Për avokatin Klodian Gjermeni, rishpërndarja e re e gjykatave, jo vetëm që do të përkeqësonte aksesin në drejtësi për të gjithë, por përkundrazi do të shtonte edhe kostot për qytetarët.
Z. Gjermeni thekson se qytetarët do të duhet të paguajnë 20 deri në 30% më shumë të tarifës për avokatin, për shkak të rritjes së shpenzimeve nga largësia fizike e gjykatave.
Anëtari i Dhomës së Avokatisë së Shqipërisë propozon se, për të shmangur problemet që pritet të sjellë harta gjyqësore, do të duhej si fillim të aplikohej reduktimi i 4 gjykatave të apelit dhe pasi të shiheshin rezultatet e suprimimit, duhet të përcaktohej nëse do të vijohej më tej apo jo.
Gjermeni, pse po has kundërshtime në komunitetin e avokatëve harta e re gjyqësore për Shqipërinë?
Harta e re gjyqësore, e propozuar nga Këshilli i Lartë Gjyqësor, po has në kundërshtimin e komunitetit të avokatëve, pasi të parët që do të penalizohen nga harta e re gjyqësore do të jenë vetë qytetarët.
Së pari, reformimi i hartës së re gjyqësore, duke shkrirë (mbyllur) disa Gjykata në rrethe të ndryshme do të cenonte rëndë të drejtat dhe liritë themelore të individit të garantuara nga Kushtetuta, si dhe e drejta ndërkombëtare, pasi do t’u vështirësonte një pjesë të tyre aksesin në drejtësi.
Së dyti, reformimi do të shtonte gjithashtu kostot për qytetarët, pasi do të kemi një rritje edhe të tarifave të avokatëve për shërbimet që do t’u ofrojnë qytetarëve.
Së treti, për më tepër nuk kemi infrastrukturën e nevojshme për të pasur vetëm një gjykatë të vetme, atë të Apelit të Juridiksionit të Përgjithshëm, siç janë kostoja e buxhetit të shtetit, për kostot e godinave, vendosjen e zyrave të gjyqtarëve, të sekretarëve, stafit administrativ të këtyre gjykatave, transferimit të dosjeve dhe të burgosurve.
Gjithashtu, një pjesë e avokatëve të rretheve ku do të shkrihen këto gjykata, do të falimentonin.
Sa do të rriten kostot për një avokat dhe për palën mbrojtëse me rishpërndarjen e re të gjykatave?
Fillimit duhet të theksoj se aktualisht, tarifat për shërbimin bazë të avokatëve në Republikën e Shqipërisë rregullohen nga Urdhri nr. 1284/3 i datës 16.03.2005 “Për miratimin e tarifave të shpërblimit të avokatëve për dhënien e ndihmës juridike”.
Siç edhe konstatojmë, ky urdhër është i 17 viteve më parë dhe që atëherë, ky urdhër nuk ka pësuar ndryshime, pavarësisht se avokatët konform këtij urdhri, si dhe ligjit “Për profesionin e avokatit në Republikën e Shqipërisë 55/2018, të datës 23.07.2018, mund t’i përcaktojnë vetë tarifat e tyre me anë të një marrëveshje me shkrim me palët.
Mendoj se me rishpërndarjen e gjykatave, tarifat aktuale të përfaqësimit nga avokatët do të shënojnë rritje nga 20 deri në 30% për të gjitha shkallët e gjyqësorit, për shkak se do të rriten kostot e transportit për të ndjekur zhvillimin e seancave gjyqësore, studimet e dosjeve, etj.
P.sh., një avokat nga Kavaja do të duhet të shkojë në Gjykatën e Rrethit Gjyqësor në Durrës për të ndjekur seancat gjyqësore dhe këtë kosto transporti do ta paguajnë qytetarët për të marrë shërbimin e kërkuar prej tyre.
