Eksportet kanë vijuar me tendencën e tyre tkurrëse edhe në muajin tetor, duke bërë që për të gjithë mujorin ato të jenë 14.3% më të ulëta sesa një vit më parë.
Arsyet kryesore të kësaj tendence lidhen me rënien e euros që tkurr të ardhurat e eksportuesve, uljen e konkurrueshmërisë së bizneseve shqiptare si nga zhvlerësimi i euros ashtu dhe nga rritja e kostove si dhe konjuktura e pafavorshme e mallrave në tregjet ndërkombëtare.
Në tetor, rënia u thellua sërish, pasi ishte ngadalësuar në shtator. Efektin kryesor në ecurinë negative të eksporteve në tetor e dha mbyllja e përkohshme e aktivitetit të prodhuesit të çelikut, Kurum, një nga eksportuesit më të mëdhenj në vend.
Sipas të dhënave të INSTAT, në Tetor 2024 eksportet e mallrave arritën vlerën 31 mld lekë, duke u ulur me -15,2 %, në krahasim me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Trendi i u përkeqësua në raport me shtatorin, kur rënia ishte 8.5%.
Në gusht rënia ishte 18%, në korrik tkurrja ishte 12% dhe në qershor ishte 8.9%. Në maj, tkurrja me bazë vjetore ishte 12,4%. Në Prill 2024 eksportet e mallrave ishin rritur për herë të parë pas shumë muajsh me 1,8% me bazë vjetore. Në mars eksportet ishin tkurrur me -21%, në shkurt me -16.1% dhe në janar me- 29.2%.
Gjatë muajit Tetor 2024, në uljen e eksporteve prej -15,2 %, kanë ndikuar grupet: “Materiale ndërtimi dhe metale” me -8,2 pikë përqindje, “Tekstile dhe këpucë” me -3,5 pikë përqindje, “Minerale, lëndë djegëse, energji elektrike” me -2,9 pikë përqindje etj
Eksportet, gjatë këtij dhjetëmujori janë ulur me -14,3 %, krahasuar me një vit më parë. Grupet që kanë ndikuar negativisht në uljen vjetore të eksporteve, janë: “Minerale, lëndë djegëse, energji elektrike” me -5,6 pikë përqindje, “Tekstile dhe këpucë” me -5,0 pikë përqindje, “Materiale ndërtimi dhe metale” me -2,2 pikë përqindje.
Tekstilet dhe këpucët nuk ndalin rënien
Në tetor eksportet e tekstile e këpucë, grupi më i madh eksportues në vend ranë me 12%. Për 10 mujorin, eksportet e tekstileve- këpucë ishin 88.4 miliardë lekë, me një tkurrje prej 17.2% me bazë vjetore.
Industria po ndikohet negativisht nga rritja e kostove që ka bërë që partnerët të zhvendosen në Lindjen e Mesme duke ulur porositë dhe sidomos zhvlerësimi i euros, që redukton të ardhurat e tyre kur konvertohen në lekë.
Në kahun tjetër dhe kërkesa është ulur si rrjedhojë e ndryshimit të sjelljes konsumatorë në Europë nga kriza ekonomike.
Eksportuesit pohojnë se kanë pak shpresa për rikuperimin e aktivitetit si për rrjedhoje të uljes së aftësive konkurruese ashtu dhe kërkesës së dobët për veshje e këpucë në tregjet ndërkombëtare.
Minerale, lëndë djegëse vijojnë me rënie
Eksportet në grupin “Minerale, lëndë djegëse, energji” ranë me 15.4% në tetor. Ky grup ndikohet nga ecuria e Bankers Petroleum, eksportuesi më i madh në vend dhe nga tregtimi i energjisë elektrike, që lidhet me motin. Për 10 mujorin, ky grup shënoi eksporte me vlerë gati 61 miliardë lekë, me tkurrje 25.5%.
Materiale ndërtimi dhe metale, me rënie të thellë nga Kurum
“Materialet e ndërtimit dhe metalet” ishin grupi me rënien më të fortë në tetor. Ky grup ndikohet nga ecuria e Kurum, përpunuesit të çelikut, që është një nga eksportuesit më të mëdhenj në vend.
Në shtator ky grup ra thellë me 40%. Për 10 mujorin, sektori është me një rënie prej 12%. Në gusht Kurum njoftoi se kishte ndërprerë aktivitetin për shkak të konjukturës së pafavorshme të çmimeve.
Ushqime pije e duhan i kthehen sërish rënies
“Ushqime pije e duhan”, ranë sërish lehtë në tetor, me 1.8%, pasi ishin rritur me 5.4% në shtator. Për 10 mujorin, ky grup ka rënë me -7.1%.
