• Kontakt
Wednesday, June 25, 2025
BoldNews.al

Nuk ka rezultat
View All Result
  • KRYESORE
  • INVESTIGIME
  • OP-ED
  • VETTING
  • AKTUALITET
  • POLITIKE
  • SPORT
    • Euro 2024
  • TE TJERA
    • PRIVACY POLICY
    • KONTAKT
    • EKONOMI
    • SHENDETI
    • SHOW BIZ
    • KULTURE
    • POLITIKE
    • KRONIKE
    • TEKNOLOGJI
    • VIDEOT KRYESORE TE DITES
    • VIDEO
    • BOLD BLOG
    • FOTOGRAFI
    • HOROSKOPI
    • NDRYSHE
    • RAJONI
    • BOTA
    • SOCIALE
  • ZGJEDHJE 2025
  • KRYESORE
  • INVESTIGIME
  • OP-ED
  • VETTING
  • AKTUALITET
  • POLITIKE
  • SPORT
    • Euro 2024
  • TE TJERA
    • PRIVACY POLICY
    • KONTAKT
    • EKONOMI
    • SHENDETI
    • SHOW BIZ
    • KULTURE
    • POLITIKE
    • KRONIKE
    • TEKNOLOGJI
    • VIDEOT KRYESORE TE DITES
    • VIDEO
    • BOLD BLOG
    • FOTOGRAFI
    • HOROSKOPI
    • NDRYSHE
    • RAJONI
    • BOTA
    • SOCIALE
  • ZGJEDHJE 2025
BoldNews.al
Fillimi AKTUALITET

Fikja e dritave në qytete/ DW: Pse kemi nevojë për errësirë

Përparësitë e qyteteve me më pak drita: Qytetet gjermane këtë dimër i fikin disa drita natën, kjo jo vetëm kursen para dhe energji, por sjell edhe përfitim për shëndetin e njeriut, klimën dhe biodiversitetin.

09:16 : 25/12/2022
në AKTUALITET, BOTA
Qyteti i Vajmarit ka kursyer energji gjatë muajve të verës duke ndezur dritat e rrugëve 30 minuta më vonë në mbrëmje dhe duke i fikur ato 30 minuta më herët.

Qyteti i Vajmarit ka kursyer energji gjatë muajve të verës duke ndezur dritat e rrugëve 30 minuta më vonë në mbrëmje dhe duke i fikur ato 30 minuta më herët.

Kriza energjetike i ka nxitur qytetet në të gjithë Gjermaninë që të fikin dritat e natës në monumente dhe ndërtesat kryesore si bashkitë, muzetë dhe bibliotekat.

Në kryeqytetin Berlin, 200 monumente, duke përfshirë Monumentin e Fitores dhe Katedralen e Berlinit, mbeten të pandriçuara kur perëndon dielli.

Që nga 1 shtatori, Urdhëresa për Kursim të Energjisë ndalon zyrtarisht edhe ndriçimin e ndërtesave publike nga jashtë. Ndërkohë, tabelat e neonit mund të ndizen vetëm për disa orë në ditë.

Katedralja e Berlinit, godinat publike nuk ndriçohen gjatë natës si dikur
Katedralja e Berlinit, godinat publike nuk ndriçohen gjatë natës si dikur

Qyteti i Vajmarit në Gjermaninë qendrore ka kursyer energji gjatë muajve të verës duke ndezur dritat e rrugëve 30 minuta më vonë në mbrëmje dhe duke i fikur ato 30 minuta më herët. Por përtej kursimit të energjisë dhe parave, qytetet më në errësisë kanë shumë ndikime pozitive si për klimën ashtu edhe për biodiversitetin.

Lexo edhe:

Shpallet në kërkim avokatja në Lushnje, pasi zhvati qytetarët zhduket pa paguar qira e drita

CNN: Avionët B-2 hodhën 12 bomba të rënda mbi impiantin bërthamor Fordow

Dritat e fikura ndihmojnë kundër ndotjes së ajrit

Shoqata Ndërkombëtare Dark-Sky, një organizatë jofitimprurëse me bazë në SHBA, vlerëson se rreth një e treta e të gjithë ndriçimit të jashtëm që konsumohet gjatë natës nuk ka asnjë përfitim.

