• Kontakt
Wednesday, July 30, 2025
BoldNews.al

Nuk ka rezultat
View All Result
  • KRYESORE
  • INVESTIGIME
  • OP-ED
  • VETTING
  • AKTUALITET
  • POLITIKE
  • SPORT
    • Euro 2024
  • TE TJERA
    • PRIVACY POLICY
    • KONTAKT
    • EKONOMI
    • SHENDETI
    • SHOW BIZ
    • KULTURE
    • POLITIKE
    • KRONIKE
    • TEKNOLOGJI
    • VIDEOT KRYESORE TE DITES
    • VIDEO
    • BOLD BLOG
    • FOTOGRAFI
    • HOROSKOPI
    • NDRYSHE
    • RAJONI
    • BOTA
    • SOCIALE
  • ZGJEDHJE 2025
  • KRYESORE
  • INVESTIGIME
  • OP-ED
  • VETTING
  • AKTUALITET
  • POLITIKE
  • SPORT
    • Euro 2024
  • TE TJERA
    • PRIVACY POLICY
    • KONTAKT
    • EKONOMI
    • SHENDETI
    • SHOW BIZ
    • KULTURE
    • POLITIKE
    • KRONIKE
    • TEKNOLOGJI
    • VIDEOT KRYESORE TE DITES
    • VIDEO
    • BOLD BLOG
    • FOTOGRAFI
    • HOROSKOPI
    • NDRYSHE
    • RAJONI
    • BOTA
    • SOCIALE
  • ZGJEDHJE 2025
BoldNews.al
Fillimi AKTUALITET

Shqipëria quo vadis?!

13:40 : 27/05/2025
në AKTUALITET, BOLD BLOG, POLITIKE

Nga Ilir Kalemaj

Ndër vendet e ish-Lindjes komuniste që përjetuan tranzicionin demokratik dhe drejt ekonomisë së tregut, trajektoret qenë të ndryshme dhe për rrjedhojë edhe kurba që ndoqën më vonë. Ndërsa disa patën fatin të kryenin reforma të shpejta dhe cilësore, qofshin këto në përqafimin e një modeli kapitalist laissez faire si në rastin e Estonisë apo Republikës Çeke, të tjera vendosën për një transformim gradual si ato të Sllovenisë apo Polonisë. Pati nga ana tjetër vende që nuk e nisën fare procesin e tranzicionit demokratik apo që ngecën qysh në krye të herës në baltën autokratike të regjimeve të vjetra që nuk patën as dëshirën, as incentivat për t’u reformuar si rasti i Bjellorusisë apo stan-eve të Azisë Qendrore apo ndonjë republike ish-sovjetike të Kaukazit.

Ndërkohë që pjesa më e mirë e popujve të ish-Jugosllavisë u përfshi në konfliktet etnike të cytura kryesisht nga oreksi irredentist i Millosheviçit dhe paramilitarëve të tij vrasës si dhe nacionalizmat e Tuxhmanit me shokë. Shqipëria, është një rast kurioz që megjithëse nuk bënte pjesë në asnjë nga tipologjitë e mësipërme dhe nuk vuante as nga problemet e identitet-formimit, as nga struktura heterogjene e popullsisë dhe as nga përfshirja në luftëra dhe cikle konfliktesh, sërish ngeli në klasë në mënyrë të përsëritur. Kjo ndodhi pavarësisht progresit të konsiderueshëm në periudha të caktuara, për shembull, rritja e fortë ekonomike, gati dyshifrore në vitet 1992-96 apo reformat e forta dhe të guximshme përgjatë 2005-2009. Këto u shenjuan dhe me progres në politikën e jashtme ku për shembull Shqipëria u anëtarësua në NATO në 1 prill të 2009-ës.

