Ndërsa MSC u bë një forcë dominuese në tregtinë globale, ajo u bë gjithashtu një kanal i preferuar i trafikut të kokainës për bandat ballkanike. I dyshuar se e kishte favorizuar atë nga Ministria e Financave, në Bercy, apo edhe nga Sekretari i Përgjithshëm i Elysee, Alexis Kohler (i cili kishte hyrë në shërbimin e tij si drejtor finance në 2016-2017), u padit shtatorin e kaluar 2021 për “konflikt interesi”.
Në vitin 2018, OJQ-ja antikorrupsion Anticor paraqiti një ankesë ligjore kundër z. Kohler për thyerjen e rregullave të konfliktit të interesit mbi kontratat e dhëna MSC në 2010 dhe 2011, raporton agjencia e lajmeve AFP.
“Elementet e zbuluara nga shtypi sugjerojnë se ai [z. Kohler] përfitoi nga këto funksione [në qeveri] për të mbrojtur interesat e MSC,” thotë Anticor.
Çështja u pushua vitin e ardhshëm, por në vitin 2020, Anticor paraqiti një ankesë, e cila zakonisht shkakton një hetim nga një gjykatës hetues, raporton AFP.
Më poshtë është investigimi i agjencisë amerikane Bloomberg të 16 dhjetorit të vitit të kaluar, i cili tregon se si trafikantët e kokainës infiltroheshin në kompaninë italo-zvicerane të transportit me pronarë kushërinjtë e Alexis Kohler.
Gjatë verës së vitit 2019, Claudio Bozzo, Shefi Operacion i MSC (Mediterranean Shipping Co), udhëtoi 6,000 km nga Gjeneva në Uashington DC, për një takim me Doganat e SHBA-ve dhe mbrojtjen e kufirit. Ai ishte dërguar nga pronari i MSC, një miliarder 82-vjeçar i quajtur Gianluigi Aponte, për të meanxhuar një një krizë.
Disa muaj më parë, më shumë se 100 agjentë kishin hipur në një nga anijet e MSC, Gayane, ndërsa ajo hynte në portin amerikan të Filadelfias për atë që supozohej të ishte një ndalesë e shpejtë në rrugën e saj për në Roterdam. Poshtë kuvertës, të fshehur në kontejnerë të mbushur me verë dhe arra, oficerët zbuluan gati 20 ton kokainë, me vlerë një miliard dollarë. Hetimi që pasoi tregoi se më shumë se një e treta e ekuipazhit – të gjithë punonjës të MSC – ishin përfshirë në transportin e sasive të mëdha të kokainës nga skafet gjatë natës, ndërsa anija po lundronte në det të hapur. jashtë Amerikës së Jugut. Ky është konfiskimi më i madh i drogës në det në historinë e SHBA.
“Konfiskimi më i madh detar i drogës në historinë e SHBA”
Duke qenë se krimi ishte kaq masiv dhe i pafytyrë, autoritetet morën hapin e jashtëzakonshëm për të kapur jo vetëm kokainën, por edhe vetë Gayane, një anije rreth 300 metra e gjatë me vlerë mbi 100 milionë dollarë.
Kur u takua me Doganën dhe Mbrojtjen Kufitare të SHBA-së (CBP) në ndërtesën Ronald Reagan, Bozzo kërkoi falje për rastin dhe tha se veprimet e ekuipazhit e befasuan atë, Sipas një personi të njohur me ngjarjet. Ai vlerësoi rritjen e MSC nga fillimet modeste për t’u bërë kompania më e madhe e transportit detar në botë dhe u bëri përshtypje zyrtarëve se sa seriozisht e merr familja Aponte përgjegjësinë e menaxhimit të një flote që përfaqëson gati 20% të të gjithë tregtisë së kontejnerëve detarë.
Për autoritetet amerikane, injoranca e kompanisë “nuk pinte ujë”. Një hetim i Bloomberg Businessweek zbuloi se vite përpara inspektimit të Gayane, autoritetet e zbatimit të ligjit në disa vende po monitoronin anijet dhe ekuipazhet e MSC. Autoritetet amerikane jo vetëm që kishin ndjekur Gayanelong përpara se të hynte në ujërat e SHBA, por ata kishin hipur dhe kontrolluar edhe disa anije të tjera MSC si pjesë e një hetimi më të gjerë në një rrjet ndërkombëtar të trafikut të kokainës që kishte depërtuar në kompaninë e transportit detar. Nëpërmjet të dhënave të mbledhura gjatë këtyre inspektimeve, si dhe informacioneve të mbledhura në Evropën Lindore, ata identifikuan një kartel të fuqishëm ballkanik si burimin e këtyre dërgesave masive.
MSC, “perandoria e kontrabandës së kokainës”
Fuqitë amerikane dhe evropiane kanë arritur gjithashtu në përfundimin se karteli, i cili kontrollon më shumë se gjysmën e kokainës që rrjedh në Evropë, ka pasur të infiltruar në ekipet e MSC për një dekadë, duke shfrytëzuar fuqinë punëtore dhe anijet e tij për të ndihmuar në ndërtimin e një perandorie të kontrabandës së kokainës. “Ne sigurisht nuk e pamë MSC si viktimë në këtë rast,” thotë William McSwain, një ish-prokuror për Distriktin Lindor të Pensilvanisë, i cili kryesoi çështjen e Gayane derisa ai u largua nga detyra në janar 2021.