Edhe përpara krizës globale të energjisë dhe çmimeve më të larta, fikja e këtij ndriçimi të panevojshëm do të kursente 3 miliardë dollarë (2.9 miliardë euro) në vit dhe gjithashtu do të ndihmonte në reduktimin e ndotjes së ajrit dhe emetimeve të dëmshme që kontribuojnë në ndryshimet klimatike.

Në Indi, për shembull, ndriçimi i tepërt lëshon 12 milion ton dioksid karboni në vit, sipas ekspertit të ndryshimeve klimatike Pavan Kumar nga Universiteti Qendror Bujqësor Rhani Lakshmi Bai në shtetin e Uttar Pradesh. Kjo është e barabartë me rreth gjysmën e emetimeve totale të prodhuara nga trafiku ajror dhe detar i Indisë çdo vit.

Sot, më shumë se 80% e njerëzve në mbarë botën jetojnë nën qiell të ndotur nga dritat. Në Evropë dhe SHBA, shifra është deri në 99%, që do të thotë se njerëzit nuk përjetojnë më errësirë të vërtetë. Në Singapor, për shembull, netët janë bërë aq të ndritshme saqë sytë e njerëzve tani përpiqen të përshtaten me errësirën e vërtetë.

Pse na duhet errësira

Përveç përfitimit të mjedisit, errësira e mjaftueshme gjatë natës është e mirë për shëndetin e njeriut. Studimet kanë treguar lidhjen midis dritës artificiale dhe dëmtimit të syrit, pagjumësisë, obezitetit dhe në disa raste, depresionit. Këto efekte anësore lidhen me mungesën e melatoninës, një hormon që lirohet kur errësohet.

Berlini në ditët e Krishtlindjes, pavarësisht masave të kursimit gjatë festave të Krishtlindjeve qytetet u dekoruan me drita
Berlini në ditët e Krishtlindjes, pavarësisht masave të kursimit gjatë festave të Krishtlindjeve qytetet u dekoruan me drita

“Kur ne nuk e marrim atë hormon kur nuk e prodhojmë atë hormon, sepse jemi të ekspozuar shumë ndaj dritës në banesën tonë, ose si punëtor me turne, atëherë e gjithë puna e këtij sistemi të orës biologjik bëhet problematike,” tha Christopher Kyba, shkencëtar në Qendrën Kërkimore Gjermane për Gjeoshkencën.

Një studim i vitit 2020 nga SHBA tregon se fëmijët dhe adoleshentët që jetojnë në zona me dritë artificiale të bollshme flenë më pak dhe vuajnë më shpesh nga problemet emocionale.

Futja e dritës artificiale është “një nga ndryshimet më dramatike që kemi bërë në biosferë”, tha Kyba. Gjatë gjithë evolucionit “kishte një sinjal të vazhdueshëm që vinte nga mjedisi,” shpjegon ai. “Kjo është ditë, kjo është natë, ky është muaji hënor. Në zonat që përjetojnë ndotje të fortë nga drita, ai sinjal është ndryshuar në mënyrë dramatike.”

Shkencëtarët vlerësojnë se planeti ynë po bëhet çdo vit 2% më i ndritshëm. Pra, zbehja ose fikja e pjesshme e dritave të rrugëve mund të jetë hapi i parë për të luftuar ndotjen nga drita. Kjo është përkundër rregulloreve që mendojnë se errësira ndikon në shkallën e aksidenteve ose krimit, një supozim që kundërshtohet nga një studim në Angli dhe Uells.

Pamje nga lart e tregut të Krishtlindjeve në Dyseldorf. Drita artificiale sidoqoftë është e dëmshme për shëndetin e njeriut dhe biodiversitetin
Pamje nga lart e tregut të Krishtlindjeve në Dyseldorf. Drita artificiale sidoqoftë është e dëmshme për shëndetin e njeriut dhe biodiversitetin

Kafshët dhe bimët gjithashtu e pëlqejnë errësirën

Specie të tjera gjithashtu përpiqen të përshtaten me përdorimin e dritës artificiale gjatë natës. Koralet, për shembull, nuk riprodhohen si zakonisht; zogjtë shtegtarë mund të humbasin ndjenjën e orientimit dhe breshkat e sapodala nga veza janë gjetur duke ecur në brendësi të tokës, ku ngordhin, në vend që të rrëshqasin drejt detit.

