Shkruan: OCCRP
Agjencia më e lartë e inteligjencës kriminale në Australi dyshon se Tom Doshi, është ‘koka’ e një grupi kriminal në vend që kryen mashtrime imigracioni, trafik droge dhe pastrim parash.
“Tom Doshi, një biznesmen dhe politikan i fuqishëm shqiptar i lidhur me kryeministrin e vendit, dyshohet se drejtonte një grup të organizuar kriminal të implikuar në pastrim parash, trafik droge dhe vepra të tjera në Australi, sipas vlerësimeve konfidenciale të inteligjencës.
Ky klan është ndër të tjera nga Shkodra, një qark në Shqipërinë veriperëndimore, që kanë abuzuar sistematikisht me sistemin e emigracionit të Australisë për të ndërtuar “një strukturë të tërë kriminale shqiptare të krimit të organizuar” – sipas raporteve.
Dosjet përshkruajnë se si, që nga viti 2000, klanet shqiptare kanë përdorur mashtrimin e identitetit dhe lidhjet familjare me agjentët e migracionit për të zhvendosur njerëzit e tyre në Australi. Doshi përshkruhet në dosje si “kreu” i një sindikate “që përbëhet kryesisht nga familja e tij e gjerë”. Ndonëse dokumentet nuk përmbajnë detaje rreth aktiviteteve të tij specifike, ato theksojnë se tetë nga të afërmit e tij kanë qenë “të implikuar” në “hetimet për pastrimin e drogës dhe parave”, në disa raste si “objektiva parësore”. Të afërmit e tij thuhet në raporte se kanë marrë viza australiane duke përdorur dokumentacion të rremë. Njëri përballet me akuzat për trafik droge.
Doshi, i cili kaloi vite në të dy vendet, nuk është akuzuar për asnjë krim në Australi. Në vendlindje, ai ka ndërtuar një perandori biznesi që ka përfituar shumë nga kontratat shtetërore. Ai u caktua persona non grata nga Shtetet e Bashkuara në vitin 2018 për “përfshirje në korrupsion të rëndësishëm” dhe u detyrua të largohej nga vendi i tij parlamentar në vitin 2021 pas viteve të skandaleve të profilit të lartë. Përfshirja e tij e supozuar në rrjetin kriminal australian nuk është zbuluar kurrë më parë.
“Asnjëherë në jetën time nuk kam qenë i përfshirë në asnjë mënyrë me kontrabandën e drogës, trafikun e qenieve njerëzore, trafikun e armëve, pastrimin e parave, apo emigracionin e paligjshëm në Australi, apo Shqipëri apo kudo tjetër”, ka shkruar Doshi në përgjigje të pyetjeve të gazetarëve.
“Në fakt, si deputet i Kuvendit të Shqipërisë, kam qenë mbështetës i fuqishëm i luftës kundër këtyre aktiviteteve.
“Nuk kam asnjë lidhje me asnjë ‘klan kriminal’ shqiptar me bazë në Australi, apo me ndonjë kriminel shqiptar kudo”, ka shkruar ai. “Vëllezërit e motrat e mia dhe fëmijët e tyre janë gjithsej 33. Unë kam pak ose aspak kontakt me ta përveçse i takoj në funerale apo festime familjare.”
“Ata pëlqejnë të dominojnë”
Grupet kriminale shqiptare janë shumë aktive në tregtinë e drogës në Mbretërinë e Bashkuar, Itali dhe shumë vende të tjera në shumë kontinente.
Operacionet e tyre të mirëorganizuara dhe sistematike në Australi nxjerrin në pah kërcënimin e paraqitur nga zgjerimi i tyre ndërkombëtar. Ndër aftësitë e tyre kryesore, thonë zyrtarët aktualë dhe ish-zbatues të ligjit, është përdorimi i rregullave të imigracionit për të kontrabanduar anëtarët e tyre në vendet ku ata veprojnë.
“Shpesh aplikantët do të aplikojnë për një vizë të caktuar duke e ditur se ajo do të refuzohet”, thuhet në një nga dosjet e inteligjencës australiane, “por [ata] shfrytëzojnë procesin e gjatë të apelimit në mënyrë që të mund të gjenerojnë prova për të mbështetur një aplikim tjetër për vizë.”
“Ata kanë lehtësues, lehtësues profesionistë, për t’i ndihmuar, pavarësisht nëse ka të bëjë me çështjet e migrimit të vizave, ligjore apo mjete të tjera,” tha komandanti i policisë së Victoria, Paul O’Halloran. “Ata janë shumë të aftë.”
