Fundi i dimrit është tradicionalisht një kohë për të festuar. Jo aq në vitin 2020, pasi ardhja e pranverës në hemisferën veriore u shoqërua me karantina të rrepta për të ngadalësuar përhapjen e koronavirusit. Megjithatë, në betejën kundër pandemisë, disa shkencëtarë shohin shpresë në ardhjen e motit të ngrohtë dhe me diell. Nëse Covid-19 përputhet me modelin sezonal të infeksioneve të tjera të frymëmarrjes, muajt e ardhshëm do të kemi rënie të përhapjes së virusit – të paktën përkohësisht.
Disa studime kanë zbuluar se koronavirusi i ri do të ndjekë vërtet sezonalitetin e treguar nga kushërinjtë e tij gjenetikë, që qarkullojnë midis njerëzve për shumë vite. “Bazuar në atë që kemi dokumentuar deri më tani, duket se virusi ka një kohë më të vështirë përhapje midis njerëzve në vende me klimë më të ngrohtë,” ka thënë Mohammad Sajadi, profesor në Institutin e Virologjisë të Universitetit të Maryland i cili ka studiuar përhapjen e virusit që ka infektuar qindra mijëra njerëz në të gjithë botën.
Edhe shkencëtarët e universiteteve të Beihang dhe Tsinghua në Kinë, të cilët kanë ekzaminuar përhapjen e koronavirusit në 100 qytete kineze, kanë dalë në përfundimin se “temperatura e lartë dhe lagështia e lartë relative ulin ndjeshëm transmetimin e Covid-19”.
Hulumtimi i Prof Sajadi sugjeron që, megjithëse virusi mund të përhapet kudo, ai transmetohet në mënyrë më efektive midis njerëzve kur lagështia është e ulët dhe temperatura është midis 5C dhe 11C. Aktualisht, zonat më të prekura nga Covid-19 janë midis 30-50 gradë në veri të ekuatorit – zonë që përfshin pjesën më të madhe të Kinës dhe SHBA, dhe pjesën jugore të Evropës.
Por ekipi i Maryland parashikon që ky rrip i transmetimit më intensiv viral do të lëvizë për në veri të Evropës veriore dhe Kanadasë gjatë javëve të ardhshme – përpara se të ngadalësohet në hemisferën veriore gjatë verës. Studiuesit kinezë kanë parashikuar gjithashtu një rënie të transmetimit me ardhjen e verës.
Sidoqoftë, një studim në Universitetin e Bazelit në Zvicër dhe Instituti Karolinska në Suedi – i cili ka marrë në shqyrtim të dhëna sezonale nga shpërthimet e tjera duke e përshtatur modelin me pandeminë e tanishme të koronavirusit – kanë bërë thirrje për kujdes. “Fillimi i pranverës dhe verës mund të jepin përshtypjen se virusi është vënë nën kontroll me sukses, por infeksionet mund të rriten përsëri në dimrin 2020-21,” thuhet në atë studim.
Kjo do të jepte një kurbë epidemike të ngjashme me të ashtuquajturën pandemi të gripit spanjoll të 1918-19, kur tre valë të dallueshme infeksioni u ndanë nga periudha me më pak raste që zgjatën disa javë. Arsyet pse viruset e frymëmarrjes sillen sezonalisht nuk janë kuptuar mirë, por shkencëtarët thonë se ka disa faktorë për këtë. Njëri është se megjithëse viruset shumohen brenda njerëzve në temperaturën normale të trupit rreth 37C, ato mbijetojnë dhe transmetohen më mirë jashtë trupit të njeriut në një temperaturë dhe nivel lagështie shumë më të ulët.
Një faktor i dytë është se njerëzit në dimër kalojnë më shumë kohë së bashku në ambiente të mbyllura gjatë periudhave të motit më të ftohtë. Një factor i treta është se sistemi imunitar i njeriut është më pak i efektshëm në dimër, pjesërisht sepse ka më pak diell për të ndihmuar në prodhimin e vitaminës D.
Sidoqoftë, ka edhe zëra shkencorë kundërshtues, siç është Marc Lipsitch, një profesor i Universitetit të Harvardit, i cili beson se disa kolegë po e ekzagjerojnë sezonalitetin e mundshëm të Covid-19. “Ne mund të presim rënie modeste në përhapjen e virusit në mot të ngrohtë, por nuk do të ishte e arsyeshme të presësh që kjo rënie të jetë aq e madhe,” është shprehur ai. Financial Times
