Paratë e krimit investohen kryesisht në ndërtim, lojëra fati e turizëm. Kështu shprehet drejtuesi i SPAK, Altin Dumani në një intervistë për italianen “La Repubblica”.
Gjatë intervistës, ai flet për grupet kriminale shqiptare, lidhjet me Italinë dhe vendet e tjera.
Intervista
Altin Dumani, në Shqipëri ju jeni kreu i Prokurorisë së Posaçme Kombëtare kundër krimit të organizuar dhe korrupsionit (SPAK) dhe jeni një nga magjistratët më të ekspozuar në vendin tuaj për luftën kundër mafias shqiptare. Kur u bashkuan me bandat në Itali, kur u bënë ortakë? Çfarë i bashkon dhe cila është puna e tyre?
Altin Dumani: Si çdo organizatë kriminale, synimi i këtyre grupeve të drejtuara nga shtetas shqiptarë është pasurimi i paligjshëm nëpërmjet aktiviteteve kriminale. Në këtë kuadër synimet dhe objektivat e tyre, edhe në kuadër të bashkëpunimit me klanet italiane, nuk ndryshojnë, por synojnë grumbullimin e parave në kundërshtim me ligjin.
Në cilat qytete italiane, hetimet tuaja tregojnë praninë e grupeve të forta kriminale shqiptare?
Altin Dumani: Aktivitetet e përbashkëta hetimore me autoritetet gjyqësore italiane zbulojnë se në vendin tuaj ka shtetas shqiptarë të përfshirë në vepra penale që kanë të bëjnë kryesisht me trafikun e drogës, pastrimin e parave, trafikun e qenieve njerëzore, emigracionin e paligjshëm dhe mashtrimin kompjuterik. Këto aktivitete kriminale dyshohet se janë kryer. në disa qytete si: Romë, Milano, Firence, Venecia, Ankona, Torino, Bari, Breshia, Bergamo, Pordenone, Piza dhe Leçe.
Me cilat grupe kriminale apo mafioze italiane kanë lidhjet dhe interesat më të mëdha?
Altin Dumani: Hetimet e deritanishme kanë zbuluar bashkëpunime të grupeve shqiptare me klanet puliane, kryesisht në trafikun e drogës. Për më tepër, një hetim paralel i kryer me magjistratët e prokurorisë së Katanias zbuloi se një grup kriminal shqiptar, i cili bashkëpunonte me persona të lidhur me Cosa Nostra-n, punonin bashkë për të pastruar para. Kemi indikacione dhe të dhëna, të cilat i ndajmë me autoritetet gjyqësore të vendit tuaj, nga të cilat dalin sesi grupet shqiptare bashkëpunojnë me klane apo mafioze italiane.
A ka një zgjerim të klaneve shqiptare në vendet evropiane?
Altin Dumani: Është e vështirë të thuhet nëse ka një zgjerim, por ajo që vërejmë është se këto grupe kanë arritur të ndikojnë në tregun e kokainës dhe kanabisit në vendet e BE-së, duke qenë kryesisht aktivë në Greqi, Itali, Spanjë, Belgjikë, Luksemburg, Holandë, Gjermania, Danimarka dhe Britania e Madhe Në Shqipëri u kapën sasi të mëdha kokaine me destinacion tregun europian.
A është zgjeruar numri i klaneve edhe në Amerikën e Jugut?
Altin Dumani: Dekadën e fundit ka pasur një rritje të dërgesave me shumicë të kokainës nga Amerika e Jugut të kontrolluara nga grupe shqiptare të destinuara kryesisht për vendet e BE-së. Ky zhvillim është rezultat i lidhjeve të forta që ata kanë arritur të krijojnë me kartelet e drogës nga Ekuadori, Kolumbia, Peruja, Brazili dhe Meksika.
A mund të flasim për ekzistencën e një “mafie shqiptare”?
Altin Dumani: “Termi “mafia shqiptare” është më tepër një term i përdorur nga media dhe qarqet akademike, pasi nuk është një term ligjor në legjislacionin penal shqiptar. Për t’iu rikthyer çështjes, nuk mund të thuhet se sot kemi struktura kriminale që ngjajnë me mafien italiane, organizata të tilla si Cosa nostra, ‘Ndrangheta, Camorra ose Sacra Corona Unita. Grupet kriminale shqiptare karakterizohen nga lidhje të ngushta familjare dhe shoqërore, por pa një hierarki të qartë. Ato veprojnë kryesisht në grupe të vogla dhe në bashkëpunim me organizata vendase ose me organizata të tjera.
A ka një kryetar mafia shqiptare në Itali apo ka grupe të pavarura autonome?
Altin Dumani: Me sa dimë sot nuk mund të themi se kemi një udhëheqës të vetëm të grupeve shqiptare apo një “shef liderësh”. Shqiptarët dallohen për stilin e tyre autonom operativ, ku sigurisht ka raste bashkëpunimi me klane të tjera të përbëra nga shtetas shqiptarë. Por nuk përjashtohen dhe kombësi të tjera.