Gangsterët shqiptarë në Australi “mund të tregojnë dhunë ekstreme”, tha O’Halloran, dhe ata konsiderohen nga detektivët e tij si “shumë të rrezikshëm”.
Tony Saggers, një ish-oficer i rangut të lartë në Agjencinë Kombëtare të Krimit të Britanisë, ka kaluar vite në gjurmët e kriminelëve shqiptarë.
“Atyre u pëlqen të dominojnë,” tha ai për përfshirjen e tyre në tregtinë e drogës. “Ata e vënë shumë theksin tek respektimi për atë që bëjnë dhe për ta bërë atë mirë. Dhe vetëm bërja e saj nuk është e mjaftueshme për ta. Atyre u pëlqen të dominojnë duke fituar kontrollin e aktivitetit të vëllimit, duke dëshmuar se janë më të mirët dhe duke kënaqur kërkesat e klientëve.”
Një “Cikël jetësor” kriminal
Dokumentet e inteligjencës australiane të parë nga gazetarët tregojne atë që ata e quajnë “cikli jetësor” me pesë faza të grupeve të organizuara kriminale shqiptare.
Shkodra është identifikuar si një epiqendër nga e cila e kanë origjinën shumë prej këtyre grupeve kriminale, me pesë nga shtatë hetimet e ACIC të Australisë së Jugut midis 2015 dhe 2020 që shfaqin një “objektiv kryesor” nga qarku shqiptar.
Doshi, një sundimtar politik në Shkodër, shfaqet në dokumente si lideri i dyshuar i një grupi të krimit të organizuar të përbërë nga të afërmit e tij të gjerë, të referuar si “sindikata e familjes Doshi”. Hetuesit besojnë se klani angazhohet në pastrim parash dhe shfrytëzon sistemin e migracionit të Australisë për të lehtësuar aktivitetet e saj kriminale.
Anëtarët e klanit, thonë dokumentet, u vendosën nga zyrtarët australianë në një “listë të personave me interes” të krimit të organizuar shqiptar. Kjo listë u nda më pas me agjencitë e zbatimit të ligjit në shumë vende evropiane. Dokumenti sugjeron se këto agjenci kanë identifikuar anëtarë të klanit Doshi në listë nga hetimet e tyre.
Dokumentet përfshijnë gjithashtu një “studim rasti” që përshkruan një grua me “lidhje familjare me Doshin” që punon si “agjente e regjistruar migracioni” në Australi e cila “mund të lehtësojë aktivitetin [kriminal] duke arritur rezultate të migrimit për anëtarët e sindikatës të arrestuar për kultivim kanabisi dhe /ose janë të lidhura ngushtë me trafikun e kokainës.”
Dosjet nuk përmendin asnjë akuzë kriminale kundër gruas dhe tregojnë se nuk ka “baza për të anuluar regjistrimin e saj [si agjent migracioni] në bazë të inteligjencës kriminale që rrethon anëtarët e familjes së saj të ngushtë”.
Dosjet hyjnë në detaje për dy nga nipat e Doshit. Dy burrat thuhet se janë anëtarë të sindikatës së trafikut të drogës Lleshi, një bandë që mban emrin e një familjeje tjetër, e cila, sipas dokumenteve, përdor fondet nga shitjet e shtëpive të kultivimit të kanabisit për të importuar kokainë dhe metanë në Australi.
Policia arrestoi një nga nipat e Doshit në Adelaide në mars 2022 dhe e akuzoi atë për trafik droge dhe pastrim parash pasi gjeti kokainë me vlerë 1.6 milion dollarë AU të fshehur brenda një makinerie tymi.
Nipi kishte filluar të vizitonte shpesh Evropën pasi kishte marrë nënshtetësinë australiane pothuajse një dekadë më parë, thonë dosjet e inteligjencës. Gjatë rrugës, ai dhe familja e tij blenë prona të shtrenjta australiane, duke ngritur pyetje për hetuesit rreth të ardhurave të tij. Zyrtarët e gjykatës nuk iu përgjigjën pyetjeve rreth statusit aktual të rastit.