MSC dhe qeveria amerikane tani janë të angazhuar në një betejë ligjore që është zhvilluar kryesisht pas dyerve të mbyllura. Zyrtarët doganorë i bënë presion kompanisë për të paguar më shumë se 700 milionë dollarë gjoba, sipas burimeve të shumta të zbatimit të ligjit që folën në kushte anonimiteti për procedurat administrative jopublike. Zyra e Prokurorit Federal për Distriktin Lindor të Pensilvanisë po përgatit një çështje civile në të cilën ata argumentojnë se MSC, si operatori i Gayane, është përgjegjës për trafikun e drogës dhe duhet të konfiskojë anijen ose një pjesë të konsiderueshme të vlerës së saj. Ndërsa MSC pranon se në bordin e anijes së saj u gjetën sasi rekord kokaine, ajo kundërshton aspektet kryesore të versionit të ngjarjeve të qeverisë dhe pretendon se ishte viktimë e trafikantëve, jo bashkëpunëtor.
“Ne nuk jemi të mandatuar, të pajisur ose të trajnuar për t’u marrë me grupet e rrezikshme të krimit të organizuar“, tha Giles Broom, zëdhënës i MSC.
Një zëdhënës i MSC, Giles Broom, thotë se kompania e ka marrë gjithmonë seriozisht trafikun e drogës, por incidenti i Gayane “zbuloi një nivel të ri kërcënimi sigurie me të cilin ne dhe, me sa dimë, industria e transportit të kontejnerëve nuk ishim ende gati për t’u përballur” . Sot, thotë ai, MSC konsiderohet “deri më parë lideri i industrisë në luftën kundër kontrabandës”. Megjithatë, “ka një kufi për atë që mund të pritet nga një kompani dhe civilët që bëjnë punën e tyre: Ne nuk jemi një agjenci e zbatimit të ligjit dhe nuk jemi të mandatuar, të pajisur me staf apo të trajnuar për t’u marrë me grupet e rrezikshme të organizuara kriminale”.
Ekuipazhet ‘infiltrimet nga bandat ballkanike’
Të gjitha kompanitë e transportit që operojnë midis Amerikës së Jugut dhe Evropës janë në rrezik të bien pre e trafikantëve të kokainës. Por MSC është një objektiv veçanërisht tërheqës, sipas autoriteteve. Ajo dominon qarqet që dyshohen si autostrada kokaine, kryesisht ato që përdoren për të transportuar fruta dhe perime të freskëta nga Amerika e Jugut në Evropën veriore. Është gjithashtu punëdhënësi më i madh në botë i marinarëve nga Mali i Zi, vendi i origjinës së kartelit ballkanik. Vite përpara kapjes së Gayane, policia evropiane kishte paralajmëruar MSC se ekuipazhet e saj kishin të infiltruar. Megjithatë, hapat e ndërmarrë nga menaxhmenti për të zbutur problemin kanë dështuar, sipas zyrtarëve në të dy anët e Atlantikut.
Kjo situatë ka frustruar autoritetet ligjzbatuese dhe doganore, pasi sasi rekord kokaine derdhen në portet e botës, veçanërisht në Evropë. Prokurorët amerikanë nuk pohojnë se drejtuesit e MSC kanë marrë pjesë ose kanë përfituar nga trafikimi, por ata po përpiqen të mësojnë më shumë për të metat në protokollet e rekrutimit dhe sigurisë së kompanisë, sipas dy zyrtarëve të lartë të përfshirë. Hetuesit amerikanë dhe evropianë thonë se i kthehen gjithmonë një pyetjeje kryesore: pse organizatat kriminale me sa duket kanë qenë në gjendje të kontrollojnë operacionet kryesore në bordin e disa anijeve të kompanisë për kaq gjatë? “Ndikimi i trafikantëve të drogës brenda kësaj kompanie është padyshim diçka që, që nga dita e parë, ka tërhequr interesin e qeverisë së SHBA-së,” tha Robert Perez, Ndihmës Komisioneri i CBP nga viti 2018 deri në korrik 2021.
MSC: një kompani familjare që ka themeluar veten
Mediterranean Shipping Co. është e bvendosur në një zonë të qetë të Gjenevës. Edhe në një sektor famëkeq të izoluar, funksionimi i brendshëm i MSC është veçanërisht i vështirë për t’u deshifruar. Është një nga pak kompanitë kryesore të transportit që nuk është e listuar në bursë. Ajo operon një linjë lundrimi që publikon rezultatet e saj vjetore, por biznesi i saj i transportit të mallrave nuk publikon pasqyrat financiare. Z. Aponte zotëron gjithashtu një rrjet prej qindra subjektesh zinxhir që mbikëqyrin operatorët e trageteve, prodhuesit e skafeve, terminalet e transportit dhe madje edhe një ishull privat në Bahamas.
Aponte është elegant, me flokë gri, sy të akullt dhe një gjoks aristokratik. Ai mbetet përfaqësuesi i grupit MSC. Djali i tij, Diego, është president. Vajza e tij, Alexa, është drejtore finance. Dy vjet më parë, pas kapjes së Gayane, ai emëroi Soren Toft, si drejtor menaxhues të biznesit të mallrave të MSC, një drejtues për një kohë të gjatë te rivalët e AP Moller-Maersk A/S.
Familjes i pëlqen të thotë se uji i detit kalon nëpër venat e tyre, duke përmendur dokumentet detare të shekullit të 17-të që mbajnë emrin e tyre. Z. Aponte lindi në qytetin e vogël të Sant’Agnello, në Gjirin e Napolit; familja e tij transportonte mallra dhe pasagjerë nëpër ujërat e gjirit. Ai u bë gjithashtu një marinar, duke u trajnuar si kapiten anijeje dhe duke punuar nën Achille Lauro, ish-kryetar i bashkisë së Napolit dhe manjat i anijeve. Ai lundroi në “vaporetet” që transportonte turistë të pasur në ishujt e afërt si Capri dhe Ischia. Pikërisht gjatë një prej këtyre udhëtimeve Aponte takoi gruan e tij të ardhshme, Rafaela Diamant, vajzën e një bankieri zviceran.
