Plot 15 Organizata Ballkanike dhe Evropiane, që kanë në fokus reagimin e shpejtë dhe mbrojtjen e Gazetarëve, përshëndetën dhe duartrokitën vendimin e 22 Prillit të Gjykatës Kushtetuese, e cila përmes një votimi 8 me 0, i dha të drejtë gazetarit Elton Qyno.
Të 15 organizatat në muajin Janar 2024, ju drejtuan me një letër të hapur kreut të SPAK, Altin Dumani, duke i kujtuar këtij të fundit se “…veprimet e kryera ndaj z. Qyno, përfshirë kontrollin e banesës dhe zyrës së tij dhe sekuestrimin e pajisjeve personale dhe profesionale, përbëjnë një precedent shqetësues. Masa të tilla do të ndikojnë në të drejtat e gazetarëve dhe lirinë e medias në Shqipëri dhe më gjerë…”.
Organizatat në atë periudhë i bënë Apel, Z. Dumanit ti kthente paisjet gazetarit Elton Qyno dhe institucioni SPAK të vetëpërmbahej në veprimet e mëtejshme.
Tashmë pas më shumë se 1 vit, sërisht të njëjtat organizata kanë reaguar duke dalë me një deklaratë të përbashkët.
Organizatat prestigjoze si “Reporterët pa Kufinj”, “Rrjeti i Gazetarëve të Sigurt”, Federata Evropiane e Gazetarëve (EFJ), Qendra Evropiane për Shtypin dhe Lirinë e Medias (ECPMF) e shumë të tjera, dolën me një deklaratë të përbashkët, “…duke mirëpritur vendimin e Gjykatës Kushtetuese të Shqipërisë, e cila rrëzoi urdhrat e gjykatave të shkallës së parë që lejonin kontrollin dhe sekuestrimin e pajisjeve të gazetarit Elton Qyno, duke përforcuar rëndësinë e mbrojtjes së burimeve gazetareske dhe lirisë së shprehjes në përputhje me standardet ndërkombëtare…”.
Më tej në deklaratën e përbashkët 15 organizatat nënvizojnë si më poshtë vijon:
“…ne, organizatat nënshkruese, e mirëpresim këtë vendim.
Madje në një letër të hapur të janarit 2024, ne paralajmëruam së bashku se detyrimi i z. Qyno për të zbuluar burimin e tij dhe konfiskimi i materialeve të tij të punës rrezikonte të minonte standardet e njohura ndërkombëtarisht dhe të pengonte raportimin investigativ në Shqipëri.
Gjykata Kushtetuese, tani ka konfirmuar se gazetarët nuk mund të detyrohen të zbulojnë burimet e tyre, përveç nëse një interes publik mbizotërues është në rrezik të dukshëm dhe nuk ka asnjë rrugë më pak ndërhyrëse në dispozicion.
Vendimi i Gjykatës nënvizon nevojën për mbrojtje të brendshme sa herë që hetimet kryqëzohen me lirinë e shprehjes dhe lirinë e medias…”.
Njëherësh organizatat për mbrojtjen e gazetarëve kërkojnë nga SPAK që ti japë fuqi të menjëhershme duke kthyer të gjitha sendet e sekuestruara gazetarit Elton Qyno dhe fshirjen e çdo kopje të nxjerë nga paisjet e sekuestruara.
“…ne i inkurajojmë autoritetet kompetente që t’i japin fuqi të menjëhershme vendimit të Gjykatës Kushtetuese duke i kthyer pajisjet Z. Qyno dhe duke konfirmuar zyrtarisht fshirjen e të gjitha kopjeve të të dhënave të sekuestruara…”-thuhet në reagimin e përbashkët.
Organizatat tona do të vazhdojnë të monitorojnë zbatimin e vendimit të Gjykatës dhe të mbështesin gazetarët shqiptarë në mbrojtjen e të drejtave të tyre, gjatë ushtrimit të detyrës.
