Një pjesë e madhe e emisioneve televizive të së hënës në mbrëmje ia kushtuan hapsirën e tyre skandalit që ka përfshirë aeroportin e Vlorës, ku dy aksionerët, miliarderi Behgjet Pacolli me 98% dhe ai minoritar, Valon Ademi me 2%, janë zhytur në një konflikt mes tyre duke lënë pas afatet e dorëzimit të këtij koncesioni.
Thelbi sipërfaqësor i sherrit mes tyre qëndron në faktin se Ademi pretendon një marëveshje dhe investime në para që e shpien atë në kuotat e 49%-shit. Pacolli, ndonëse thuhet se e ka pranuar fillimisht këtë “deal”, ose është mashtruar ose ka ndryshuar mendje dhe ka ndërmarë hapa dhe veprime juridike për të ruajtur aksionet që ka pasur fillimisht.
Pikërisht në këtë përplasje ka hyrë edhe prokuroria Tiranë që po heton miliarderin kosovar dhe gjykata e Tiranës e cila ka marrë masë për pezullimin e çdo veprimi që do i jepte avantazh Behgjet Pacollit. Ky është, pak a shumë, me fjalët më të thjeshtëzuara të mundshme, konfikti që ndan dy partnerët dhe miqtë e dikurshëm. Kjo ka qenë dhe fabula të cilës i përkushtuan kohë emisionet e mbrëmjes që u morën me këtë temë.
Por, pikërisht këtu fshihet një manipulim i madh. Sepse skandali i aeroportit të Vlorës nuk është thjeshtë një zënkë banale mes dy biznesmenësh që duan ti marrin aksionet njëri tjetërit. Ai ka të gjitha trajtat e një afere korruptive qeveritare, të një tjetër grope shumë milionëshe me paratë e shqiptarëve. Përndryshe nuk ka se si të vihej në lëvizje ai që Pacolli e ka konsideruar si një “komplot të koordinuar” kundër tij. Si me një urdhër të vetëm Prokuroria, Gjykata, disa media janë vënë në lëvizje në favor të Valon Ademit, madje, madje tipike për manipulimet që duan të fshehin korrupsionin, ato kanë ngritur edhe teorinë e komplotit për para ruse të futura në aeroportin e Vlorës, gjë që paskërka “shqetësuar partnerët strategjikë të Shqipërisë”.
Pyetja që shtrohet është: mos vallë pas gjithë kësaj zhurmënaje për sigurinë kombëtare fshihet tentativa për të vjedhur shumë para? Mos vallë servirja e skandalit si një sherr biznesmenësh tenton të sfumojë një koncesion të konceptuar që në fillim si një mundësi për të grabitur?
Për të gjetur origjinën e këtyre dilemave Lapsi.al, ndryshe nga emisionet që merreshin me spektaklin e përplasjes Pacolli-Ademi, ka gërmuar në origjinën e projektit të aeroportit të Vlorës. Aty gjen çudira…
Që në vitin 2017, Edi Rama planifikoi të jepte pa garë dhe pa tender tek një kompani turke këtë aeroport. Madje në parlament u depozitua një projektligj special “Për Përcaktimin e Procedurës së Veçantë për Negociimin dhe Lidhjen e Kontratës ndërmjet Shtetit Shqiptar dhe Shoqërive “Cengiz Construction & Kalyon & Colin Construction”, me objekt projektimin, ndërtimin, operimin, mirëmbajtjen dhe menaxhimin e aeroportit të qytetit të Vlorës”. Për zbatimin e tij u caktuan të negocionin kontratën në janar 2018 ministrat Ahmetaj e Gjiknuri.
Me sa duket ligji special binte ndesh me direktivat e BE-së, mbi partneritetin publik privat. Dhe tatktika ndryshoi. Do bëhej një garë, por ajo do ishte fallco. Kështu u ra dakord me Behgjet Pacollin i cili do të merrte formalisht kompaninë turke YDA Group, që ishte e domosdoshme për të plotësuar kriterin e një partneri që kishte eksperiencë në menaxhimin e aeroporteve.
Por dredhitë nuk përfundojnë këtu. Në tenderin e shpallur në fund të 2020-ës kishte një varg shkeljesh. Fillimisht ishte kërkuar që të ndërtohej një aeroport për 10 milionë pasagjerë dhe me dy kulla kontrolli. Që fituesit të ishin ata që u shpallën katër ditë para garës, kapaciteti u zbrit në 2 milionë dhe kullat përfunduan në 1.