Është e rrallë që një kompani transporti detar të gjobitet rëndë për drogën e gjetur në bordin e anijeve të saj. Në Shtetet e Bashkuara, kur vendosen gjoba, rregullatorët shpesh e lejojnë transportuesin t’i negociojë ato. Por në Evropë, gjoba të tilla vendosen rrallë. Megjithëse kompanitë e transportit detar u nënshtrohen kërkesave ndërkombëtare të sigurisë, autoritetet doganore dhe të zbatimit të ligjit kanë pak fuqi për t’i vënë ato para përgjegjësisë. E gjithë kjo ka lejuar industrinë e transportit detar, shtytësin kryesor të globalizimit, t’i shpëtojë pasojave të mëdha pasi përfshihet gjithnjë e më shumë në trafikun e drogës. Derisa Gayane shkoi në Filadelfia në verën e vitit 2019.
Detarë serbë, malazezë dhe kroatë në MSC
Në vitin 2013, vende të tjera evropiane filluan të dyshonin se karteli kishte gjetur një mënyrë për të ndërhyrë në operacionet e rekrutimit të MSC. Gjetjet e hetimeve të tyre u konsideruan shumë të ndjeshme, por ndonjëherë u bënë publike. Në nëntor, Drejtoria e Policisë malazeze publikoi një raport 100 faqesh mbi krimin e organizuar në Ballkan, një pjesë e të cilit i kushtohej trafikut të kokainës. Sipas këtij raporti, bandat në rajon “kanë zhvilluar rrjete anëtarësh të përkohshëm, të cilët përgjithësisht përbëhen nga detarë nga Mali i Zi, Serbia dhe Kroacia, të cilët janë të punësuar kryesisht në anijet kontejner të kompanisë MSC”.
Një vit më pas, policia spanjolle filloi të gjurmonte një bandë trafikantësh malazezë dhe serbë, të cilët po organizonin transportin e dërgesave të kokainës përtej Atlantikut në anijet e kompanisë MSC dhe ekuipazhit të tyre që po largoheshin nga bregu. evropianët. Dokumentet e gjykatës detajojnë se si kontaktet e grupit në Amerikën e Jugut kontrollonin “një flotë të madhe marinarësh të punësuar në anijet e MSC”, të cilët mund të ndihmonin transportin e sasive të mëdha të kokainës në Evropën veriore. Një raport tjetër i Drejtorisë së Policisë së Malit të Zi, i vitit 2015, tregon se mënyra kryesore e kontrabandës së kokainës për grupet e organizuara kriminale në Ballkan mbetet “anija konteniere e kompanisë MSC, që mbulon linjën Amerikë Jugore-Evropë Perëndimore”.
Rreth vitit 2016, oficerë nga Holanda, Belgjika dhe MB kontaktuan me menaxhmentin e MSC, nën drejtimin e policisë holandeze. Ata i kanë dhënë kompanisë disa detaje të mbledhura gjatë hetimeve dhe kanë kërkuar ndihmë për frenimin e trafikut. Sipas Jan Janse, Shefi i Policisë për Portin e Roterdamit, ekipi i të cilit ndihmoi në rritjen e ndërgjegjësimit, MSC mësoi se Karteli Ballkanik kishte përdorur një agjenci rekrutimi në rajon për të sjellë detarë të inflituar në bordin e anijeve të tij.
Kompania mori gjithashtu një paralajmërim. “Ne u thamë atyre atë që kishim parë. Dhe ne u thamë se duhej ta ndalonte”, thotë Janse. Dhe nëse kjo nuk do të ndalohej, ne u thamë atyre se rrezikonim të bënim atë që bënë më vonë Shtetet e Bashkuara, që ishte konfiskimi i anijeve të tyre. ”
Është e paqartë saktësisht se çfarë bëri MSC me këtë informacion. Z. Broom, zëdhënësi, thotë se kompania nuk ka të dhëna për një takim të tillë në Gjenevë në 2016. ‘ MSC është takuar për shumë vite me autoritetet doganore dhe policore për të diskutuar rreziqet e trafikut të drogës në kuadër të bashkëpunimeve tona në shumë vendeve”, saktëson ai.
Z.Janse beson se kompania mori masa shtesë sigurie dhe ndryshoi agjencinë e rekrutimit që përdorte në Ballkan. Policia holandeze e drogës filloi të shihte më pak ulje dhe teknika përfundimisht u zhduk pothuajse tërësisht. Por kontrabandistët janë bërë gjithnjë e më të sofistikuar.
Fillimi i hetimeve
Krahu kryesor hetimor i Departamentit të Sigurisë Kombëtare të SHBA-së, i quajtur Hetimet e Sigurisë Kombëtare (HSI), ka filluar të punojë me partnerët evropianë për të analizuar konfiskimet e mëdha të kokainës, veçanërisht ato të bëra në portet e Antwerp dhe Roterdam. Agjentët e HSI mitiguan të dhënat e mbledhura nga autoritetet doganore për dokumentet e transportit dhe lëvizjet e anijeve në Amerikën e Jugut. Ata mësuan se ndërsa kokaina e destinuar për në Evropë vinte kryesisht nga bregu lindor i Amerikës së Jugut, veçanërisht nga Brazili, trendi kishte filluar të ndryshonte vitet e fundit. Tani, pjesa më e madhe e kokainës së destinuar për në Evropë vinte nga portet në dhe përreth bregut perëndimor, si Callao në Peru dhe Guayaquil në Ekuador.
