Erion Veliaj ndodhet në burg, që prej 10 Shkurtit, kur u arrestua me urdhër të SPAK, në akuzat për kryerjen e veprave penale “Korrupsioni pasiv i funksionarëve të lartë shtetërorë ose i të zgjedhurve vendorë”, kryer në bashkëpunim (9 herë) dhe “Pastrimi i produkteve të veprës penale ose veprimtarisë kriminale”.
Deri më tani, kërkesat për zbutjen e masës së sigurisë i janë rrëzuar si nga GJKKO, po ashtu edhe nga Apeli i Posaçëm. Shpresa për të dalë nga burgu i ka mbetur Gjykata e Lartë pritet të rivlerësojë masën e sigurisë ndaj Veliajt me 8 korrik.
Javët e fundit, duket se Erion Veliaj po sponsorizon artikuj në mediat ndërkombëtare, siç ishte rasti në Fox News, teksa e fundit që ka shkruar për kryebashkiakun e Tiranës është media europiane “EUReporter”
Media në fjalë, në artikullin për Erion Veliajn ka publikuar edhe një letër të hapur nga nëna e kryebashkiakut, Shqiponja Veliaj, ku ngrihen akuza për shkelje të të drejtave themelore dhe abuzim me masën e paraburgimit.
Artikulli i plotë i ‘EUReporter’:
Erion Veliaj, Kryetari i Bashkisë së Tiranës, është mbajtur në paraburgim pa akuza për 5 muajt e fundit, ndërsa hetohet nga SPAK. Ai u arrestua nga Struktura Speciale Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (“SPAK”) në shkurt pas akuzave (të cilat ai i mohon) për korrupsion. Ai ende nuk është paraqitur me prova dhe as nuk është akuzuar. Megjithatë, ai është mbajtur i ndaluar gjatë gjithë këtij procesi. Ekipi i tij ligjor ndërkombëtar (Mishcon de Reya dhe Kasowitz) i ka mohuar të drejtën e vizitës.
Vazhdimi i paraburgimit të tij u miratua nga gjykata e SPAK-ut pa ndonjë shqyrtim domethënës nëse vazhdimi i paraburgimit të tij është i nevojshëm, proporcional apo i arsyeshëm dhe pa asnjë angazhim të duhur me alternativat ndaj paraburgimit. Ndërsa Erioni dhe familja e tij mbështesin mandatin e SPAK-ut, vazhdimi i paraburgimit të tij pasqyron një trend më të madh dhe shqetësues në Shqipëri. 60% e të gjithë të burgosurve mbahen në paraburgim.
Ne lidhim këtu një raportojnë përgatitur nga ekipi i tij ligjor, i cili përshkruan shqetësimet rreth paraburgimit të tij, përtej shqetësimeve të familjes dhe fëmijëve të tij.
Po publikojmë këtu edhe një letër të hapur nga nëna e tij:
“Pse Europa po i mbyll sytë ndaj një shkeljeje flagrante të vlerat mbi të cilat u ndërtua BE-ja?
Nga Shqiponje Veliaj, nëna e Erion Veliajt, kryebashkiaku i Tiranës
“Pak më shumë se katër muaj më parë, familja ime u përfshi papritur në një makth kafkian. Në një ditë ndryshe të zakonshme të shkurtit, djali im, Erioni, tre herë Kryetar Bashkie i zgjedhur i Bashkisë së Tiranës, i cili ka bërë kaq shumë për të rigjallëruar kryeqytetin, u arrestua nga SPAK, institucioni i pavarur antikorrupsion. Arrestimi u bë në bazë të akuzave anonime të bëra në polici nga një individ fiktiv pothuajse dy vjet më parë. Akuza që djali im i mohon kategorikisht.
Që atëherë, ai është mbajtur pothuajse në izolim pavarësisht se nuk janë ngritur akuza. Atij i është mohuar qasja në avokatin e tij ndërkombëtar dhe burgosja e tij e vazhdueshme e pengon atë të kryejë detyrat e zyrës së tij, në përputhje me mandatin që i është dhënë nga populli i Tiranës kur votuan për të.
Ia vlen të merret në konsideratë konteksti më i gjerë i situatës. Shqipëria është në rrugën e duhur për t’u bërë anëtare e Bashkimit Evropian potencialisht që në vitin 2030. Si një shqiptar krenar, kjo do të jetë e rëndësishme për të gjithë ne për shumë arsye. Do të ndihmojë në sjelljen e prosperitetit në Shqipëri dhe do të hapë dyert për turizëm dhe mundësi të mëtejshme punësimi. Gjithashtu do të sjellë stabilitet të mëtejshëm në këto kohë të pasigurta dhe do të thellojë bashkëpunimin në çështjet që lidhen me sigurinë dhe mbrojtjen.
