Parlamenti i Francës ka votuar në favor të një projektligji për të legalizuar vdekjen e asistuar, duke i hapur rrugën eutanazisë dhe vdekjes së asistuar sipas asaj që aktivistët thonë se do të jenë ende disa nga kushtet më të rrepta në Evropë.
Pas një seance, ndonjëherë emocionale, deputetët miratuan leximin e parë të projektligjit me 305 vota pro dhe 199 kundër. Ata gjithashtu mbështetën unanimisht një ligj më pak të diskutueshëm, që përcakton të drejtën për kujdes paliativ në institucionet e specializuara në fund të jetës.
Të dyja votimet janë fillimi i një procesi të gjatë parlamentar që do të kërkojë që projektligjet të kalojnë në Senat – dhomën e sipërme – dhe më pas të kthehen në dhomën e poshtme – Asamblenë Kombëtare – për një lexim të dytë, që do të thotë se nuk ka gjasa të bëhen ligje para vitit të ardhshëm.
Legjislacioni do t’i lejonte një ekipi mjekësor të vendoste, nëse një pacient është i kualifikuar për të “fituar qasje në një substancë vdekjeprurëse kur ata kanë shprehur dëshirën”. Pacientët do të ishin në gjendje ta përdorin atë vetë ose t’u administrohet nga një infermiere ose mjek, “nëse nuk janë në gjendje fizike për ta bërë këtë vetë”.
Pacientët duhet të plotësojnë një numër kushtesh të rrepta: ata duhet të jenë mbi 18 vjeç, të kenë shtetësi ose leje qëndrimi franceze, dhe të vuajnë nga një “sëmundje serioze dhe e pashërueshme, kërcënuese për jetën, e avancuar ose terminale” që është “e pakthyeshme”.
Sëmundja duhet të shkaktojë “vuajtje të vazhdueshme dhe të padurueshme fizike ose psikologjike” që nuk mund të trajtohet me trajtim mjekësor, dhe pacienti duhet të jetë i aftë të “shprehë lirisht dhe në mënyrë të informuar” dëshirën e tij për t’i dhënë fund jetës.
Projektligji – i cili në Francë quhet ligj mbi “fundin e jetës” ose “ndihmë në vdekje” në vend të “vdekjes së asistuar” ose “eutanazisë” – u mbështet nga shumica e deputetëve të qendrës së Emmanuel Macron dhe aleatët e tyre, si dhe nga e majta, me shumicën e deputetëve të djathtë dhe të ekstremit të djathtë që votuan kundër.
Të gjitha grupeve parlamentare iu dha vota e lirë për të shprehur bindjet e tyre personale. Eutanazia është një temë shumë e ndjeshme në Francë, një vend me një traditë të gjatë katolike, dhe projektligji kundërshtohet gjithashtu nga shumë punonjës të shëndetësisë.
“Populli francez është gati për këtë dhe ua kemi borxh këtë takim me historinë”, tha Stéphane Delautrette, një deputet i partisë socialiste gjatë seancës. Ligjet do të jenë “masa e këtij parlamenti, në gjurmët e përparimeve të mëdha shoqërore”, siç është e drejta për abort dhe heqja e dënimit me vdekje, tha ai.
Por Patrick Hetzel, një deputet nga partia e qendrës së djathtë Les Républicains, tha se ishte “iluzore dhe madje e rrezikshme të mendosh edhe për të debatuar një legalizim të eutanazisë, pa pasur më parë qasje të plotë në kujdesin paliativ”.
Kryeministri, François Bayrou, një katolik i devotshëm, kishte thënë se kishte “pyetje” dhe do të abstenonte nëse do të ishte deputet, por Macron tha vitin e kaluar se Franca kishte nevojë për legjislacionin, sepse “ka situata që nuk mund t’i pranosh me njerëzi”.