Fillimisht, hetuesit supozuan se droga kontrabandohej me metoda tradicionale, si fshehja pranë mallrave të ambalazhuara legjitime në magazina apo pika grumbullimi, ose “grepi i verbër”, në të cilin bashkëpunëtorët futeshin në kontejnerë dhe fshehin kokainën në to. Duke filluar nga viti 2017, HSI kaloi muaj të tërë duke u përpjekur të zbulonte metodat e trafikantëve, fillimisht në Kolumbi dhe më pas në Panama, sipas dy personave të njohur me hetimin, por agjentët vazhduan të dilnin në rrugë pa krye.
HSI, së bashku me oficerët e doganave të SHBA-së, filluan të hipnin në mallra që po i afroheshin Filadelfias, duke ekzaminuar dhomat e ekuipazhit, dhomat e motorit dhe madje edhe boshtin e helikës së një anijeje, kryesisht pa sukses. Por kërkimet gjithashtu i lejuan ata të izolonin anëtarët e ekuipazhit l në një përpjekje për të zhvilluar kërkime në bordin e anijeve, sipas një ish-zyrtari të lartë amerikan.
Në vitin 2018, hetuesit arritën në përfundimin se trafikantët nuk përdornin fare metoda tradicionale të kontrabandës. Në vend të kësaj, ata po përdornin anëtarët e ekuipazhit ballkanik në bordin e mallrave MSC për të ngarkuar drogën ndërsa anijet ishin në det. Hetuesit bënë gjithçka që mundën për të depërtuar në këtë rrjet, duke përgjuar komunikimet dhe duke futur informatorë. Përfundimisht ata morën informacionet që kishin nevojë.
Si depërtojnë kartelet në MSC
Kur Aleksandar Kavaja filloi të planifikonte udhëtimin e tij të ardhshëm në bordin e MSC Gayane në pranverën e vitit 2019, vendlindja e tij në Tivar në Malin e Zi ishte një terren i mirëkrijuar rekrutimi për Kartelin Ballkanik. Vendasit thonë se nuk ishte e vështirë të merrej me mend se cilët detarë mund të ishin përfshirë në tregtinë e kokainës – ata ndoshta ishin ata që zotëronin Maseratis dhe shtëpi të reja me pamje nga Adriatiku.
Bar, një qytet i vogël i vjetër i mbushur me plazhe dhe ullishte, është shtëpia e portit më të madh detar në Mal të Zi, ku kompania MSC është e gjithanshme. Është një ndalesë për linjën e lundrimit të kompanisë dhe MSC gjithashtu operon një qendër trajnimi të ekuipazhit në veri – një nga katër që drejton globalisht, me të tjerët në Indi, Itali dhe Ukrainë. Nga 6,000 detarë të Malit të Zi, rreth 2,250 punojnë për MSC, sipas Mimo Drashkoviç, kreu i programit të studimit të menaxhimit detar në Fakultetin e Studimeve Detare në Kotorr.
Kavaja ishte një prej tyre. Ai u rrit në periferi të Tivarit, në një fermë që ka qenë e familjes së tij prej brezash. Duke qenë se gjyshi i Aleksandrit ishte marinar, familja e tij u emocionua kur e pa atë të diplomohej dhe të gjente një punë në MSC. Ai do të vazhdonte të merrte një pagë prej rreth 4,500 euro në muaj (4,750 dollarë), më shumë se dhjetë herë më shumë se sa fitonin prindërit e tij. Në vitin 2015, në moshën 21-vjeçare, Aleksandri nisi të dilte në det.
Gjatë viteve të ardhshme, ai lundroi në të paktën katër anije MSC – Lorena, Diana, Deila, Erica – duke kryer instalime elektrike dhe riparuar pajisje elektrike kur anijet shkonin në Korenë e Jugut, Panama, Maltë dhe vende të tjera të largëta. Nuk e pëlqente punën e tij apo muajt e kaluar larg familjes. “Ai nuk është një marinar në zemër,” tha nëna e tij. Por ai ishte zotuar se do ta mbante familjen financiarisht.
Një ditë në mes të prillit 2019, Kavaja po drekonte në një Bar-kafe. Ai do të hipte në Gayane në portin e Antwerp pas disa ditësh, për atë që do të ishte udhëtimi i tij i gjashtë në bordin e një anijeje MSC. Pasi mbaron vaktin, atij i afrohet një njeri që nuk e njeh. “Ne e dimë se kush je, ne e dimë se kush është familja jote,” i tha burri atij, sipas dokumenteve të gjykatës amerikane. “Ne e dimë që do të nisesh me këtë varkë për pesë ditë”.
Burri ka mbajtur një celular “narko”, siç e kanë quajtur prokurorët në dokumentet e gjykatës dhe i ka thënë Kavajës se kishte një zgjedhje. Ai ose mund të merrte telefonin dhe të pranonte të zbatonte urdhrat ose të rrezikonte sigurinë e tij dhe të familjes së tij. Nëse do të pranonte, do të merrte 50 mijë dollarë, ose gati një vit pagë. Ai e mori telefonin.
“Basti më i madh i drogës në Newark në 25 vjet”
Dy muaj përpara se Kavaja të shkelte në Gayane, oficerët e lëndëve narkotike u informuan se në bordin e një anijeje tjetër MSC, Carlotta, kishte kokainë, sipas një personi të njohur me hetimin. Anija ishte rrugës për në portin e Newark, New Jersey, të cilin MSC ndonjëherë e përdor si një port emergjence për Filadelfia. Kur Carlotta mbërriti, oficerët kontrolluan anijen dhe gjetën 3200 paund (1.6 ton) kokainë të fshehur në një kontenier me fruta të thata. Kjo ishte kapja më e madhe e drogës në Newark në 25 vjet.