Një nga pengesat kryesore për anëtarësim është ruajtja e sundimit të ligjit dhe lufta kundër korrupsionit. Nuk është sekret që Shqipëria ka pasur shumë për të rregulluar në këtë front. E kam parë Shqipërinë të dalë nga komunizmi, një kohë kur njerëzit zhdukeshin nga policia shtetërore dhe jetonin në frikë.
Roli i SPAK-ut ka qenë kritik në përballjen me plagën e korrupsionit, zbatimin e reformës në drejtësi në shkallë të gjerë dhe përmirësimin e performancës së gjyqësorit. Megjithatë, tani duket se po ushtron kompetenca të gjera me mbikëqyrje shumë të kufizuar. Familja ime e mbështet plotësisht nevojën për të hetuar çdo dyshim për sjellje të keqe. Korrupsioni në Shqipëri duhet të përballet drejtpërdrejt dhe institucionet e ngarkuara me zhdukjen e tij duhet të fuqizohen për të bërë punën e tyre. Askush nuk duhet të jetë mbi ligjin, as djali im, as ndonjë zyrtar publik. Por po aq, askush, pavarësisht pozicionit të tij, nuk duhet të ndalohet pa akuzë, pa proces të rregullt ligjor, pa transparencë ose pa akses në këshilltarin e tij ligjor.
Pra, pse institucionet e BE-së dhe shtetet anëtare po i mbyllin sytë ndërsa një nga udhëheqësit më të dukshëm të zgjedhur në mënyrë demokratike në Shqipëri vazhdon të mbahet i ndaluar pa akuza, potencialisht në shkelje të Konventës Evropiane të të Drejtave të Njeriut (“KEDNJ”)?
Familja ime po vuan shumë si pasojë e kësaj prove të rëndë. Por nuk jemi vetëm. Ky arrestim, së pari dhe më pas mbledhja e provave, i ndodhi edhe Thoma Gellcit, dhe në rastin e tij, GJEDNJ vendosi që paraburgimi i tij ishte i paligjshëm. Mijëra shqiptarë përballen me paraburgim dhe përqindja e popullsisë së burgjeve në paraburgim e tejkalon shumë mesataren në të gjithë Evropën. Ndonjëherë njerëzit mbahen të paraburgosur për vite me radhë. Kjo veçori e sistemit gjyqësor shqiptar shkatërron jetë dhe karriera. Organet antikorrupsion duhet të veprojnë sipas standardeve më të larta hetimore, duke shmangur arrestimet teatrale që mund të konsiderohen të paligjshme nga gjykatat më të larta nëse nuk ndiqet procesi i rregullt ligjor.
Nuk është kjo se si duhet të duket reforma në drejtësi. SPAK ka bërë përparim të vërtetë, por ky përparim duhet të matet jo vetëm nga arrestimet, por edhe nga gjykimet e drejta, gjykatat e pavarura dhe mbrojtja e të drejtave të njeriut.
Avokati dhe avokati i respektuar i të drejtave civile, Dorian Matlia, e tha së fundmi troç: “Në Shqipëri, të fusin fillimisht në burg, pastaj mbledhin provat.” Sistemi i burgos njerëzit dhe më pas i justifikon në mënyrë retroaktive. Nëse provat nuk janë të mjaftueshme, gjykatat dënojnë gjithsesi për të racionalizuar muajt e paraburgimit.
Udhëheqësit evropianë nuk duhet të heshtin vetëm sepse në letër, narrativa e progresit të Shqipërisë lexohet mirë. Institucionet mund të krijohen, ligjet mund të shkruhen, por ato duhet të zbatohen në mënyrë të drejtë. Në këtë rast, procesi i rregullt ligjor po injorohet. Të drejtat po shkelen. Dhe besueshmëria e sistemit gjyqësor të Shqipërisë është në rrezik.
Kjo nuk ka të bëjë me mbrojtjen e djalit tim nga përgjegjësia. Ai është vetëm një nga shumë individë të prekur nga kjo çështje sistemike në Shqipëri. Bëhet fjalë për mbrojtjen e parimeve themelore që mbështesin demokracinë, duke përfshirë prezumimin e pafajësisë, të drejtën për liri, detyrimin për të ngritur akuza ose lirim dhe trajtimin njerëzor të të gjithë të ndaluarve, pavarësisht nga bindjet politike.
Si qytetare shqiptare, dua ta shoh vendin tim duke vepruar drejt ndaj të gjithë njerëzve të tij. Si nëna e Erionit, dua të di që ai do të trajtohet me dinjitet”.