Mendoni se me rishpërndarjen e re të gjykatave do të mundësohet aksesi në drejtësi për të gjithë?
Fillimisht duhet të theksoj faktin se, aktualisht, reforma në drejtësi ka krijuar shumë mungesë të gjyqtarëve në radhët e gjyqësorit dhe kjo situatë ka krijuar një stok dosjesh që janë në shqyrtim në të gjitha gjykatat e çdo shkallë në rang vendi.
Më saktësisht, për shkak të reduktimit të numrit të gjyqtarëve, në Gjykatën e Rrethit Gjyqësor në Tiranë, një seancë gjyqësore po zhvillohet çdo 5 muaj dhe mund të theksohet fakti se kjo situatë është e ngjashme edhe në gjykatat e Rretheve.
Mendoj se rishpërndarja e re e gjykatave, jo vetëm që do të përkeqësonte aksesin në drejtësi për të gjithë, por përkundrazi do të shtonte edhe kostot për qytetarët.
Vlen të merret parasysh fakti që një qytetari (ose person juridik) të skajit më jugor të Shqipërisë, Konispolit, do t’i duhet të ndjekë një proces gjyqësor administrativ në Gjykatën Administrative të Shkallës së Parë në Lushnjë, ose në Gjykatën e Apelit në Tiranë, në rast të një çështje të ankimuar civile ose penale, ose një qytetar (ose person juridik) i Tropojës duhet të ndjekë një proces gjyqësor administrativ në Gjykatën Administrative të Shkallës së Parë në Tiranë ose në Gjykatën e Apelit në Tiranë, në rast të një çështje të ankimuar civile ose penale.
Siç kuptojmë më sipër, jo vetëm që do të kishim kosto transporti për qytetarin, por në njëfarë mënyre do ta intimidonim atë që të kërkonte të drejtën e tij, duke hapur një proces gjyqësor civil, apo administrativ.
Përkundrazi, duhet të theksojmë faktin se në rastin e një procesi gjyqësor administrativ, një pjesë të kërkesës së padive marrin formë të prerë në Gjykatën e Shkallës së Parë Administrative, pra nuk mund të apelohen.
Mendoj se efekti distancë do t’i hapte rrugë korrupsionit, pasi qytetari (ose person juridik) do të bënte llogaritë, nëse do të shmangte marrjen e një mase administrative gjobe, duke i ofruar të holla punonjësit së administratës publike, apo të ndiqte rrugën gjyqësore për shfuqizimin e kësaj gjobe në Gjykatën e Shkallës së Parë Administrative të Tiranës, ose të Lushnjës.
Propozimi për ekzistencën e një gjykate të vetme, atë të Apelit të Juridiksionit të Përgjithshëm, duke shkrirë 6 ekzistueset, a rrezikon të krijojë një stok dosjesh të pashqyrtuara, pasi është një precedent, ai i Gjykatës së Lartë me 35 mijë dosje të pashqyrtuara?
Siç e përmenda edhe më sipër, është normale që, nëse do të kemi stok në Gjykatat e Rretheve Gjyqësore, ky fakt normalisht do të reflektohet edhe në Gjykatën e Apelit të Përgjithshëm në Tiranë.
Jo vetëm, duhet të theksojmë faktin që mungesa e Gjyqtarëve në gjykatat e Apeleve tani ka krijuar një stok dosjesh të tepërt, pasi aktualisht në këto gjykata po gjykohen kryesisht vetëm çështje penale, kjo për shkak të mbarimit të afateve të paraburgimit, ndërsa për çështjen civile, ky ritëm është edhe më i ngadaltë.
Aktualisht në Gjykatën e Apelit në Tiranë, janë duke u gjykuar dosjet gjyqësore të vitit 2016-2017. Kemi një stok të konsiderueshëm të dosjeve. Po e njëjta problematikë është edhe në Gjykatat e Apeleve nëpër rrethe, ku po shqyrtohen dosje gjyqësore të po atyre viteve.