Franca aktualisht lejon eutanazinë pasive – siç është mosdhënia e mbështetjes artificiale të jetës – dhe qetësimin e thellë para vdekjes, por pacientët që kërkojnë mundësi aktive në fund të jetës nuk kanë zgjidhje tjetër veçse të udhëtojnë në vende të tjera ku eutanazia është e ligjshme.
Aktivistët ‘për të drejtën për të vdekur’ e kanë mirëpritur ligjin, megjithëse e përshkruajnë atë si relativisht modest në fushëveprim. “Është një hap përpara, i cili do të jetë i rëndësishëm për atë që do të vijë më pas”, tha Stéphane Gemmani i shoqatës ADMD.
«E kemi pritur këtë për dekada të tëra. Shpresojmë që Franca do të rreshtohet gradualisht me vendet e tjera evropiane», tha Gemmani. «Të detyrosh njerëzit të shkojnë në Belgjikë ose Zvicër, të paguajnë 10,000 ose 15,000 euro… Situata aktuale është thjesht e gabuar».
Sondazhet e opinionit tregojnë se shumica e francezëve janë në favor të vdekjes së asistuar, por Franca ka qenë më e ngadaltë se shumë fqinjë evropianë për ta legalizuar atë. Të tjerë po debatojnë në mënyrë aktive për këtë çështje, përfshirë Mbretërinë e Bashkuar, ku një projektligj për vdekjen e asistuar është në parlament.
Eutanazia aktive, ku një kujdestar shkakton vdekjen me kërkesë të pacientit, dhe vdekja e asistuar, ku mjekët i sigurojnë pacientit mjetet për t’i dhënë fund vetë jetës së tij, kanë qenë të ligjshme në Holandë dhe Belgjikë që nga viti 2002.
Të dyja vendet zbatojnë kushte afërsisht të ngjashme – një mjek dhe një ekspert i pavarur duhet të bien dakord që pacienti po vuan në mënyrë të padurueshme dhe pa shpresë për përmirësim – dhe që atëherë e kanë zgjeruar të drejtën për fëmijët nën 12 vjeç.
Luksemburgu gjithashtu dekriminalizoi eutanazinë aktive dhe vdekjen e asistuar në vitin 2009. Eutanazia aktive është e ndaluar me ligj në Zvicër, por vdekja e asistuar ka qenë e ligjshme që nga vitet 1940 dhe organizata të tilla si Exit dhe Dignitas kanë ndihmuar mijëra shtetas zviceranë, banorë dhe të tjerë t’i japin fund jetës së tyre.
Austria legalizoi vdekjen e asistuar në vitin 2022, ndërsa Spanja miratoi një ligj në vitin 2021 që lejon eutanazinë dhe vdekjen e asistuar mjekësore për njerëzit me një sëmundje të rëndë dhe të pashërueshme, me kusht që ata të jenë të aftë dhe të vetëdijshëm, kërkesa u bë me shkrim, u rikonfirmua më vonë dhe u miratua nga një komitet vlerësimi.
Portugalia dekriminalizoi eutanazinë në vitin 2023, por masa nuk ka hyrë ende në fuqi pasi disa nene u refuzuan nga gjykata kushtetuese.
Në Mbretërinë e Bashkuar, deputetët miratuan legalizimin e vdekjes së asistuar në Angli dhe Uells për të rriturit me një sëmundje të pashërueshme, që kanë një jetëgjatësi nën gjashtë muaj dhe janë në gjendje të marrin vetë substancën që shkakton vdekjen e tyre, në një votim të parë në nëntor të vitit të kaluar.
Deputetët tani duhet të votojnë nëse teksti, i ndryshuar në maj për t’u lejuar mjekëve të zgjedhin të mos marrin pjesë, do t’i dërgohet dhomës së lartë për shqyrtim të mëtejshëm. Parlamenti skocez ka kaluar gjithashtu votimin e parë për një projektligj për të legalizuar vdekjen e asistuar./ The Guardian.