Sasia e dërgesës tërhoqi menjëherë vëmendjen dhe u caktuan përforcime për hetimin nga HSI dhe Administrata e Shteteve të Bashkuara për Zbatimin e Drogës (DEA). Agjentët e Sigurisë Kombëtare të Nju Jorkut filluan të punojnë me Divizionin Ndërkombëtar të DEA-s, i cili kishte ndjekur kartelin ballkanik për vite me radhë nga origjina e tij në Kroaci.
Bastisja e Newark-ut dha të dhëna të reja. Hetuesit mblodhën të dhëna për disa nga kontejnerët frigoriferikë të Carlotta-s, të cilat gjurmuan ndryshimet e papritura në temperaturën e brendshme. Këto të dhëna treguan se disa kontejnerë u hapën ndërsa anija ishte rrugës. “Tregonte shumë qartë se diçka po ndodhte në det,” tha një person me njohuri për hetimin.
Gjatë kontrollit të një anijeje tjetër mallrash MSC në pranverë, oficerët gjetën një radio të vogël me dy drejtime në kabinën e një anëtari të ekuipazhit, sipas një personi të njohur me gjetjen. Radioja përdorte një frekuencë tipike të anijeve të vogla dhe kapiteni u tha hetuesve se nuk kishte asnjë arsye që pajisja ishte në bordin e ngarkesës komerciale. HSI mori në pyetje anëtarin e ekuipazhit, me origjinë nga Ballkani, por ai nuk u arrestua. Gjatë kërkimeve të mëtejshme, hetuesit gjetën prova se dikush në bordin e anijes kishte prerë një tel, duke anashkaluar një pajisje që kufizon peshën që mund të ngrinin vinçat e vegjël në skaj.
Gjysmë ton kokainë në bordin e MSC Desiree
Një konfiskim i dytë i madh ndodhi në Shtetet e Bashkuara më 19 mars 2022, këtë herë në bordin e MSC Desiree në Filadelfia. Oficerët e doganave gjetën më shumë se gjysmë ton kokainë, sasia më e madhe e kapur në Filadelfia në gati dy dekada. Oficerët identifikuan përfundimisht të paktën katër anije MSC, anëtarët e ekuipazhit të të cilave ata besojnë se ishin të përfshirë në kontrabandën e kokainës: Carlotta dhe Desiree, si dhe Avni dhe Gayane.
Agjentët amerikanë nuk ishin të vetmit që gjetën drogë. Në prill 2022, autoritetet peruane zbuluan 2.4 ton kokainë në 64 valixhe dhe çanta në bordin e Carlotta, e cila me sa duket kishte filluar të transportonte sërish drogë. Autoritetet panameze më vonë gjetën 1.3 ton kokainë gjatë një kontrolli në Avni (hetuesit amerikanë kishin dyshuar gjithashtu për praninë e kokainës në bordin e anijes dhe kishin planifikuar ta kontrollonin atë në Filadelfia, sipas dy personave të njohur me hetimin, por panamezët i rrahën për të atë).
Roli i anëtarëve të ekuipazhit në anije u dha trafikantëve një avantazh të konsiderueshëm. Detarët kishin akses në të dhëna kritike, si vendndodhja dhe destinacioni i kontejnerëve, të cilat hetuesit thonë se i lejonin ata të zgjidhnin kuti në të cilat mund të fshihnin sasi të mëdha kokaine dhe kishin më pak gjasa të fillonin një kontroll doganor pasi të mbërrinin në port. Kjo paraqiste një sfidë të madhe për autoritetet amerikane, pasi droga mund të gjendej pothuajse kudo në malin e kontejnerëve në anije.
Kërkimi i një anijeje plotësisht të ngarkuar është i vështirë, aq sa bëhet rrallë. Mbajtësit janë të ngushtë dhe kontejnerët janë të vështirë për t’u aksesuar. Oficerët kanë blerë pajisje speciale të monitorimit të oksigjenit në rast se duhet të zbresin poshtë kuvertës, ku hekuri i ndryshkur mund të ulë nivelet e oksigjenit. Ata mblodhën një grup qensh nuhatës droge dhe morën kamera që mund të futeshin në një kontejner të ngarkuar për të gjetur kokainë.
Oficerët gjithashtu filluan të njoftonin në heshtje partnerët që do t’u duheshin për të kryer një kontroll të plotë të anijes: Rojet bregdetare të SHBA-së, Policia e Shtetit të Delaware, Policia e qytetit të Filadelfias dhe madje edhe një ekip reagimi emergjent të trajnuar në teknikat detare. Gjithçka që u nevojitej ishte informacioni i minutës së fundit që do t’i tregonte se cilën anije të kërkonin. Kur Gayane mbërriti në Filadelfia në qershor, gjithçka ishte në vend.
Tonelata droge u ngarkuan ne det te hapur
Ndërsa Gayane lundronte në jug nga Panamaja, telefoni i Kavajës ra. Kur e mori, sipas avokatit të tij, një burrë i tha të shkonte në kuvertën e sipërme. Kavaja u bind dhe gjeti anëtarë të tjerë të ekuipazhit që e prisnin.
Dokumentet e gjykatës tregojnë se tre persona të tjerë ishin rekrutuar në Mal të Zi përpara se të hipnin në anije. Roli i Kavajës ishte të telefononte trafikantët që transportonin kokainë me skafe dhe t’u jepte pozicionin e Gayanes në mënyrë që ta gjenin gjatë natës. Ai rekrutoi gjithashtu njerëz të tjerë për ta ndihmuar në lëvizjen e ngarkesave të rënda. Në total, të paktën 8 nga 22 anëtarët e ekuipazhit në bordin e Gayane – 6 nga Mali i Zi, 2 nga Samoa – u kujdesën për këtë punë. Secili prej tyre kishte të ngjarë të fitonte 50,000 dollarë ose edhe shumë më tepër, në varësi të rolit të tyre.
