Alpet mbeten një destinacion i spikatur për pushime, por ndryshimet klimatike dhe turizmi masiv kanë sjellë ndikimin e tyre. A do të jetë ende i mundur turizmi siç e njohim ne në rajonin alpin?
Pamje të mrekullueshme, shpate të gjata malore, maja të vetmuara dhe qetësi e mbuluar me borë. Rajoni Alpin i Evropës është vendi ideal për turizmin malor për shumë udhëtarë si në verë ashtu edhe në dimër.
Megjithatë, gjithnjë e më shumë, Alpet po bëhen famëkeqe për bllokimet e trafikut, fshatrat e mbipopulluara dhe turistët që pengojnë shtigjet e ecjes dhe pistat e skive. Ato që dikur ishin fshatra idilike alpine me peizazhe të pacënuara janë shndërruar në kështjella të shëmtuara prej betoni të akomodimit masiv.
Kohët e fundit, efektet e ndryshimeve klimatike janë duke komplikuar problemet e Alpeve. “Mund të vërehet qartë se ngrohja në rajonin alpin po përparon dukshëm më shpejt se mesatarja globale”, thotë Steffen Reich.
Përgjegjës për mbrojtjen e natyrës në Klubin Alpin Gjerman, organizata më e madhe në botë e alpinistëve dhe alpinisteve me rreth 1.4 milionë anëtarë, Reich tha se valët më të gjata dhe dukshëm më të nxehta të të nxehtit dhe më pak reshje bore po bëjnë që akullnajat të shkrihen më shpejt dhe permafrosti të shkrihet me më shumë shpejtësi. Në të njëjtën kohë, stuhitë po rriten në forcë dhe frekuencë, duke fshirë pyje të tëra në shpatet e maleve. Si rezultat, erozioni i tokës po përkeqësohet dhe mund të rrisë rrezikun e rrëshqitjes së tokës dhe baltës.
Turizmi në rrezik
Turizmi është furnizuesi kryesor ekonomik i popullatës alpinedhe zvogëlimi i fluksit vjetor të pushuesve duket i pamundur. Përkundrazi, tha Reich. Ai pret që rajoni të bëhet “edhe më popullor me turistët” për shkak të ndryshimeve klimatike, sepse rajoni malor “do të jetë më i freskët se zonat më të ulëta”.
Resortet e skive janë veçanërisht të goditura nga ndryshimet klimatike dhe duhet të përshtaten më së shumti. Reshjet e pakta të borës dhe temperaturat më të larta tashmë po bëjnë dëmin e tyre, duke rritur ndjeshëm faturat për komunitetet lokale për të kompensuar mungesën e borës natyrore me mjete teknike.
Francë, Mali i Bardhë (Mont-Blanc)Fotografi: JEAN-PIERRE CLATOT/AFP
Megjithatë, temperaturat në alpe tashmë po rriten mbi nivele që i bëjnë të padobishme topat e borës dhe makinat e tjera që prodhojnë borë artificiale.
E gjithë kjo do të ndryshojë fytyrën e turizmit në Alpe, i cili është ende rajoni me më shumë resorte dimërore në nivel global.
Henriette Adolf e Komisionit Ndërkombëtar për Mbrojtjen e Alpeve (CIPRA) mendon se në të ardhmen, njerëzit nuk do të jenë më në gjendje të shijojnë “një varg prej shtatë ditësh skijimi alpin”, por duhet të jenë mjaft fleksibël për t’u përfshirë në aktivitete më shumë në përputhje me “kushtet lokale” në pika të caktuara kohore.
Adolf sugjeron se skijimi në vend, i cili kërkon më pak borë, mund të bëhet një alternativë ndaj skive alpine dhe mendon se turistët do të duhet të mësohen të bëjnë pa borë në pjesën më të madhe të kohës. Ajo u bëri thirrje autoriteteve lokale të turizmit që të përgatiten për sezonet gjatë gjithë vitit që do të kërkonin riparimin e ashensorëve të skijimit, për shembull, për t’i vënë ato në dispozicion edhe për alpinistët.
