Bullgaria ka rritur shpresën për një përparim të afërt në zgjerimin e Ballkanit Perëndimor të BE-së duke miratuar një plan francez për bisedimet e pranimit të Maqedonisë së Veriut.
Rrezja e diellit erdhi kur partia opozitare Gerb e Bullgarisë, e udhëhequr nga ish-kryeministri Bojko Borisov, mbështeti kushtet franceze të mërkurën (22 qershor).
Vendimi i tij nënkuptonte se deputetët në Sofje kishin një shumicë të mundshme për të votuar mbi hapjen e bisedimeve.
Mbështetja ndërpartiake erdhi pavarësisht nga fakti që kryeministri bullgar Kiril Petkov u mbrojt në një votë mosbesimi në të njëjtën ditë radhazi për reformat kundër korrupsionit.
Nëse Maqedonia e Veriut pranon gjithashtu planin francez, bisedimet e pranimit do të shënonin hapin e parë të madh përpara të BE-së në Ballkanin Perëndimor pas vitesh stagnimi të zgjerimit – dhe mes frikës për një rilindje të zymtë ruse në rajon.
“Agresioni ushtarak i pajustifikuar dhe i paprovokuar i Rusisë kundër Ukrainës ka një ndikim të rëndësishëm në të gjithë kontinentin evropian”, thuhej në një draft francez për bisedimet e pranimit të Maqedonisë së Veriut, i datës 17 qershor.
Komisioni i BE falënderoi Borisovin për “vendimin e tij historik” të mërkurën, ndërsa i kërkoi atij të bëjë “propozimet e nevojshme në parlament sot në mënyrë që Evropa të mund të ecë përpara”.
Por nëse Bullgaria voton ‘Po’, atëherë kryeministri i Maqedonisë së Veriut Dimitar Kovaçevski do të duhet gjithashtu ta kalojë marrëveshjen përmes parlamentit.
Dhe kjo do të thotë se do të ishte e parakohshme që presidenti francez Emmanuel Macron të festonte në samitin e tij të Ballkanit Perëndimor në Bruksel të enjten.
Bullgaria ka vënë veton ndaj Maqedonisë së Veriut që nga viti 2020 në një mosmarrëveshje toksike mbi origjinën e supozuar bullgare të kulturës dhe gjuhës së Maqedonisë së Veriut.
Dhe Kovaçevski nuk ka shumicën e dy të tretave që i nevojiten për një votë pozitive, ndërsa partia opozitare nacionaliste VMRO-DPMNE është shprehur kundër planit të Macron.
Duhet të ketë “mbrojtje të qartë të identitetit maqedonas” në kornizën negociuese të BE-së, tha Kovaçevski të mërkurën.
“Çështjet historike nuk mund të jenë kritere” dhe Sofja nuk duhet të përpiqet t’i fusë ato në një “protokoll dypalësh që nuk është harmonizuar ende me Bullgarinë”, shtoi ai.
Korniza franceze e negociatave për bisedimet e pranimit, e cila u zbulua në mediat ballkanike, thotë: “Maqedonia do të miratojë përmes një procesi gjithëpërfshirës një Plan Veprimi kushtuar mbrojtjes së të drejtave të personave që u përkasin pakicave”.
Ai gjithashtu flet për një “udhërrëfyes” dhe një “deklaratë të njëanshme për gjuhën maqedonase” që do të lëshohet nga Maqedonia e Veriut.
Plani i Veprimit dhe udhërrëfyesi, të cilat ende janë duke u finalizuar midis Shkupit dhe Sofjes, pritet të përmbajnë terma bullgarë me gjemba.
Këto përfshijnë Maqedoninë e Veriut ndryshimin e preambulës së kushtetutës së saj për të përmendur bullgarët, kroatët dhe malazezët si pakica kombëtare.
“Zbatimi i këtij udhërrëfyesi dhe plani i veprimit do të monitorohet vazhdimisht dhe do të adresohet rregullisht në konferencat ndërqeveritare [IGCs] gjatë gjithë procesit,” thuhej në draft propozimin francez.
Dhe e gjithë kjo nënkuptonte se “IGC-ja e parë [hapja e bisedimeve të pranimit] mund të ishte thjesht një fotoopsion, nëse Bullgaria do të ishte ende në gjendje të vërë veton për çdo hap të mëtejshëm në proces [për çështje historike],” tha një burim diplomatik evropian.
Duhet të ketë “sigurime të forta si nga Bullgaria ashtu edhe nga Bashkimi Evropian se Bullgaria nuk do të bëjë kërkesa të reja të kushtëzuara” gjatë bisedimeve, tha Kovaçevski.
Kovaçevski si dhe liderët shqiptarë dhe serbë kishin kërcënuar se do të bojkotojnë samitin e Ballkanit Perëndimor të së enjtes në shenjë proteste ndaj ngërçit.
Bisedimet e pranimit të Shqipërisë janë të lidhura me Maqedoninë e Veriut në procedurën e ndërlikuar të BE-së.
Por disponimi u përmirësua më tej të mërkurën kur ata thanë se në fund të fundit do të merrnin pjesë në samit.
Draft-deklarata franceze për IGC-në e parë, nëse do të vazhdojë ndonjëherë, thoshte: “Ky është një moment historik për të gjithë ne, i cili shënon një moment historik në evolucionin e marrëdhënieve tona”.
“Vendi juaj [Maqedonia e Veriut] është pjesë e historisë, trashëgimisë dhe kulturës evropiane dhe ne mezi presim të intensifikojmë më tej lidhjet tona tashmë të vendosura mirë,” tha ai.
Ndërkohë, krerët e Ballkanit Perëndimor dhe BE planifikojnë gjithashtu të bëjnë thirrje “për përshpejtimin e procesit të integrimit në BE” në një deklaratë të samitit në Bruksel të enjten.
Ato synojnë të nxjerrin në pah “urgjencën e arritjes së përparimit të prekshëm” në “normalizimin e marrëdhënieve midis Serbisë dhe Kosovës”.
Por BE-ja nuk do t’i japë asgjë Bosnjës, e cila, së bashku me Kosovën, nuk kanë as statusin e “kandidatit” të anëtarësimit në BE – hapi i parë në proces, rreth 19 vjet pasi filloi. /Pershtatur nga Euobserver/