Nipi tjetër i Doshit nuk ndodhet më në Australi, por dyshohet se është ende i përfshirë në krimin e organizuar shqiptar dhe trafikun e nivelit të lartë të drogës. Edhe ai ka pasur një numër të madh të furçave me ligjin. Sipas dosjes së tij të çështjes së imigracionit australian të parë nga gazetarët, ai ka një histori dënimesh penale në vend që daton që nga viti 2012. Dosja citon një ministër që refuzoi kërkesën e tij për vizë duke thënë: “Unë dyshoj në mënyrë të arsyeshme se [ai] ka qenë ose është anëtar i një grupi ose organizate … i përfshirë në sjellje kriminale.”
Në Shqipëri, ai u akuzua në vitin 2016 për sulm ndaj një punonjësi të policisë rrugore. Oficeri nuk pranoi të ngrinte akuza dhe rezultati i rastit nuk dihet.
“Ngritja e Doshit”
Megjithëse akuzat australiane ndaj Doshit janë të reja, ai ka qenë prej kohësh një figurë e diskutueshme në vendlindjen e tij. Ai bëri një pasuri në industrinë farmaceutike dhe të ndërtimit dhe gëzonte lidhje të nivelit të lartë politik. Por karriera e tij është shënuar nga dhuna, përballjet me ligjin dhe akuzat për korrupsion.
Në një kabllogram të ambasadës të vitit 2009 të publikuar nga WikiLeaks, një diplomat amerikan që shërbente në Shqipëri e përfshiu Doshin në krye të listës së ligjvënësve “me lidhje me krimin e organizuar”, duke e përshkruar atë si “deputetin më të pasur” në vend dhe duke shtuar se ai ishte ” të dyshuar për trafikim të lëndëve narkotike”.
Takimi i parë i njohur i Doshit me ligjin ndodhi në fillim të të 20-tave. Në vitin 1990, gjatë kryerjes së shërbimit të detyrueshëm ushtarak, ai u dënua me një vit burg për sjellje të pahijshme, pasi një zënkë në gjendje të dehur në qytetin bregdetar të Durrësit përfundoi me një nga grupet e tij që goditi me thikë një burrë.
Dënimi nuk e pengoi ngritjen e Doshit. Nga mesi i viteve 1990, ai kishte hyrë në sektorët e ndërtimit dhe karburantit, ndërsa Shqipëria iu nënshtrua një tranzicioni të shpejtë drejt kapitalizmit të tregut të lirë.
Doshi krijoi një shtëpi në Australi në vitin 1997, duke blerë prona të shumta në qytetin jugor të Adelaide dhe duke jetuar mes dy vendeve për disa vite. Ishte gjatë kësaj periudhe që ai dyshohet se krijoi sindikatën kriminale të identifikuar nga hetuesit australianë.
Karriera e tij bëri hapin më të madh ne Shqiperi, në vitin 2000 kur firma e tij Aldosch Sh.p.k. fitoi tenderët për të blerë dy kompani të mëdha shtetërore në sektorët e qumështit dhe farmaceutikës.
Teuta Shamku, një gazetare biznesi për një kohë të gjatë në Televizionin Publik Shqiptar, e përshkruan këtë fitore si një “surprizë”, veçanërisht pasi Aldosch u lejua të privatizonte dy kompani që operonin në zona shumë të ndryshme.
Për më tepër, Aldosch nuk ishte një emër i madh në biznesin shqiptar në atë kohë. “Ata ishin të panjohur”, tha Shamku për firmën e Doshit. “Aktiviteti i kësaj kompanie ishte pak enigmë.”
Në përgjigje të pyetjeve të gazetarëve, Doshi shkroi se këto blerje “ishin rezultat i një procesi privatizimi publik me tender të hapur. Kam bërë ofertën më të lartë në çdo rast. Nuk kishte asnjë favorizim.”
Ndërkohë Doshi u aktivizua në politikë. Ai siguroi mandatin e tij të parë në parlament në 2005 si kandidat me socialistët, një nga partitë kryesore politike të Shqipërisë, për të përfaqësuar qytetin e tij të lindjes, Shkodrën.
Në një incident skandaloz, të raportuar gjerësisht tre vjet më vonë, Doshi dyshohet se sulmoi një gazetar i cili kërkoi një intervistë për diplomën e tij të rreme të universitetit. Një kabllogram i ambasadës amerikane të asaj kohe përshkruante sesi kalimtarët në kafenenë e hotelit, ndoshta të mbytur nga brezi i njohur i dhunshëm i Doshit, thjesht e lanë sulmin të ndodhte.
