është një çmim ngushëllimi duke pasur parasysh negociatat e bllokuara, një zyrtar i BE -së tha: “Unë mendoj se ngushëllimi është mjaft i madh, në fakt, kështu që unë mendoj se nuk është keq nëse e merrni me ose pa hapjen e pranimit”.
Dokumenti gjithashtu merr një goditje në praninë në rritje të lojtarëve të tretë në rajone të tilla si Kina, Rusia, shtetet e Gjirit dhe Turqia, duke i shtyrë vendet që marrin mbështetjen e BE -së të jenë më të zëshme për këtë.
“BE -ja është partneri më i ngushtë i rajonit, investitori kryesor dhe donatori kryesor. Shkalla dhe sfera e paparë e kësaj mbështetje duhet të njihen plotësisht dhe të përcillen nga partnerët në debatin dhe komunikimin e tyre publik, “thuhet në draft deklaratë.
Reporterët pa Kufij (RSF) kishin bërë thirrje që liria e shtypit të jetë një temë në samitin e Ballkanit Perëndimor pasi është një kusht për bisedimet e pranimit në BE.
“Liria e shtypit nuk duhet të jetë një temë tabu në samitin BE-Ballkan,” tha Pavol Szalai, kreu i zyrës së RSF-së në BE/Ballkan.