Deklarata e Përbashkët e 15 Organizatave
Deklaratë e përbashkët nga Rrjeti SafeJournalists, organizata partnere të Media Freedom Response Rapid Response (MFRR) dhe Reporterëve pa Kufij (RSF), duke mirëpritur vendimin e Gjykatës Kushtetuese të Shqipërisë, e cila rrëzoi urdhrat e gjykatave të shkallës së parë që lejonin kontrollin dhe sekuestrimin e pajisjeve të gazetarit Elton Qyno, duke përforcuar rëndësinë e mbrojtjes së burimeve gazetareske dhe lirisë së shprehjes në përputhje me standardet ndërkombëtare.
Më 22 prill 2025, Gjykata Kushtetuese e Shqipërisë dha një vendim unanim 8-0 duke rrëzuar urdhrat e gjykatave të shkallës së parë që autorizonin kontrollin e gazetarit Elton Qyno dhe sekuestrimin e pajisjeve të tij elektronike dhe urdhëroi që të gjitha të dhënat e nxjerra nga ato pajisje të shkatërroheshin. Gjykata vendosi se këto masa përbënin një ndërhyrje joproporcionale në lirinë e shprehjes dhe mbrojtjen e burimeve gazetareske, të drejta të sanksionuara në Nenin 22 të Kushtetutës së Shqipërisë dhe Nenin 10 të Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut.
Ne, organizatat nënshkruese, e mirëpresim këtë vendim. Në një letër të hapur të janarit 2024, ne paralajmëruam së bashku se detyrimi i Z. Qyno për të zbuluar burimin e tij dhe konfiskimi i materialeve të tij të punës rrezikonte të minonte standardet e njohura ndërkombëtarisht dhe të pengonte raportimin investigativ në Shqipëri.
Gjykata Kushtetuese tani ka konfirmuar se gazetarët nuk mund të detyrohen të zbulojnë burimet e tyre, përveç nëse një interes publik mbizotërues është në rrezik të dukshëm dhe nuk ka asnjë rrugë më pak ndërhyrëse në dispozicion.
Vendimi i Gjykatës nënvizon nevojën për mbrojtje të brendshme sa herë që hetimet kryqëzohen me lirinë e shprehjes dhe lirinë e medias.
Prandaj, ne i inkurajojmë autoritetet kompetente që t’i japin fuqi të menjëhershme vendimit të Gjykatës Kushtetuese duke i kthyer pajisjet Z. Qyno dhe duke konfirmuar zyrtarisht fshirjen e të gjitha kopjeve të të dhënave të sekuestruara.
Duke parë përpara, ndërsa organizatat tona mbështesin luftën kundër korrupsionit në Shqipëri dhe rolin që Zyra e Prokurorit të Posaçëm Kundër Korrupsionit luan këtu, ne ftojmë SPAK-un, gjyqësorin dhe autoritetet kompetente të zbatimit të ligjit që të trajtojnë çështjet që përfshijnë gazetarë, mbikëqyrës publikë dhe media në përputhje me standardet e përcaktuara nga jurisprudenca e Këshillit të Evropës dhe Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut, e cila thekson mbrojtjen e burimeve gazetareske, lirinë e shprehjes dhe domosdoshmërinë e proporcionalitetit në çdo rast që lidhet me gazetarët dhe mbikëqyrësit publikë.
Organizatat tona do të vazhdojnë të monitorojnë zbatimin e vendimit të Gjykatës dhe të mbështesin gazetarët shqiptarë në mbrojtjen e të drejtave të tyre.
Nënshkruesit
1. Rrjeti i Gazetarëve të Sigurt
2. Shoqata e Gazetarëve të Kosovës
3. Shoqata e Gazetarëve të Maqedonisë
4. Shoqata e Gazetarëve të BeH
5. Shoqata e Gazetarëve Kroatë
6. Shoqata e Gazetarëve të Pavarur të Serbisë
7. Sindikata e Medias së Malit të Zi
8. Partnerët e Reagimit të Shpejtë për Lirinë e Medias
9. Osservatorio Balcani Caucaso Transeuropa (OBCT)
10. Federata Evropiane e Gazetarëve (EFJ)
11. Qendra Evropiane për Shtypin dhe Lirinë e Medias (ECPMF)
12. Instituti Ndërkombëtar i Shtypit (IPI)
13. Free Press Unlimited (FPU)
14. NENI 19 Evropa
15. Reporterët pa Kufij (RSF)
