Në të vërtetë, 9 Maji është festuar si Dita e Fitores në Rusi për tetëdhjetë vjet, por nuk u festua siç festohet sot. Ilya Grashenkov nga Qendra për Zhvillimin e Politikës Rajonale kujton se edhe sot për shumë rusë, ajo ditë është “një festë me lot në sy”, sepse ajo fitore u pagua me një çmim shumë të lartë. Mbi 25 milionë qytetarë të Bashkimit Sovjetik humbën jetën në Luftën e Dytë Botërore. Por në vitet e para pas luftës, Stalini nuk festonte shumë.
Foshnje me uniforma në Rusi, fëmijë të vegjël në tanke kartoni, nxënës të shkollave fillore në makina. Edhe para paradës së madhe ushtarake në Sheshin e Kuq, 80-vjetori i fitores ndaj Gjermanisë naziste po festohet në shumë qytete ruse, ndërsa imagjinata e prindërve duket se nuk ka kufij, si imagjinata e prindërve ashtu edhe kiçi shtetëror.
Në Kemerovo të Siberisë, të porsalindurve në spital u dhanë kapele ushtarake dhe u mbështollën me batanije ngjyrë ulliri: “Bashkohuni me ne!”, shkruajnë drejtuesit në rrjetet sociale. Këto rroba “prekëse” duhet të tregojnë “lidhjen e brezave”, nën moton: “Mos harroni se edhe qytetarët më të vegjël të Rusisë janë pjesë e historisë së madhe”.
Në Voronezh, qindra fëmijë nga kopshtet organizuan po ashtu një paradë “ushtarake” në automjete ushtarake dhe aeroplanë të bërë nga kartoni, të shoqëruar nga tingujt e daulleve. Manifestime të ngjashme ka dhe në Vladivostok, ku mbi 1000 fëmijë të shkollës fillore mbajtën “paradën e parë ushtarake për fëmijë”, ku performuan “stërnipërit e stërmbesat e fitores”.
Në paradë mori pjesë edhe guvernatori i asaj zone, Oleg Koshemjako, i cili shfrytëzoi rastin për ta lidhur Ditën e Fitores me luftën që Rusia po zhvillon në Ukrainë. “Sot po marshojnë fëmijët e baballarëve të cilët po luftojnë në front. Ne jemi me të drejtë krenarë për guximin dhe trimërinë e luftëtarëve tanë dhe e dimë me siguri se si do të mposhtet armiku, njësoj si në vitin e largët 1945.”
Në të vërtetë, 9 Maji është festuar si Dita e Fitores në Rusi për tetëdhjetë vjet, por nuk u festua siç festohet sot. Ilya Grashenkov nga Qendra për Zhvillimin e Politikës Rajonale kujton se edhe sot për shumë rusë, ajo ditë është “një festë me lot në sy”, sepse ajo fitore u pagua me një çmim shumë të lartë. Mbi 25 milionë qytetarë të Bashkimit Sovjetik humbën jetën në Luftën e Dytë Botërore. Por në vitet e para pas luftës, Stalini nuk festonte shumë.
Ende kishte shumë që e dinin se sa shumë shokë të tyre kanë vdekur në fushën e betejës, duke luftuar ndonjëherë edhe me armë të zbrazëta, ku në fushat e minuara dërgoheshin “të dyshuar politikë” për të hapur rrugën.
Demonstrim i fuqisë së Moskës
Por me kalimin e kohës, ajo ditë u bë e rëndësishme për Kremlininnë mënyrë që të tregonte forcën e vet ushtarake, thotë Alex Yusupov nga Fondacioni Friedrich Ebert. Në epokën e Putinitkjo madje u intensifikua: “Shteti rus ka bërë gjithçka në njëzet vitet e fundit për t’u bërë një pjesë e pandashme e këtij festimi. Për Putinin, fitorja në Luftën e Dytë Botërore është një bosht mbi të cilin bazohet e gjithë shtetësia ruse dhe sigurisht edhe ai si president.”
Për shkencëtarin politik Abbas Galyamov, çdo lloj parade ushtarake gjatë kohës sëluftës në Ukrainë vështirë se ka kuptim.
“Por një paradë ushtarake është një zëvendësim për luftën. Ndoshta është e nevojshme në kohë paqeje, kur ushtria nuk është në luftë, por prapë dëshiron të mburrej.”
Megjithatë, ushtria ruse ka qenë thellësisht e përfshirë në “operacionin ushtarak special” për tre vjet dhe është mjaft e qartë se nuk i ka arritur qëllimet e saj ushtarake në Ukrainë.
Në këtë masë, parada në Moskë duket “e pavlerë”. “Deri në vitin 2022, të gjithë mendonin se Rusia ishte pakrahasueshëm më e fortë se Ukraina. Papritmas doli që kjo nuk ishte e vërtetë. Nuk ka dyshim për ndonjë aftësi të madhe ushtarake”.
Grashenkov është i sigurt se këtë të premte në Moskë do të ketë fëmijë të vegjël me uniforma ushtarake, por ata nuk do të jenë më të rëndësishmit për Putinin. Për Putinin gjëja më e rëndësishme është që ceremonia të rezultojë të jetë “sa më ndërkombëtare të jetë e mundur”.
Të ftuarit ndërkombëtarësigurisht që vijnë edhe nga respekti për sakrificat e BRSS në fitoren e përgjithshme të Aleatëve mbi Gjermaninë naziste. Putin gjithashtu do ta lidhë fitoren e vitit 1945 me pushtimin aktual të Ukrainës në ceremoni, por Grashenkov nuk mendon se do të ndalet shumë në krahasim.
Propaganda nuk mund ta ndryshojë historinë
Për Galyamovin, parada është një “instrument universal” si jashtë vendit ashtu edhe për shoqërinë ruse.
“Propaganda shtetërore ka për synim të theksojë se tradita e lavdishme e heronjve të fitores së vitit 1945 po vazhdon. Por kjo vështirë se do ta impresionojë shoqërinë ruse”, beson politologu.
Krahasimi midis atëherë dhe tani është shumë i sforcuar. Krahasimi midis Luftës së Dytë Botërore dhe luftës aktuale në Ukrainë nuk korrespondon me gjendjen aktuale. Lufta e sotme mund të krahasohet me sulmin e Stalinit ndaj Finlandës në vitin 1939, i cili, duhet pranuar, përfundoi me disa territore të pushtuara.
Por Ushtria e Kuqe u mund në të vërtetë nga një shtet i vogël dhe vetëm me përforcimin e madh të forcave ruse Finlanda u detyrua të bënte lëshime. Fundin e asaj lufte – 13 mars 1940 – Kremlini do të preferonte ta fshinte plotësisht nga kujtesa.
Ukraina nuk është ndryshe, beson Galyamov.
“Në tre vitet e fundit, rusët nuk kanë fituar kontroll të plotë as mbi territoret që kanë pushtuar, e lëre më pushtimin e Kievit.”
Pavarësisht kësaj, Galyamov është i sigurt se parada e Moskës më 9 maj 2025 do të jetë plot ekstazë fitoreje. Dhe Yusupov është i sigurt: “Do të shohim shumë shfaqje. Do të dëgjojmë shumë deklarata. Do të përjetojmë shumë shfaqje televizive të veçanta.”
Kremlini do të bëjë gjithçka që mundet për të treguar se Rusia është po aq e fuqishme sot sa ishte tetëdhjetë vjet më parë./DW