Ndërsa Gayanewa ndodhej në brigjet e Perusë, sipas dokumenteve të gjykatës, një marinar malazez i quajtur Bosko Markoviç ndihmoi në grumbullimin e ekuipazhit, i cili po priste në kuvertë së bashku me katër burra të veshur me maska skish. Z. Markoviç ishte oficeri i parë i anijes, një gradë më poshtë kapitenit dhe përgjegjës për ngarkesat dhe ekuipazhin e kuvertës. Një skaf ndaloi pranë anijes së madhe. Një tjetër malazez, Ivan Durasevic, kapiteni i dytë dhe komandanti i tretë i anijes, përdori një vinç të vogël dhe ngriti rrjeta gjigante të mbushura me çanta të zeza sportive dhe pako kokaine. Pasi rrjetat ishin në kuvertë, anëtarët e tjerë të ekuipazhit e shtynë drogën në një vend të anijes. Burrat hynë në një sërë kontejnerësh duke prerë vulën e sigurisë nga secili. Pasi kanë fshehur kokainën brenda, kanë rimbyllur kontejnerët me një vulë false, me logon MSC. Ndonjëherë ata duhej të prisnin kabllot e çelikut ose të përkulnin parmakët metalikë për të futur kokainën, pastaj të përdornin saldatorë dhe bojë për të fshehur dëmin.
Gjatë netëve në vijim, ndërsa Gayane lundronte në jug, anija u ndoq nga të paktën gjashtë skafe, sipas dokumenteve të gjykatës. Ai kurrë nuk ndaloi së ecuri përpara. Ai as nuk dukej se po ngadalësohej, sipas zyrtarëve të zbatimit të ligjit. Puna u krye ndërsa anija po lëvizte nëpër det të hapur, që është një vepër e pabesueshme detarie.
Në qershor, Gayane bëri ndalesën e saj më jugore, në një port të vogël në Gjirin e Concepción, pranë Coronel, Kili, dhe filloi udhëtimin e saj të kthimit. Kur anija arriti në bregun e Perusë duke u nisur përsëri në veri drejt Panamasë, asaj iu afruan të paktën tetë skafe të tjera. Operacionet e ngarkim shkarkimit të natës kanë rifilluar.
Pasditen e 16 qershorit, Gayane ishte në ujërat territoriale të SHBA-së, me destinacion Filadelfia. Ndërsa hyri në Gjirin e Delaware, roja bregdetare kontaktoi kapitenin dhe i kërkoi të shkonte në një zonë të quajtur Big Stone Anchorage. Anijet tregtare zakonisht ndalojnë këtu për të pritur që një kapiten lumi të lirohet për të lundruar në një kanal lokal. Por ndërsa Gayane u mbyll, tre varka patrullimi dhe një helikopter hipën në anije, duke sjellë një ekip oficerësh të zbatimit të ligjit në shkallën e Jacob.
Bllokimi i Gayanes: një javë kërkime për 20 ton kokainë
Disa agjentë mblodhën ekuipazhin në kalatë, ndërsa të tjerë u drejtuan te ura për të gjetur skemat e anijes. Kërkimi për drogë filloi me kontejnerët e kuvertës së sipërme ndërsa Gayane ishte ende në gji. Më 17 qershor, rreth orës 3 të mëngjesit, anija arriti në Terminalin Detar Packer Avenue në Filadelfia, brenda pamjes së urës Walt Whitman. Më shumë se 100 oficerë prisnin. Ata menduan se kishte kokainë në bord, por nuk e dinin se ku. Një ekip filloi të merrte mostra nga duart e ekuipazhit për të zbuluar gjurmët e drogës. Disa prej tyre kanë rezultuar pozitive.
Rreth orës 7 të mëngjesit, ndërsa dielli po lindte mbi gji, oficerët bënë gjetjen e tyre të parë: një grumbull pakosh të paketuara në thasë brenda një kontejneri transporti. . Menaxheri i portit të CBP Joseph Martella ishte në pushim ditën që Gayane mbërriti në Filadelfia, por ai po shikonte me kujdes telefonin e tij dhe u nis me makinë për në port. Pak pas orës 10, u zbulua një kontenier i dytë i mbushur me kokainë. Martella më pas ndërmerr hapin e pazakontë të shkarkimit dhe inspektimit fizik të secilit prej 4000 kontejnerëve të anijes.
Pas gati një jave pune, qeveria kërkoi nëpër dërgesat e verës, arrave të thata dhe baterive e përdorura për të identifikuar shtatë kontejnerë që përmbanin kokainë. Doganierët kaluan ditë të tëra duke peshuar drogën, duke numëruar pakot dhe duke regjistruar të gjitha provat. Në një moment, ndërsa oficerët nxituan për të përfunduar detyrën e tyre, ata shikuan përreth dhe panë pluhur të bardhë kudo, kujton Martella. Një nga oficerët e kuptoi se nuk ishte pluhur i zakonshëm dhe u kërkoi të gjithëve të maskoheshin.
Në total, plaçka përfshinte më shumë se 15,000 tulla kokainë, që peshonin afro 20 tonë dhe me një vlerë të vlerësuar në trej prej mbi 1 miliard dollarë. Autoritetet u tronditën jo vetëm nga sasia e drogës, por edhe nga guximi i operacionit. Udhëheqësi i manovrimit të anijes, oficeri i parë, ishte përgjegjës për orarin e ekuipazhit, i cili lejonte bashkëkomplotistët të ishin në detyrë në të njëjtën kohë. Për më tepër, ai dhe oficeri i dytë kishin qasje në informacione kritike për kontejnerët, sipas të dhënave të gjykatës. (Kapiteni i Gayane u mor në pyetje nga një juri e madhe, por kurrë nuk u arrestua apo u akuzua).
