Ish-ministri i Jashtëm grek, Nikos Kotzias, shprehet i pakënqur që çështja e kufirit detar mes Greqisë dhe Shqipërisë, do të zgjidhet nga Gjykata e Hagës.
Kotzias kujton reagimin e Edi Ramës kur ishte në opozitë dhe flet me fakte rreth bisedave me palën shqiptare për një paketë zgjidhjeje gjithëpërfshirëse.
“Në vitin 2009, nën qeverinë e Demokracisë së Re, Greqia arriti një marrëveshje me Shqipërinë që siguroi ndikim 100% për ishujt Diapontia mbi Korfuz.
Për arsye të pashpjegueshme, qeveria e atëhershme nuk e solli marrëveshjen në Parlament për ratifikim. Në Shqipëri, nga ana tjetër, udhëheqësi kryesor i opozitës në atë kohë Rama apeloi në Gjykatën Kushtetuese, e cila anuloi marrëveshjen duke thirrur tre argumente.
Argumenti i parë, i cili është me interes në këtë analizë, ishte se administrata e kishte nënshkruar tashmë në 1977 një marrëveshje me Italinë në shelfin kontinental, e cila pranoi një ndikim të reduktuar në ishujt grekë; me 70% për Diapontia dhe 30% për Strofades.
Kur isha ministër, ramë dakord me palën shqiptare për një paketë zgjidhje gjithëpërfshirëse për problemet më të vjetra dhe më të reja. Sa për EEZ, ne ramë dakord që nuk ishim më në 1977.
Ndërkohë, Greqia dhe Shqipëria kishin përfunduar Ligjin e Detit 1982, dhe për pasojë marrëveshja Greko-Italiane e vitit 1977 e nënshkruar para vitit 1982 nuk mund të përbënte një kriter për një marrëveshje të re më.
Pala greke e kishte bërë të qartë se rruga evropiane e Shqipërisë nuk mund të shtrohej pa u zgjidhur çështjet më themelore në marrëdhëniet midis dy vendeve. Në këtë kontekst, parashikimet në projekt-marrëveshjen për ZEE-në ishin të ngjashme me ato të vitit 2009.
Fatkeqësisht, kjo marrëveshje nuk vazhdoi nën rezistencën e shumë palëve”, tha Kotzias.
Ish ministri i jashtëm zbuloi çfarë i mungon qeverisë greke për të bindur palën shqiptare duke thënë “si rezultat i zgjedhjeve të saj, sot, qeverisë i mungojnë mjetet e nevojshme për të bindur palën tjetër të pranojë ndikimin 100% në Ishujt Diapontia. Pasi zhdukën argumentin se dispozitat e marrëveshjes së 1977 nuk mund të zbatoheshin pas 1982, në vitin 2020 ata kopjuan në mënyrë naive dhe sipërfaqësore dispozitat e marrëveshjes së Greqisë me Italinë në shelfin kontinental.
Qeveria u përball me faktin se ajo kishte pranuar ndikim të kufizuar, edhe në kontekstin e Ligjit të ri të Detit. Sidoqoftë, nuk mund ta bënte atë drejtpërdrejt në një marrëveshje transnacionale me Shqipërinë, pasi tërheqja e saj nga “marrëveshja detyruese” e saj 2009 do të bëhej e dukshme. Kjo sepse, për pesë vitet e fundit, qeveria greke ka deklaruar se çdo hap prapa kësaj marrëveshje do të përbënte një “tradhti”.
Tani kushdo që ka studiuar vendimet e Tribunalit të Hagës e di se Ishujt Diapontia do të marrin ndikimin që Greqia tashmë ka pranuar në marrëveshjen me Italinë, domethënë një maksimum prej 70%”, tha Kotzias.