A mund të konsiderohet korrupsioni në Shqipëri një armë në favor të klaneve kriminale, me të cilën përfitohen përfitime “institucionale”?
Altin Dumani: Klanet shqiptare, si çdo grup tjetër kriminal, përpiqen të dobësojnë forcën e ligjit dhe për këtë qëllim përpiqen vazhdimisht të krijojnë lidhje me institucionet nëpërmjet ryshfetit apo shantazhit. Në Shqipëri jemi përballur me këtë fenomen sigurisht shqetësues dhe është një nga prioritetet e punës së SPAK-ut. Gjatë hetimeve që kemi kryer janë konstatuar disa raste ku anëtarë të krimit të organizuar kanë rekrutuar apo korruptuar punonjës policie.
Në çfarë nivelesh ka arritur korrupsioni?
Altin Dumani: Korrupsioni është një fenomen shqetësues për vendet në tranzicion dhe Shqipëria nuk mund ta shmangë këtë problem. SPAK e konsideron thelbësore për funksionimin e shtetit ligjor luftën kundër korrupsionit të zyrtarëve të lartë të shtetit dhe një nga prioritetet kryesore të punës së tij. Që nga themelimi i tij, SPAK ka sanksionuar disa magjistratë, prokurorë, oficerë policie, kryetarë bashkie dhe ish-kryetar bashkie, një zëvendësministër, një ish-prokuror të përgjithshëm, një ish-ministër të brendshëm për krime korrupsioni ose shpërdorim detyre dhe aktualisht ka arrestuar një ish-ministër dhe një deputet të Kuvendit të Shqipërisë.
A ka politikanë apo magjistratë, pra, që bashkëpunojnë me krimin e organizuar në Shqipëri?
Altin Dumani: Lidhjet e krimit me politikën, përfshirë drejtësinë, janë një fenomen shqiptar dhe nuk është rastësi që në vendin tonë është ndërmarrë një reformë e gjerë në sistemin gjyqësor.
Ku riinvestohen të ardhurat e trafikut të drogës, prostitucionit dhe trafikimit të qenieve njerëzore?
Altin Dumani: Ka institucione të tjera që bëjnë analiza të detajuara për të vlerësuar rrezikun e pastrimit të parave. Por në përgjithësi, bazuar në hetimet e kryera nga SPAK, mund të themi se sektorët më të prekur nga pastrimi i parave janë ndërtimi, pasuritë e paluajtshme, lojërat e fatit dhe turizmi. Kohët e fundit është vënë re edhe përdorimi i kriptomonedhave.
Një rast interesant i hetuar nga SPAK ishte Francesco Zummo, i cili tentoi të pastronte rreth 18 milionë euro përmes institucioneve bankare shqiptare. SPAK e ka sekuestruar këtë shumë dhe procedimi po shqyrtohet nga gjyqtarët me qëllim sekuestrimin përfundimtar të të gjithë shumës prej 18 milionë e 400 mijë eurosh.
Cili është rreziku më i madh që përfaqëson sot ajo që ne e quajmë mafia shqiptare?
Altin Dumani: Rreziku kryesor i krimit të organizuar shqiptar është ndikimi i tij në ekonominë e vendit. Pastrimi i parave nëpërmjet investimeve të ndryshme deformon ekonominë e tregut dhe konkurrencën e lirë. Forcimi i grupeve kriminale sjell edhe shtimin e konflikteve të dhunshme mes tyre, duke dëmtuar sigurinë e qytetarëve.
Cila është strategjia juaj për të luftuar këto klane?
Altin Dumani: Ato janë efektive për hetimin e krimit të organizuar dhe korrupsionit. Duke qenë se krimi i organizuar është transnacional, SPAK i ka kushtuar vëmendje të madhe forcimit të bashkëpunimit me autoritetet e huaja gjyqësore (si vendet e BE-së apo më gjerë). Bashkëpunimi me autoritetet e huaja gjyqësore përfshin krijimin e ekipeve të përbashkëta hetimore, procedimet paralele dhe ndihmën e ndërsjellë juridike. Aktualisht, Prokuroria Speciale ka disa ekipe të përbashkëta hetimore me autoritetet gjyqësore italiane, britanike, franceze, gjermane dhe spanjolle. Sondazhe paralele janë kryer edhe me vende si Danimarka dhe Norvegjia. Sekuestrimi dhe konfiskimi i produkteve të veprës penale janë gjithashtu në kuadër të kësaj strategjie. Për këtë, Departamenti i Hetimit Financiar filloi punën, i përbërë nga hetues të përzgjedhur pas një procesi shumë rigoroz. Në këto tre vite Spak ka arritur të sekuestrojë dhe të konfiskojë pasuri të luajtshme dhe të paluajtshme, kompani dhe shuma parash për mbi 100 milionë euro.