Sikleti i MSC
Më 18 qershor, dy ditë pas inspektimit të Gayane, MSC lëshoi një deklaratë. “MSC Mediterranean Shipping Company ka marrë dijeni për raportet e një incidenti në Portin e Filadelfias ku autoritetet amerikane kapën ngarkesa të paligjshme. MSC e merr këtë çështje shumë seriozisht dhe falënderon autoritetet për identifikimin e çdo dyshimi për abuzim me shërbimet e saj. Fatkeqësisht, kompanitë e transportit dhe logjistikës goditen herë pas here nga problemet e trafikut.”
Gjatë dhjetë ditëve të ardhshme, oficerët vazhduan të merrnin në pyetje anëtarët e ekuipazhit, të cilët mbetën të sekuestruar në anije. Ata i nxorën marinarët një nga një dhe i morën në pyetje për orë të tëra për të bashkuar operacionin. Në fillim, historia e treguar nga ekuipazhi, se ai kishte ngritur kokainë me vlerë pesë elefantësh nga skafet ndërsa anija kalonte me shpejtësi, dukej e pamenduar. Por prokurorët morën një urdhër për të sekuestruar regjistruesin e të dhënave të udhëtimit të anijes, i cili përmban informacione për anijen dhe lëvizjet e saj, dhe në të cilin gjetën imazhe radari që tregojnë pika të ndryshme ku varkat e vogla iu afruan Gayane dhe mbetën në lartësinë e saj, sipas tre zyrtarëve.
Sekuestrimi i një anijeje është një masë ekstreme, por zbulimet se anëtarët e ekuipazhit ishin të përfshirë në trafikimin e një sasie kaq të madhe kokaine, i kanë trimëruar autoritetet. Në mëngjesin e 4 korrikut, oficerët e CBP hipën në Gayane dhe i lëshuan kapitenit një urdhër për sekuestrim. Pothuajse në të njëjtën kohë, njoftimi për konfiskimin iu dërgua me email drejtuesve të MSC. “Kur një anije fut një sasi kaq të madhe droge vdekjeprurëse në ujërat e Filadelfias, zyra ime dhe partnerët tanë do të ndërmarrin veprimet më të rënda të mundshme”, tha prokurori McSwain në një deklaratë.
MSC nxitoi të lëvizë përsëri anijen e saj shumë të shtrenjtë të mallrave. Në këmbim të një pagese në para prej 10 milionë dollarësh, një obligacion prej 40 milionë dollarësh dhe një premtimi për të bashkëpunuar me çdo hetim në vazhdim, Gayane u lejua të vazhdonte në destinacionin e saj origjinal, Roterdam. Më 13 korrik, gati një muaj pasi u ndalua, anija u lirua me kusht.
700 milionë dollarë gjobë për MSC
Kur Bozzo, kreu i MSC, mbërriti në Uashington më 27 gusht, rreziqet e dëmtimit afatgjatë të kompanisë ishin në rritje. Zyrtarët doganorë kishin pezulluar statusin e “transportuesit të besuar” të MSC sipas një skeme të 11 shtatorit që u lejonte transportuesve të shmangnin kontrollet dhe vonesat e gjata në portet e SHBA në këmbim të përputhshmërisë. disa protokolle sigurie. Ndërkohë, prokurorët në Distriktin Lindor të Pensilvanisë kanë ngritur kallëzim penal ndaj tetë anëtarëve të ekuipazhit, mes të cilëve z. Kavaja dhe oficerët e parë dhe të dytë. Të gjithë përfundimisht u deklaruan fajtorë dhe u dënuan me burg federal. Në prapaskenë, autoritetet amerikane identifikuan një fraksion të Kartelit Ballkanik që kishte financuar dhe organizuar operacionin, duke mësuar se banda kishte sjellë partnerë nga Kolumbia dhe Evropa veriore për të ndarë rrezikun. Aq shumë grupe kishin një pjesë të kokainës në Gayane, saqë një zyrtar amerikan i zbatimit të ligjit e krahasoi trafikun me ekuivalentin e një kamioni Amazon.
Në muajt në vijim, qeveria hyri në diskutime me MSC, me qëllim që ajo të pranonte masa të reja sigurie, si rotacioni më i shpeshtë i ekuipazheve dhe detyrimi për t’iu nënshtruar testeve poligrafike. Në këmbim, qeveria amerikane ka shuar mundësinë e uljes së ndjeshme të gjobave të vendosura ndaj MSC. Duke marrë parasysh konfiskimet e bëra më parë në bordin e Carlotta dhe Desiree, këto tani arrijnë në më shumë se 700 milionë dollarë, bazuar në një gjobë ligjore prej 1000 dollarë për ons kokainë.
Më pas, vëmendja e prokurorëve federalë iu drejtua një hetimi për konfiskimin civil, një masë që synon të rikuperojë të ardhurat e përdorura në kryerjen e një krimi. Edhe pse përdorimi i Gayane në një shkelje penale është një fakt i vërtetuar, MSC mund të ngrejë një mbrojtje “pronar të pafajshëm”. Për ta bërë këtë, kompania duhet të demonstrojë se nuk mund të parashikonte përdorimin e anijes së saj për trafik kokaine ose se kishte marrë masa të arsyeshme për të parandaluar një sjellje të tillë.