Për më tepër kompania tjetër konkurente, AL-DE, ndonëse me kushte shumë më të favorshme për interesin publik, u skualifikua nga gara me justifikimin banal se nuk kishte dorëzuar dokumentacionin e plotë. Britanikët e AL-DE Corporation LTD e denoncuan garën e paregullt dhe për këtë çështje SPAK ka njoftuar se ka hapur hetim, për shpërdorim detyre, favorizim të palëve të caktuara dhe shkelje të pabarazisë në tendera.
Qeveria Rama, atë që nuk e realizoi me goditjen e parë për të mos zhvilluar fare garë, e përmbushi me të dytën duke e bërë atë të gënjeshtërt, sa për sy e faqe. Që këtu dyshimet se ky qe një projekt i dizenjuar për grabitje fillojnë e bëhen serioze. Por nuk përfundon këtu. Në këtë fazë, pas marrjes së tenderit fiktiv kompania fituese kishte tre aksionerë: Mabco Construction e Pacollit me 58 për qind, YDA Group, e turqve që kishin ndërtuar edhe spitalin elektoral të Fierit me 40 për qind dhe 2A Group e Valon Ademit me 2 për qind.
YDA Group, siç u tha, ishte përfshirë në koncesion për shkak të përvojës së saj për ndërtimin e aeroportit, pa të cilën nuk mund të justifikohej përmbushja e kritereve të garës. Prandaj ajo u “shpërblye” me 40 për qind të aksioneve.
Po ç’ndodhi? Ndonëse u shpallën fitues, turqit e YDA Group u tërhoqën menjëherë pas përfundimit të procesit duke paguar një shumë qesharake, 4200 euro për 40%-shin e tyre.
Që këtu autoritetet shtetërore duhet të ndiznin sinjalin e kuq të alarmit sepse ligji për Koncesionet dhe Partneritetin Publik Privat detyron që përpara ndryshimit të çdo aksioneri në kontratat koncesionare, duhet marrë fillimisht miratimi i Autoritetit Kontraktor dhe Ministrisë së Financave. A e bënë këtë gjë? Natyrisht që jo. A dëshmon kjo se ishin palë në organizimin e një gare fiktive me një kompani turke të futur vetëm për letra? Natyrisht që po. Këtë e vërteton fakti se shitja e 40% të aksioneve që kaluan nga turqit tek Pacolli, në dhjetor të vitit 2022 (pikerisht ato aksione për të cilat po bëhet sherri i sotëm), është miratuar nga titullari i Autoritetit Kontraktor, ministrja e Infrastrukturës dhe Energjisë dhe ministrja e Financave!
Jo vetëm ministret e tij, por edhe vetë Edi Rama ka qenë në djeni të gjithë këtyre manovrave. Kur shkoi ta inaguronte veprën para zgjedhjeve, ai nuk u çudit që aty ishin vetëm Pacolli dhe Valon Ademi dhe jo kompania turke që sipas ligjeve të këtij shteti ishte e vetmja që mund të kualifikohej për të fituar një aeroport.
Pra, për ta përmbledhur, në vitin 2017-2018, qeveria Rama inicioni një ligj special për ta dhënë pa garë aeroportin e Vlorës. Pastaj zgjodhi në 2021-2022 një rrugë tjetër atë të organizimit të një gare fallco. Madje edhe pasi e realizoi këtë veproi në paligjshmëri duke mos zbatuar as rregullat që pati vendosur vetë. A nuk ngre kjo dyshimin se ka pasur diçka shumë të madhe për të fshehur? Një qëllim për përfitim kolosal? A mos ata që imagjinuan gjithë këtë plan po kërkojnë sot pjesën e tyre? A mos vallë pas përplasjes Pacolli-Ademi fshihen pretenduesit e kësaj pjese, që sipas studimeve, në fund të koncesionit, do të kushtojë mbi gjysëm miliardi euro.
Pikërisht këto dilema që mëtojnë të ngrejnë pikpyetje mbi përfitimin që imagjinonin ata që organizuan një maratonë trukimesh u munduan të fashisin emisionet televizive të mbrëmjes. Ato e vunë theksin tek një sher banal, mes dy biznesmenësh, për të mos folur për një korrupsion qeveritar. Ato u rekën të tërheqin vëmendjen tek spektakli i kacafytjes së Behgjetit me Valonin për të anashkaluar Belën dhe Edin./Lapsi.al