Eksportuesit pohojnë se tkurrja lidhet kryesisht me rënien e çmimeve për shkak të mbiprodhimit, ndërsa sasitë e eksportuara vijojnë të jenë të larta. Këtë vit ka pasur superprodhim në të gjithë Mesdheun, të nxitura nga çmimet e larta dhe moti i favorshëm, duke bërë që të ketë ofertë të lartë në Europë.
Makineri, pajisje, pjesë këmbimi dëmtohen nga euro
“Makineri, pajisje, pjesë këmbimi” ishin grupi tjetër që shfaqi ecuri të mirë vitet e fundit, si rrjedhojë e hyrjes së fabrikave që montonin pjesë për industrinë automotive.
Por edhe ky grup po vuan nga zhvlerësimi i euros, rritja e kostove dhe mungesa e fuqisë punëtore.
Në tetor eksportet në këtë grup ranë me 1%, pasi ishin rritur me 4.2% për shtatorin. Për 10 mujorin tkurrja është 5.3%.
Përfaqësues të kompanive automotive që prodhojnë fasoneri të thjeshtë në vendin tonë pohojnë se ka një rënie të kërkesës apo shitjeve për shkak të situatës së përgjithshme në tregun e automobilave në Europë. Sipas tyre kompanitë e mëdha europiane si Stellantis, Renault Group, Volkswagen kanë reflektuar rënie kërkese. Një faktor tjetër është edhe rritja e ofertës dhe konkurrencës nga makinat elektrike të markave kineze.
Thellohet ndjeshëm deficiti tregtar, dalin 4.3 mld euro
Rënia e eksporteve dhe rritja e importeve po ndikojnë në thellimin e deficitit tregtar.
Sipas INSTAT, Në këtë dhjetëmujor eksportet e mallrave arritën vlerën 317 mld lekë, duke u ulur me -14,3 %, krahasuar me një vit më parë, ndërkohë importet e mallrave arritën vlerën 743 mld lekë, duke u rritur me 2,0 %, krahasuar me një vit më parë. Deficiti tregtar arriti vlerën 426 mld lekë, duke u rritur me 18,8 %, krahasuar me të njëjtën periudhë të 2023. Si rrjedhojë për 10 mujorin 2024, kanë dalë nga vendi neto rreth 4.3 miliardë euro për financimin e importeve.
Si dhjetëmujor, importet janë rritur me 2,0 %, krahasuar me dhjetëmujorin e parë 2023. Grupet që kanë ndikuar pozitivisht në rritjen vjetore të importeve, janë: “Makineri, pajisje dhe pjesë këmbimi” me +2,7 pikë përqindje, “Ushqime, pije, duhan” me +1,2 pikë përqindje, etj. Ndërsa kanë ndikuar negativisht grupet: “Minerale, lëndë djegëse, energji elektrike” me -1,2 pikë përqindje, “Tekstile dhe këpucë” me -0,9 pikë përqindje, “Lëkurë dhe artikujt prej tyre“ me -0,3 pikë përqindje.
Bien eksportet drejt Kosovës, rriten importet nga Greqia
Në muajin Tetor 2024, vendet me të cilët Shqipëria ka pasur ulje më të madhe të eksporteve, në krahasim me Tetor 2023 janë: Kosova (24,0 %), Italia (13,6 %), Spanjë (4,7 %), etj. Ndërsa vendet me të cilat eksportet kanë pasur rritje më të madhe, janë:Greqia (12,3 %), Gjermania (11,4 %).
Gjatë këtij dhjetëmujori vendet me të cilët Shqipëria ka pasur ulje më të madhe të eksporteve, në krahas im me një vit më parë, janë: Greqia (20,2 %), Italia (14,2 %), Kosova (8,5 %), etj. Ndërsa vendet me të cilin eksport et kanë pasur rritjen më të madhe, është: SHBA (68,3 %), Kina (16,8 %), etj.
Në muajin Tetor 2024, vendet me të cilët Shqipëria ka pasur uljen më të madhe te importeve, janë: Maqedonia Veriut (17,6 %), Italia (3,4 %), etj. Ndërsa vendet me të cilat importet kanë pasur rritjen më të madhe të importeve, në krahasim me Shtator 2023 janë: Greqia (28,1 %), Turqia (6,6 %), Kina (2,7 %), etj.
Gjatë këtij dhjetëmujori , vendet me të cilët Shqipëria ka pasur rritjen më të madhe të import eve, në krahasim me një vit më parë, janë: Greqia (19,9 %), Turqia (16,3 %), Kina (0,2 %), etj. Ndërsa vendet me të cilat importet kanë pasur uljen më të madhe janë: Maqedonia e Veriut (14,5 %), Italia (3,2 %), Spanja (2,0 %), etj./ Monitor.al
