Cila është vaksina e re dhe sa është efektive?
Vaksina trajnon sistemin imunitar për të luftuar koronavirusin.
Është një lloj i ri vaksine i quajtur vaksinë ARN dhe përdor një fragment të vogël të kodit gjenetik të virusit.
Kjo fillon të bëjë pjesë të virusit brenda trupit, të cilin sistemi imunitar e njeh si të huaj dhe fillon të sulmojë.
Jepet në dy doza – tre javë larg – dhe të dhënat e hershme sugjerojnë se mbron më shumë se 90% të njerëzve nga shfaqja e simptomave të Covid.
A është përdorur ndonjëherë më parë kjo lloj vaksine?
Nuk ka vaksina të ARN-së që janë aprovuar për përdorim tek njerëzit.
Koncepti është hulumtuar më parë dhe njerëzve u janë dhënë atyre në provat klinike për sëmundje të tjera.
Vaksina do të konsiderohet nga agjencitë rregullatore në të gjithë botën, të cilat do të vendosin nëse ajo mund të aprovohet për përdorim.
Kush do ta marrë më parë dhe sa shpejt mund ta kem?
Varet sa vjeç jeni, pasi mosha është faktori më i madh i rrezikut për Covid-19.
Në Britani e Madhe, banorët e shtëpive të kujdesit për të moshuarit dhe personeli i shtëpive të kujdesit janë në krye të listës paraprake të përparësive. Ata ndiqen nga punonjës shëndetësorë si personeli i spitalit.
Njerëzit pastaj renditen sipas moshës, me personat nën 50 vjeç në fund të listës.
Vaksinimet e para mund të ndodhin para Krishtlindjeve nëse gjithçka shkon normalisht.
Sidoqoftë, ekzistojnë sfida të mëdha logjistike për të kapërcyer – sidomos nevoja për të ruajtur vaksinën në minus 80C.
A do të ofrojë mbrojtje e qëndrueshme?
Është e pamundur ta dimë dhe përgjigjen do ta gjejmë vetëm duke pritur.
Nëse imuniteti nuk zgjat, atëherë mund të jetë e nevojshme të bëni një vaksinë çdo vit, në të njëjtën mënyrë si për gripin.
Të dhënat nuk treguan nëse mbrojtja nga Covid-19 ishte e njëjtë në të gjitha grupmoshat.
Sidoqoftë, studimet e hershme sugjeruan se të rinjtë dhe të moshuarit mund të prodhonin një përgjigje imune.
Do të ketë gjithashtu disa njerëz – të tillë si ata me një sistem të dobët imunitar – të cilët nuk do të jenë në gjendje të bëjnë vaksinën.
A mund të ketë vaksina efekte shëndetësore afatgjata?
Asgjë në mjekësi nuk është 100% e sigurt – edhe diçka që marrim pa u menduar, si paracetamoli, paraqet rreziqe.
Të dhënat e deritanishme janë qetësuese – provat mbi 43.500 njerëz nuk zbuluan shqetësime të sigurisë, megjithëse janë raportuar efekte anësore të lehta.
Nëse do të kishte pasoja shumë të rrezikshme dhe të zakonshme të këtij vaksinimi, ato duhet të ishin bërë të dukshme.
Sidoqoftë, efekte anësore më të rralla mund të shfaqen ndërsa miliona njerëz imunizohen.
A do të thotë se nuk kemi nevojë për izolim?
Shpresojmë që po, por jo për ca kohë.
Nëse mjaft njerëz janë imunë, virusi do të ndalonte përhapjen dhe nuk do të kishim nevojë për masa të tjera për kontrollimin e virusit.
Sidoqoftë, sfida po shkon nga tani në atë pikë.
Ekziston ende sfida momentale e prodhimit të mjaftueshëm të vaksinave dhe shpërndarjen së tyre në njerëz. E gjitha do të marrë kohë dhe na duhet diçka për të kontrolluar virusin deri atëherë.
Pra, testimi, bllokimet, distancimet shoqërore dhe mbajtja e maskave do të jenë një tipar i jetës tonë për një kohë.
Po sikur virusi të mutohet?
Viruset mutohen gjatë gjithë kohës, është ajo që bëjnë ata.
Pyetja është, a do të shndërrohen ata në një mënyrë që ndryshon sjelljen e tyre?
Deri më tani nuk ka asnjë shenjë që të ndodhë, por është e mundur që në të ardhmen virusi të ndryshojë kështu që vaksina të bëhet më pak efektive.
Nëse kjo ndodh, atëherë mund të jetë e nevojshme të hartohet një vaksinë e re e koronavirusit.
Kjo nuk është e pazakontë. Një vaksinë e re e gripit zhvillohet çdo vit për t’u përpjekur të përputhet me llojet e gripit që po bëjnë xhiro.
Dhe teknologjia e vaksinave ARN është shumë e lehtë për tu rregulluar kështu që ky nuk duhet të jetë një problem i madh.
Pse mund të bëhet vetëm nga Pfizer?
Vaksina është dizejnuar dhe zhvilluar nga Pfizer dhe BioNtech, dhe ata zotërojnë patentën.
Ata tashmë kanë kapacitetin prodhues për të prodhuar 1.3 miliardë doza deri në fund të vitit të ardhshëm, por mund të bëhen partnerë me të tjerët për të rritur kapacitetin edhe më tej.
Çfarë duhet të dimë akoma për vaksinën?
Ka ende një mungesë detajesh të hollësishme.
Ne nuk e dimë nëse vaksina nalon infektimin dhe përhapjen e virusit apo thjesht ju ndalon të sëmuremi. Ne gjithashtu nuk e dimë sa mbrojtëse është vaksina në grupe të ndryshme moshe.
Këto do të jenë thelbësore për të kuptuar se si do të përdoret.
Çfarë do të thotë kjo për vaksinat e tjera?
Është një lajm i mirë. Kjo tregon se një vaksinë e koronavirusit është e mundur, të cilën nuk e dinim dy ditë më parë.
Ndërsa shumë prej vaksinave synojnë të njëjtën pjesë të virusit – ajo që njihet si proteina spike – rrit shpresat se edhe ato do të funksionojnë.
Ka rreth një duzinë vaksinash në fazat e fundit të zhvillimit klinik.
Ne jemi akoma në pritje të të dhënave të plota, por këto rezultate janë edhe më të mira nga sa shpresonin njerëzit. Një vaksinë e mirë e gripit mbron rreth gjysmën e njerëzve, kështu që 90% në përpjekjen e parë është një triumf.
