Ndryshimi vjen nga rinia. Është gjëja, që ajo historikisht ka treguar, se di të bëjë më mirë. Kjo u tregua edhe njëherë në debatin rinor final, që u zhvillua në kryeqytet, mes shkollave të mesme të 4 qarqeve të vendit.
Me një diferencë të vogël pikësh, në vendin e parë u rendit shkolla “28 Nëntori” nga Shkodra, e dyta “Petro Nini Luarasi” nga Tirana, e treta shkolla “Raqi Qirinxhi” nga Korça dhe e katërta shkolla “Halim Xhelo” nga Vlora.
Organizimi është pjesë e projektit «BE-ja për Shqipërinë« (EU4AL), implementuar në Shqipëri nga Qendra për Komunikim, CSR.
Një juri prej 4 ekspertësh, nga fushat: arsim, diplomaci, media dhe shoqëri civile, u bazuan në 4 kritere kryesore, për vlerësimin e konkurentëve: Aftësia argumentuese, Mendimi kritik, e folura në publik dhe Etika në komunikim.
Por, për të mbërritur në finale, u krye një rrugëtim i gjatë disamujor. Nisi me garën mes vetë shkollave të mesme, në 4 qarqe të vendit, Korçë, Vlorë, Tiranë dhe Shkodër. Fituesit e qarqeve u përballën në Tiranë, në finalen e zhvilluar në një datë simbolike, 8 dhjetor 2020, Dita Kombëtare e Rinisë.
Debati u bazua në modelin e filozofit austro-britanik, Karl Popper. Secila skuadër kishte 3 folës, që argumentonin, evidentonin, kundërpërgjigjeshin, shtjellonin 1 temë të caktuar, që lidhej me Bashkimin Europian. Në fakt, të gjithë ishin fitues në këtë aktivitet, që organizohej në kushte pandemie, për shkak të Covid 19-tës.
Por megjithë kufizimet, qëllimi u arrit. Të gjithë mësuan. Të rinjtë mësuan si të argumentojnë, si të mbrojnë me fakte një qëndrim, si t’i drejtohen publikut, si të jenë me etikë, si të flasim me radhë e të respektojnë kundërshtarin.
Mësuesit, drejtuesit e shkollave dhe juria mësuan gjithashtu, se rinia shqiptare është po aq e denjë, sa ajo europiane. E ndërsa i ndiqje pjesëmarrësit nga debati në debat, kuptoje, se sa të pjekur, të artikuluar, sa të thellë, sa seriozë, sa racionalë, dinjitozë dhe me vlera qytetare, janë të rinjtë shqiptarë.
Duke parë cilësinë e prezantimit, juria vazhdimisht pyeste, nëse pjesëmarrësit kishin marrë më parë mësime apo ishin trajnuar, për debatin publik. Madje këtë nivel performance, anëtarët me përvojë të panelit vlerësues, theksuan se e kishin parë në debate studentore, në Hollandë, Britani, Francë e Gjermani.
Kishim të gjithë nevojë për një organizim të tillë, thanë pjesëmarrësit, në përfundim të ngjarjes. Do të ishte shumë mirë, që ky aktivitet, të shtrihej në gjithë qarqet, pasi gjithsecili ka nevojë të testojë veten, të përfitojë një përvojë të vyer si kjo, dhe të dijë, se si renditet krahas të tjerëve.
Juria nënvizoi, se ashtu siç për Europën, rëndësi ka rruga, që përshkon një vend drejt anëtarësimit, edhe në këtë konkurs, rëndësi kishin gjithë përgatitjet, kërkimet, konsultimet, pra rruga, që ndoqën gjithë pjesëmarrësit, për të ardhur deri në finale.
Gjithsej në debatin rinor u përfshinë 20 shkolla, 4 nga Shkodra, 4 nga Korça, 4 nga Vlora dhe 8 nga Tirana, si qarku më i madh i vendit. Në fund, rreth 100 nxënës dhe shkollat pjesëmarrëse, u pajisën me nga një certifikatë, që dëshmon pjesëmarrjen në debatin e parë të këtyre përmasave, në Shqipëri.