Janë disa faktorë që nga analiza të thelluara akademike apo divulgative mund t’u vihet gishti si fajtorët kryesorë të mbetjes në klasë në një pjesë të mirë përgjatë historikut të tranzicionit. Që nga antagonizmi i skajshëm politik përgjatë pjesës më të madhe të këtyre tre dekadave e gjysëm, te 97-ta si një prapakthehu e fortë, te problemi i pronësisë qysh në gjenezë të sistemit të ri politik, te mungesa e një sistemi të pavarur drejtësie, te mungesa e një kontrolli dhe balanca respektive e pushteteve e kështu me radhë. Nuk është qëllimi i këtij shkrimi të identifikojë as “thembrën e Akilit” të ngecjes në vend-numëro dhe as “Gralin e Shenjtë” të zgjidhjes deux ex machina sepse nuk mendoj se ajo ekziston.

Por është me vend të sjellim në vëmendje lidhjet e ngushta krim i organizuar-politikë si një nga shkaqet kryesorë që çojnë në korruptim të elitave drejtuese dhe në atë që rëndom njihet si ‘kapje e shtetit’. Oligarkia parë nga ky këndvështrim është një derivat dhe jo shkak i asimetrive shoqërore dhe thellimit të polarizimit. Është një karakteristikë qendrore e kapitalizmit klientelist dhe rënimit të institucioneve, mungesës së dhënies së drejtësisë dhe akaparimit dhe tjetërsimit të pronës publike.

Lexo edhe:

Shqipëria, e dyta nga fundi në Europë për shpenzimet qeveritare për kërkim dhe zhvillim

Pas Kosovës edhe italianët nisin “të braktisin” Shqipërinë, bien hyrjet në qershor

Është interesante se si e përshkruante dikur ish-Drejtori i CIA James Wolsey ndërveprimin e mafias me pushtetin në rastin e Rusisë për shembull. Ai thotë ndër të tjera se “nëse ju bie rasti të hyni në një bisedë me një rus të mirë-artikuluar, me anglishte të shkëlqyer, në një restorant luksoz në brigjet e liqenit të Gjenevës dhe ai ka veshur një kostum që kushton mbi 3 mijë dollarë dhe një palë këpucë Guci dhe ju thotë se është një drejtues i një kompanie tregtare dhe do të flasë me ty për një partneritet të mundshëm, atëherë ka katër mundësi. Ai mund të jetë vërtetë ajo çka thotë. Mund të jetë një operativ i shërbimeve inteligjente që punon nën maskimin tregtar. Mund të jetë pjesë e krimit të organizuar rus. Por më interesantja është mundësia e katërt: që është pjesë e të trejave dhe asnjë prej këtyre institucioneve nuk e sheh këtë si problem”. Ky konstatim mund të ndeshet rëndom edhe në raste si Shqipëria, ku shpeshherë është e vështirë të pikasësh vijë-ndarësen mes oligarkisë ekonomiko-financiare, krimit të organizuar dhe veshjes me pushtet politiko-administrativ.

Pra, në vende si i yni më e theksuar ka qenë trinomi fatal i politikave asgjësuese falë ndërveprimit dinamik të kapitalistëve të asistuar, pronësisë mediatike të përqëndruar dhe elitës politike. Kjo natyrisht pa nënvleftësuar aspak rolin shpeshherë përcaktues të botës kriminale e cila përgjatë dekadës së parë dhe një pjese të mirë të së dytës qëndroi e nëndheshme por gjithnjë e më tepër mori guximin të hynte në politikë si aktore e dorës së parë, e përfaqësuar nga cuba të veshur me pushtet dhe gangsterë të rëndomtë me rekorde kriminale sa një faqe gazete. Por edhe sot dikton fijet nga prapa kuintave duke drejtuar fushata, zhvendosur emra kandidatësh në listë të sigurt apo duke zgjedhur të afërm të tyre përmes listave të afërm falë presionit, shantazhit, parave dhe shpesh edhe dhunës.