Gazetari nuk ngriti akuza dhe ngritja politike e Doshit vazhdoi pa pushim. Në vitin 2009, një kabllogram i ambasadës së SHBA-së citoi një deputet të pakënaqur socialist, i cili u ankua se Doshi – të cilin ai e quajti “banditë” – kishte fituar ndikimin e kreut të partisë, Edi Rama, pasi kishte investuar gjysmë milioni euro në fushatë.
Socialistët nuk fituan atë vit. Por në zgjedhjet e ardhshme në 2013, performanca e tyre e përmirësuar në Shkodër i ndihmoi ata të siguronin një fitore kombëtare – dhe e vendosën edhe një herë lojtarin e pushtetit vendas Doshi në një pozicion ndikimi.
Fatos Lubonja, një shkrimtar dhe komentator politik shqiptar, e përshkroi Doshin si një aleat të fuqishëm të Partisë Socialiste “si për zgjedhjet e Shkodrës ashtu edhe për Tiranën”, duke iu referuar dy rajoneve të rëndësishme politikisht.
“Për shumë vite, [Doshi] ka qenë një nga aleatët më të rëndësishëm të partisë në pushtet të Edi Ramës, një parti që punon për dhe me një pakicë [shqiptarë]”.
Por ngritja e Doshit nuk ishte pa telashe.
Viza e tij në Australi u anulua për arsye karakteri në 2015 dhe ai nuk dihet të ketë qenë ndonjëherë në vend që atëherë. Dokumentet më të fundit të disponueshme publikisht tregojnë se një apel për vitin 2020 nga Doshi për të anuluar anulimin e vizës së tij nuk ka qenë i suksesshëm. Ai u tha gazetarëve se vazhdon të luftojë vendimin dhe “shpreson shumë për një rezultat pozitiv”. Zyrtarët Australianë të Punëve të Brendshme nuk iu përgjigjën pyetjeve në lidhje me statusin aktual të Doshit.
Në atdhe, viti 2015 e gjeti atë gjithashtu të përjashtuar nga Partia Socialiste pasi u grind me Ramën për të emëruarit politikë vendas. Për vite me radhë, Doshi dhe një aleat i tij parlamentar ishin nën hetim për pretendimin e rremë se kryetari i Kuvendit kishte urdhëruar vrasjen e Doshit.
Gjithashtu në vitin 2015, autoritetet shqiptare e akuzuan Doshin për nëndeklarim të pasurisë së tij në shumën prej 14 milionë eurosh në deklaratat e tij zyrtare të pasurisë midis 2005 dhe 2013. Por megjithëse hetuesit hetuan pallate, magazina, apartamente, fabrika dhe makina luksoze në të dyja Australi dhe Shqipërisë, ai u shpall i pafajshëm. Një grup akuzash për pastrim parash në shumën prej nëntë milionë eurosh u hoq.
Agjencia e përfshirë, e njohur si ILDKPI, lëshoi një deklaratë në atë kohë duke thënë se shkeljet që përfshinin Doshin ishin gjetur, por “udhëheqësit e mëparshëm te ILDKPI i mbanin të fshehura”.
Ndërkohë Doshi ishte bërë deputet i pavarur dhe më pas kryetar i një partie më të vogël nën flamurin e së cilës fitoi mandatin e katërt parlamentar në 2017.
Një vit më pas, Shtetet e Bashkuara e sanksionuan Doshin për “përfshirje në korrupsion të konsiderueshëm” dhe me afrimin e zgjedhjeve të prillit 2021, presioni në rritje – përfshirë deklaratat publike të SHBA-së së atëhershme. Ambasadorja Yuri Kim – më në fund e detyroi të jepte dorëheqjen.
Në maj 2021, opozita kërkoi që prokurorët të hapnin procedime penale kundër Doshit dhe një bashkëpunëtor të dyshuar për atë që ata e përshkruan si “korrupsion zgjedhor” – që përfshin blerjen e votave me para në dorë ose me favore të tjera – dhe të qenit pjesë e një “grupi të strukturuar kriminal”.
Çështja u dërgua në kryeqytetin e Tiranës, ku një hetim është në vazhdim – megjithëse prokurorët zgjedhin të mos hetojnë konkretisht Doshin dhe bashkëpunëtorin e tij, duke u fokusuar në fenomenin e përgjithshëm të blerjes së votës në Shqipëri.