Përkundrazi, një problem edhe më i madh i centralizimit të një Gjykate Apeli të Përgjithshme në të gjithë Shqipërinë do të konstatohej në infrastrukturën për zhvillimin e seancave gjyqësore, kryesisht atyre penale, pasi do të duheshin ambiente të posaçme për të shoqëruar të burgosurit, ose të paraburgosurit, si dhe duhej të garantohet siguria e tyre në transportin drejt Tiranës.
Theksojmë faktin se, pa paragjykuar arsyet e vonimit të çështjeve administrative në Gjykatën Administrative të Apelit, ne e kemi këtë gjykatë si një shembull të një Gjykate Apeli, e cila aktualisht është duke shqyrtuar ende çështje administrative të vitit 2016 të pashqyrtuara, duke marrë parasysh faktin që kjo gjykatë, shumicën e vendimeve i merr në dhomë këshillimi.
Mendoj se, për shkak të reduktimit të numrit të gjyqtarëve, do të ishte më e udhës që shkrirja e gjykatave të ishte graduale. Pra fillimisht të ishin reduktuar në katër Gjykata Apelit, si p.sh., Vlorë, Korçë, Tiranë dhe Shkodër e në vijim të merreshin masa të tjera në mungesë të rezultateve të kësaj shpërndarje.
Mendoj se krijimi i hartës së re gjyqësore, duhet të vinte në reduktim, vetëm pasi të ishte bërë një studim në çdo gjykatë me juridiksion të përgjithshëm, ose të posaçëm.
Ky studim duhej të fokusohej jo vetëm në lidhje me numrin e gjyqtarëve, por edhe me numrin mesatar të dosjeve që shqyrtonte një Gjykatë Rrethi ose Apeli, numrin e popullsisë së çdo Rrethi dhe në bazë të saj, të vendosej se cila gjykatë do të vazhdonte të zhvillonte aktivitetin e saj dhe cila jo.
Nga Reforma në Drejtësi, numri i gjyqtarëve dhe prokurorëve është ulur. A ka një propozim nga komuniteti i avokatëve se si mund të rikuperohet boshllëku me gjyqtarë dhe prokurorë?
Mendoj se në rrethanat që jemi, me mungesë të theksuar të numrit të gjyqtarëve dhe prokurorëve, vakancat në gjyqësor mund të ishin plotësuar nga radhët e avokatëve, si dhe duke marrë disa kritere bazë, siç janë vjetërsia (të pranoheshin avokatë me mbi 10 vite përvojë në Gjykatat e Rretheve Gjyqësore dhe mbi 15 vite përvojë në gjyqësor për Gjykatat e Apeleve), persona të padënuar, të mos kishin masa administrative në fuqi që i ndalonin të bëheshin pjesë e radhëve të gjyqësorit. Gjithashtu do të ishin subjekte që do t’u nënshtroheshin vetingut për të provuar pastërtinë e figurës së tyre.
Pas përfundimit të bojkotit 4-ditor, a pritet të përshkallëzoni masat për plotësimin e kërkesave tuaja?
Më shumë sesa kërkesat e avokatëve të Republikës së Shqipërisë, kërkesat tona mbështesin të drejtat e qytetarëve shqiptarë, duke mos lënë që t’u shkelen të drejtat dhe liritë e tyre.
Shumë Dhoma Rajonale të Avokatisë, si Shkodër, Gjirokastër, Lushnjë etj., e vazhduan bojkotin e seancave gjyqësore edhe përtej afatit 4-ditor, të caktuar nga Dhoma Shqiptare e Avokatisë. Mendoj se do të presim miratimin e draftit përfundimtar dhe si rrjedhojë e kësaj, Dhoma e Avokatisë së Republikës së Shqipërisë do të marrë masat e nevojshme dhe të duhura. /Marrë nga: Monitor/