Insektet gjithashtu preken. Një studim tregon se rreth 100 miliardë insekte nate vdesin në Gjermani çdo verë si rezultat i ndriçimit artificial.

Zakonisht të varur nga hëna për orientim, disa insekte shpërqendrohen aq shumë nga dritat e ndritshme të rrugëve, për shembull, saqë fluturojnë rreth tyre gjatë gjithë natës. Lodhja që pason mund t’i bëjë ata pre e lehtë për grabitqarët, të ndërhyjë në riprodhimin e tyre ose t’i vrasë plotësisht.

Disa studime të fundit kanë treguar se bimët që rriten pranë dritave të rrugëve pjalmohen dukshëm më rrallë gjatë natës dhe japin më pak fruta sesa kur të njëjtat bimë rriten diku tjetër në errësirë. Edhe pemët e ndjejnë ndikimin e dritës gjatë natës – ato prodhojnë sytha më herët dhe gjethet e tyre bien më vonë./DW

Etiketa: botadritaenergjiagjallesatmetropoletMjedisiNatyrandircimi

Lajme të lidhura

AKTUALITET

Shpallet në kërkim avokatja në Lushnje, pasi zhvati qytetarët zhduket pa paguar qira e drita

22:48 : 23/06/2025
BOTA

CNN: Avionët B-2 hodhën 12 bomba të rënda mbi impiantin bërthamor Fordow

08:22 : 22/06/2025
AKTUALITET

Qytetari shpërthen në lot: Kam ikur në 2004-ën, OSHEE më faturon 7 mln lekë drita

21:27 : 19/06/2025
AKTUALITET

Izraeli, Irani, ne dhe bota jonë

09:07 : 18/06/2025
SPORT

Sulmuesi largohet nga Skënderbeu, vesh fanellën e klubit kampion

18:41 : 11/06/2025
BOTA

Kosovë/ Bizneset protestojnë kundër liberalizimit të tregut të energjisë elektrike

11:25 : 11/06/2025
Para

E trishtë! Ndërron jetë këngëtari i njohur (FOTO+EMRI)

TË GJITHA

EMRI/Ndërron jetë i burgosuri në Lezhë, ishte dënuar për plagosje të rëndë

15:31 : 25/06/2025

Mafia familjare në Bashki: Si bashkëshorti dhe vëllai i Emiriana Sakos zhvasin qytetin e Durrësit

15:26 : 25/06/2025

Parlamenti iranian voton për pezullimin e bashkëpunimit me Agjencinë Bërthamore të OKB-së

10:11 : 25/06/2025

Në kërkim ndërkombëtar për mashtrim dhe vjedhje, arrestohet boshnjaku në Dibër

10:09 : 25/06/2025

Armëpushimi po zbatohet, i dërguari i Trump: Bisedimet për paqe me Iranin janë “premtuese”

09:53 : 25/06/2025

Modelja shqiptare e OnyFans zbulon mesazhet me Vinicius Jr., Benzeman dhe Leaon

09:52 : 25/06/2025

Pirro Vengu 2.2 mln € për blerje pajisjesh për laboratorin e ushtrisë, tenderi i anulohet 2 herë

09:52 : 25/06/2025


RRETH NESH

Boldnews.al mbetet zgjedhja e parë për një lexues i cili kërkon të informohet me saktësi për një lajm. Misioni jonë kryesor është paanshëmëria dhe profesionalizmi dhe për këtë janë të punësuar gazetarët më të mirë në tregun mediatik.
Na kontakto: [email protected]

NA NDIQ

  • Kontakt

2025 Boldnews Dev By Techzero1.com

  • KRYESORE
  • INVESTIGIME
  • OP-ED
  • VETTING
  • AKTUALITET
  • POLITIKE
  • SPORT
    • Euro 2024
  • TE TJERA
    • PRIVACY POLICY
    • KONTAKT
    • EKONOMI
    • SHENDETI
    • SHOW BIZ
    • KULTURE
    • POLITIKE
    • KRONIKE
    • TEKNOLOGJI
    • VIDEOT KRYESORE TE DITES
    • VIDEO
    • BOLD BLOG
    • FOTOGRAFI
    • HOROSKOPI
    • NDRYSHE
    • RAJONI
    • BOTA
    • SOCIALE
  • ZGJEDHJE 2025

2025 Boldnews Dev By Techzero1.com