Natyrisht me këto limite të forta dhe e sulmuar nga lart dhe poshtë, demokracia shqiptare nuk mund të ishte një ishull i veçuar, dhe larg qoftë një “fanar ndriçues” për modelin e saj të demokratizimit në një rajon që me gjithë trazirat e forta që ka kaluar, ende vijon të rri në “bisht të kalldrëmit” të simotrave të saj ballkanike. Ndaj nuk është asfare e çuditshme pse ende vijojmë të ecim në shtigje të pashkelura, të kemi një model demokracie hibride, një polaritet të pasens socio-ekonomik dhe me shtresë të mekur të mesme, rritje ekonomike anemike dhe aspak strategji zhvillimore dhe model të qëndrueshëm ekonomik. Shqipëria quo-vadis është një thirrje sa për zgjim, aq dhe për mobilizim të zërit qytetar. Një thirrje për ndërgjegjësim të faktorit ndërkombëtar, aq dhe për kërkesë për rregulla loje të barabarta ku votimi i lirë, i drejtë dhe i pandikuar është alfa dhe omega e demokracisë.

Etiketa: ilir kalemajQuo VadisShqiperiatranzicioni

Lajme të lidhura

AKTUALITET

Shqipëria, e dyta nga fundi në Europë për shpenzimet qeveritare për kërkim dhe zhvillim

14:22 : 29/07/2025
AKTUALITET

Pas Kosovës edhe italianët nisin “të braktisin” Shqipërinë, bien hyrjet në qershor

08:14 : 29/07/2025
AKTUALITET

Pasaportat më të fuqishme në botë për 2025, ja ku renditet Shqipëria

19:52 : 28/07/2025
AKTUALITET

Shqipëria, me ritmet më të ulëta të rritjes së Investimeve të Huaja Direkte në rajon

11:06 : 28/07/2025
AKTUALITET

Konflikti si gjendje e përhershme

08:42 : 28/07/2025
BOLD BLOG

Shqipëria në OKB, Hereni: Thirrje për Veprim Global për parandalimin e Krimeve kundër Njerëzimit

14:35 : 27/07/2025
Para

Ishin në kërkim për drogë, arrestohen 2 persona në Tiranë

TË GJITHA

Tjetërsimi i pronës, GJKKO dënon me 2 vite burg Jorgo Goron

12:40 : 30/07/2025

“Kodi i mafias s’mund të jetë kodi penal i Shqipërisë”, Zhupa: Cënojnë gazetarët në ushtrimin e profesionit

12:35 : 30/07/2025

Nën akuzë pronarët e 8 “Exchange” në Elbasan, sekuestrohen 540 mijë euro dhe dy armë

12:28 : 30/07/2025

55-vjeçari konsumon fotoksinë në gjendje të rënduar psikologjike, ndërron jetë në spital

12:18 : 30/07/2025

Andia Ulliri kërkon mandatin e deputetes, zhvillohet seanca në KAS

12:01 : 30/07/2025
Gjatë një kërkimi shkencor në fushën e arkeologjisë

“Shqipëria jashtë loje”: Të fundit në garën për fondet e BE-së për shkencën dhe inovacionin

11:57 : 30/07/2025

Veliaj nga qelia: Jam viktimë e një persekutimi politik dhe vetting-u të paprecedentë. 7 pyetje SPAK-ut

11:52 : 30/07/2025


RRETH NESH

Boldnews.al mbetet zgjedhja e parë për një lexues i cili kërkon të informohet me saktësi për një lajm. Misioni jonë kryesor është paanshëmëria dhe profesionalizmi dhe për këtë janë të punësuar gazetarët më të mirë në tregun mediatik.
Na kontakto: [email protected]

NA NDIQ

  • Kontakt

2025 Boldnews Dev By Techzero1.com

  • KRYESORE
  • INVESTIGIME
  • OP-ED
  • VETTING
  • AKTUALITET
  • POLITIKE
  • SPORT
    • Euro 2024
  • TE TJERA
    • PRIVACY POLICY
    • KONTAKT
    • EKONOMI
    • SHENDETI
    • SHOW BIZ
    • KULTURE
    • POLITIKE
    • KRONIKE
    • TEKNOLOGJI
    • VIDEOT KRYESORE TE DITES
    • VIDEO
    • BOLD BLOG
    • FOTOGRAFI
    • HOROSKOPI
    • NDRYSHE
    • RAJONI
    • BOTA
    • SOCIALE
  • ZGJEDHJE 2025

2025 Boldnews Dev By Techzero1.com