Shëtitje në kushte problematike të klimës?
Pavarësisht rritjes së popullaritetit të ecjes dhe alpinizmit në Alpe, këto aktivitete po bëhen gjithashtu më të rrezikshme. “Veçanërisht për alpinistët në lartësi të mëdha, pasojat e ngrohjes globale dhe rreziqet e shtuara në zonat (ende) të akullnajave janë dramatike,” shkroi Klubi Alpin Austriak në një buletin drejtuar anëtarëve të tij së fundmi.
Shkrirja graduale e permafrostit në lartësi mbi 2,400 metra përbën një problem të madh. Këto toka të ngrira përgjithmonë veprojnë në mënyrë efektive si ngjitës, duke mbajtur formacione të tëra shkëmbore. Shkrirja e tyre mund të shkaktojë rrëshqitje të rrezikshme të baltës, rrëshqitje të shkëmbinjve ose maleve të tëra.
Në qershor të këtij viti, një pjesë e majës së malit Fluchthorn në rajonin austriak të Tirolit u shemb, duke dërguar më shumë se një milion metra kub shkëmb, ekuivalent me rreth 120,000 ngarkesa kamionësh, duke u përplasur në luginën poshtë dhe duke shkaktuar rrëshqitje balte.
“Shtigjet e ecjes duhet të mbyllen përkohësisht ose të ndryshohen përgjithmonë për shkak të rrezikut të rrëshqitjeve të dheut dhe problemeve të ngjashme,” tha Reich.
Gerhard Mössmer nga Klubi Austriak Alpin tha, se turistët nuk mund të mbështeteshin më në udhërrëfyes të printuar ose në harta analoge. Do ishte më mirë të merrnin informacionin e udhëtimit nga portalet e internetit ose drejtpërdrejt nga njerëzit në terren për të qenë më të sigurtë.
Problemet e lidhura me klimën në peizazhet alpine po rrisin presionin ndaj operatorëve të bujtinave dhe hoteleve në male për t’u përshtatur. Disa prej banesave, shpesh të operuara nga klubet alpine, duhej t’u përforcoheshin themelet për t’i bërë ballë erozionit të tokës. Për më tepër, uji po bëhet më i rrallë në verë.
“Po kursehet uji, po instalohen cisterna, po ndërtohen tualete që nuk kërkojnë ujë ose po pakësohen dushet”, tha Reich.
“Unë kam përjetuar gjithashtu situata ku uji ishte i racionuar, ose vetëm një sasi e kufizuar uji mund të merret për shëtitje,” tha Henriette Adolf. “Ka bujtina që u detyruan ta mbyllin sezonin e tyre herët sepse u mbaroi uji.”
Anët negative të suksesit
Përveç ndryshimeve klimatike, turizmi në Alpe është duke u përballur me një problem masiv, me shumë pushues që mbushin rajonin çdo vit. Popullatat lokale janë të mbingarkuara nga fluksi masiv i turistëve, shumë prej tyre vijnë vetëm për të ndjekur trendin e fundit në platformat e mediave sociale si Instagram dhe Facebook që duhet vizituar.
Rajoni italian i Tirolit të Jugut, për shembull, ka kufizuar tashmë numrin e shtretërve të pushimeve. Këshilltari rajonal Arnold Schuler i tha transmetuesit amerikan CNN në fillim të këtij viti, se vendpushimi popullor kishte “arritur kufirin e burimeve tona” pasi problemet e trafikut ishin të shumta dhe banorët vendas “kanë vështirësi të gjejnë strehim të përballueshëm”.
Steffen Reich i Klubit Alpin Gjerman beson se masa të tilla drastike nuk nevojiten kudo. “Ju duhet të kuptoni saktësisht se cili është problemi i vërtetë. A janë efektet negative në popullsinë lokale? A është një kërcënim për jetën e virgjër? Apo është kryesisht një problem i menaxhimit të parkut?” Çdo problem, tha ai, do të kishte nevojë për zgjidhjen e tij specifike./DW