Kokaina “jo e ngarkuar në det”, sipas MSC
Në vjeshtën e vitit 2020, u bë e qartë se MSC nuk ishte gati të bënte një marrëveshje me qeverinë. Kompania ka njoftuar CBP se ka në plan të kundërshtojë sanksionet në lidhje me Gayane, Carlotta dhe Desiree. Juristët e kompanisë i kanë prezantuar zyrtarëve doganor edhe konkluzionet e një hetimi të brendshëm të kryer nga kompania. “MSC nuk e kundërshton faktin se autoritetet amerikane kanë gjetur rreth 20 ton kokainë në portin e Filadelfias,” tha z. Broom, një zëdhënës i kompanisë. Por hetimi i MSC na ka çuar në përfundimin se shumica e kësaj kokaine nuk ishte dhe nuk mund të ishte ngarkuar në det”. MSC nuk dha detaje të mëtejshme se ku dhe si beson se ishte ngarkuar droga.
Nëse kompania tregon se një pjesë e kokainës ishte ngarkuar në breg, duke treguar se punonjësit e saj luajtën një rol më të vogël në sistem, qeveria mund ta ketë më të vështirë të justifikojë dënimet e ashpra. Mund të shërbejë gjithashtu si provë nëse çështja e sekuestrimit shkon në gjyq. Megjithatë, sipas një zyrtari amerikan të përfshirë në hetim, pretendimet e MSC bien ndesh me faktet e vërtetuara tashmë në gjykatë si pjesë e pranimit të fajësisë së ekuipazhit dhe procedurave të dënimit. “Ky qëndrim është në kundërshtim të drejtpërdrejtë me konstatimet faktike të gjykatës”, tha zyrtari.
Qeveria po kryen gjithashtu një hetim më të gjerë penal kundër anëtarëve të Kartelit Ballkanik të cilët dyshohen për orkestrimin e Operacionit Gayane. Më 30 tetor, Goran Gogic, një ish-boksier malazez i peshave të rënda, u kap në Aeroportin Ndërkombëtar të Majamit përpara se të hipte për në Zvicër. Në një raport, prokurorët e akuzojnë atë për organizimin e logjistikës së kontrabandës së kokainës në bordin e anijeve kontejnerësh komercialë në emër të Kartelit Ballkanik, duke përfshirë Carlotta, Desiree dhe Gayane. Sipas një personi të njohur me hetimin, Gogiç është “ndoshta dy ose tre nivele më poshtë se personi që i bashkon të gjitha këto”. Avokati i Gogic thotë se klienti i tij është i pafajshëm.
Një “pikë kthese” në historinë e transportit detar
Çështja Gayane mund të jetë një pikë kthese në historinë e transportit detar. Z. Janse, kreu i policisë holandeze, e krahason situatën me atë me të cilën u përballën bankat njëzet vjet më parë, kur rregulloret në fuqi në disa vende i detyronin ato të monitoronin më mirë aktivitetet kriminale të klientëve të tyre dhe t’u përmbaheshin standardeve strikte të pajtueshmërisë. Ishte një ndryshim i thellë në mënyrën e tyre të punës, që u kushtoi miliarda dollarë. “Unë kam qenë i përfshirë në luftën kundër pastrimit të parave 30 vjet më parë dhe të gjitha bankat thoshin se nuk mund të shikonin paratë e klientëve të tyre dhe të thoshin se ato vinin nga aktiviteti kriminal,” shpjegon z. Janse. “Asnjë prej tyre nuk e thotë këtë sot. Kjo është ajo që ne kemi të bëjmë me të gjitha kompanitë e transportit”.
Nëse ka pasur ndonjëherë një kohë kur kompanitë e transportit detar duhet të shpenzonin më shumë para për të luftuar trafikimin në bordin e anijeve të tyre, është tani. Kur kërkesa për mallra të konsumit u rikuperua nga rënia fillestare e pandemisë, çmimet e mallrave u rritën dhe kompanitë shfrytëzuan një mundësi një herë në jetë. Ata bënë një fitim rekord prej 217 miliardë dollarë në 2021 dhe janë në rrugën e duhur për të bërë 275 miliardë dollarë këtë vit, sipas Drewry Shipping Consultants Ltd. Pasuria personale e zotit Aponte është dyfishuar gjatë pandemisë, duke arritur në 19 miliardë dollarë, sipas Indeksit Bloomberg Billionaires. MSC bleu 128 anije konteinerësh të dorës së dytë midis 2020 dhe 2021, duke rritur flotën e saj në 645 anije dhe duke kaluar Maersk si kompania kryesore e transportit.
Megjithëse MSC ka pretenduar prej kohësh se e merr seriozisht sigurinë, ajo pranon se Gayane ishte një “kambanë alarmi”. Pas incidentit, kompania tha se do të shpenzonte 100 milionë dollarë gjatë pesë viteve për të përmirësuar sigurinë kundër kontrabandës. Ajo thotë se tani përdor patrulla roje në anijet që lundrojnë përgjatë bregut perëndimor të Amerikës së Jugut, qen që nuhasin drogën në portet me rrezik të lartë dhe kamera të monitoruara nga distanca në anijet e saj. Më parë këtë vit, z. Bozzo, Drejtor Kryesor Operativ, ndihmoi në organizimin e një konference të sponsorizuar nga industria me Kombet e Bashkuara dhe Organizatën Botërore të Doganave për të diskutuar mënyrat për të luftuar më mirë kundër trafikut të drogës. MSC ka bërë gjithashtu një ndryshim tjetër të rëndësishëm, sipas një personi të njohur me vendimet e saj të brendshme:
Ndërkohë, Gayane vazhdon të lundrojë në oqeanet nëpër botë. Së fundmi ai u ndal në Tajlandë, Arabinë Saudite, Egjipt dhe Portugali, larg rrugëve detare të Amerikës së Jugut./ OFF Investigation (përkthyer pjesërisht në shqip Hashtag.al)