Në përgjigje të kërkesave për koment, bashkëpunëtori i dyshuar i Doshit, Pëllumb Gjoka, tha se ai nuk kishte “absolutisht asnjë lidhje me zotin Doshi, as personale dhe as biznesi, dhe … kurrë nuk ishte përfshirë në blerjen e votave apo frikësimin e votuesve”.
Gjoka u arrestua në Shqipëri më 26 korrik, por autoritetet ende nuk e kanë bërë të ditur arsyen.
Në përgjigje të pyetjeve të gazetarëve, Doshi tha se “asnjëherë nuk është angazhuar në blerje votash – nuk kam nevojë”. Mbështetësit e tij, tha ai, janë besnikë ndaj tij pjesërisht për shkak të admirimit të tyre për familjen e tij.
Ai e përshkroi përcaktimin e tij nga Shtetet e Bashkuara si një “tronditje të jashtëzakonshme” duke pasur parasysh “mbështetjen e tij të palëkundur për reformën gjyqësore të sponsorizuar nga SHBA dhe axhendën kundër korrupsionit” dhe tha se ajo bazohej në “thashethemet e rreme mediatike” të mbjella nga kundërshtarët e tij politikë.
Ai gjithashtu doli vullnetar se ai ishte “shpallur non grata dhe i përjashtuar nga Britania e Madhe”, ku tha se “aktualisht po ndjek mjete juridike”.
Një zëdhënës i kryeministrit Rama distancoi Partinë e tij Socialiste nga Doshi.
Partia më e re e Doshit, tha ai, “asnjëherë nuk ka qenë në koalicion me Partinë Socialiste, as në nivel qendror dhe as në nivel lokal”.
“Shqipëria është një vend model përsa i përket sistemit të ri të drejtësisë që ka ndërtuar,” shtoi ai.
“Sigurisht, Shqipëria ka ende shumë për të bërë dhe për këtë arsye ka hapur negociatat e anëtarësimit me Bashkimin Evropian, për t’u bërë një vend i denjë i familjes evropiane, duke vazhduar reformat dhe luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar”.
Një takim i nivelit të lartë të FBI-së
Raportimet e reja tregojnë se, edhe pse Doshi u kritikua vazhdimisht nga diplomatët amerikanë në Shqipëri në kabllogramet e ambasadave, ai u takua disa herë me një oficer të shquar të zbatimit të ligjit në atë kohë në SHBA.
Njeriu që ai takoi është Charles McGonigal, në atë kohë një shef i kundërzbulimit për zyrën e FBI-së në Nju Jork. McGonigal u padit në SHBA këtë vit për gjoja shkelje të sanksioneve amerikane të vendosura ndaj manjatit rus Oleg Deripaska, të cilin ai dyshohet se po përpiqej ta hiqte nga lista e sanksioneve të SHBA.
Ai u akuzua gjithashtu për marrjen e 225,000 dollarëve nga një shqiptar me nënshtetësi amerikane, i cili jetonte në Nju Xhersi, dhe se nuk e zbuloi atë.
Sipas njërës prej aktakuzave, në shtator 2017 McGonigal u njoh me “një biznesmen dhe politikan shqiptar” i cili i tha atij se donte që dikush “të hetonte një komplot të supozuar” për ta vrarë.
Dy burime, të dyja pranë disa prej palëve të përfshira, i thanë OCCRP se biznesmeni ishte Doshi dhe se “komploti” ishte saga e “vrasjes së rreme” për të cilën Doshi ishte akuzuar në Shqipëri.
Burimet, emrat e të cilëve nuk mund të zbulohen për të garantuar sigurinë e tyre, kanë qenë dëshmitarë të më shumë se një prej takimeve mes McGonigal dhe Doshit. Njëri tha se takimet ishin miqësore – ata “u takuan si vëllezër”, tha burimi – por nuk e dëgjoi drejtpërdrejt bisedën.
Në përgjigje të pyetjeve të gazetarëve, Doshi konfirmoi se është takuar me McGonigal, duke thënë se këtë e ka bërë me kërkesë të McGonigal dhe një bashkëpunëtor. Takimi, tha ai, ishte në lidhje me një hetim që i ishte thënë se po kryenin për një “figurë të shquar politike shqiptare”.
“Isha i lumtur të ndihmoja”, ka shkruar Doshi.
Megjithatë, Doshi u fut në listën e zezë nga Departamenti Amerikan i Shtetit në prill 2018, duke i ndaluar hyrjen në vend.
McGonigal nuk iu përgjigj kërkesave për koment.
