Dita e Falënderimeve është një nga festat më të njohura në Amerikën e Veriut. Datuar nga mesi i shekullit të shtatëmbëdhjetë, përvjetori sot ka humbur shumë nga rëndësia e tij origjinale e krishterë dhe është bërë një mundësi për familjet amerikane dhe kanadeze që të mblidhen së bashku dhe të falënderojnë për atë që kanë.
Festa tradicionalisht bie të enjten e katërt të nëntorit në Shtetet e Bashkuara dhe të hënën e dytë të tetorit në Kanada. Këtë vit në SHBA do të festohet më 23 Nëntor dhe si gjithmonë gjeli nuk mund të mungojë në tavolina.
Origjina e krishterë
Sipas traditës, Dita e Falënderimeve filloi në vitin 1621 në qytetin e Plymouth, Massachusetts me urdhër të Etërve Pelegrinë. Dokumentet e para, megjithatë, datojnë dy vjet më vonë, në 1623, kur burime të ndryshme tregojnë se guvernatori i kolonisë së themeluar në Plymouth, William Bradford, krijoi një ditë në të cilën të gjithë anëtarët e komunitetit duhej të falënderonin Zotin për të gjitha bekimet e tij.
Festa e miratuar nga Kongresi në 1941
Festa u bë edhe më e famshme kur, në 1863, në mes të Luftës Civile, Abraham Lincoln shpalli kremtimin e Falënderimeve. Me atë rast, festa filloi të merrte një rëndësi qytetare, duke u zhveshur nga origjina e tij e krishterë. Shenjtërimi përfundimtar i Ditës së Falënderimeve daton në mesin e shekullit të kaluar, kur Presidenti Franklin Roosevelt e propozoi si festë kombëtare dhe u miratua nga Kongresi në 1941.
Gjeli i detit
Tradicionalisht, Dita e Falënderimeve duhet të festohet me familjen dhe ndoshta në shtëpi. Secila familje për këtë rast përgatit gjelin e detit klasik të mbushur i cili shoqërohet me patate të ëmbla, lëng mishi dhe byrek me kungull. Gjeli i detit është vendas në kontinentin amerikan dhe ishte shumë i zakonshëm në mesin e Aztekëve që e rritën atë. Pas pushtimit europian, u soll në Kontinentin e Vjetër, ku u rrëmbye shpejt, aq sa shekuj më vonë, kur Etërit Pelegrinë të Mayflower mbërritën në Massachusetts, e sollën me vete, duke filluar konsumimin intensiv. Konsum që ndër vite ka shkaktuar polemika të ndryshme nga ana e shoqatave për mbrojtjen e kafshëve.
Festa në Shtëpinë e Bardhë
Dita e Falënderimeve festohet edhe në Shtëpinë e Bardhë, ku u zhvillua “ceremonia e hirit” në fund të viteve 1980, që do të thotë se presidenti vendos të shpëtojë dy gjela. I pari që vendosi të mos gatuante gjelin tradicional që i ishte dhënë presidentit nga Federata Kombëtare e Turqisë ishte John Fitzgerald Kennedy në 1963, më pas Ronald Reagan ishte i pari që fali shpendët, duke lindur një traditë që presidentët kanë vazhduar ta ndjekin që atëherë. Që nga viti 1989, një nga gjelat e falur hap paradën në Rrugën kryesore të Disneyland, më pas të dy zhvendosen në fermën Frontierland në vetë parkun. Edhe pse vetëm një gjeldeti merr pjesë në paradë, dy falen në rast se njëri nuk arrin të shkojë i gjallë në paradë. Që nga viti 2003, qytetarët amerikanë kanë mundur të zgjedhin emrin e gjelave duke votuar në faqen e internetit të Shtëpisë së Bardhë.
