Ekonomia nuk do të rikthehet në aktivitet të plotë deri kur të vihet në përdorim një vaksinë kundër COVID-19, thonë ekspertët.
Por kur të jetë e disponueshme vaksina, anketat tregojnë se 1/4 deri 1/3 e amerikanëve nuk do ta bëjnë vaksinën.
Kjo nënkupton se fundi i pandemisë dhe kthimi i njerëzve në punë nuk realizohet thjesht me një sukses të shkencës. Kërkohet punë e madhe edhe me opinionin publik.
Miliarda dollarë po shpenzohen për të zgjidhur aspektin mjekësor, por nuk ka pasur investime për të zgjidhur aspektin social, sipas një raporti të ri.
“Nuk mjafton thjesht një vaksinë që rezulton e suksesshme në prova klinike. Duhet që vaksina të pranohet nga shoqëria,” thotë bashkautorja e studimit Monica Schoch-Spana, antropologe dhe studiuese në Qendrën për Sigurinë Shëndetësore pranë Universitetit Johns Hopkins.
Shkencëtarët po punojnë me ritme të papara drejt zhvillimit të një vaksine të sigurtë dhe efektive kundër koronavirusit. Por “nuk po bëhet punë e mjeftueshme për të kuptuar faktorët njerëzorë,” thotë shkencëtarja.
Prandaj ajo së bashku me 22 hulumtues të tjerë, ndër të cilët epidemiologë, vaksinologë dhe sociologë të njohur, përgatitën një raport për të treguar ku çalon puna.
“Duke pasur parasysh sa e rëndësishme është vaksina si dhe klimën e besimit publik, nevojiten masa shtesë,” thotë ajo.
Politika në Opinionin Publik
Kundërshtarët e vaksinave “kanë qenë shumë të efektshëm me lëvizjen e tyre për t’u bërë rezistencë vaksinave, duke e përzier me elementë të tjerë politikë,” që lidhen me COVID-19, si protestat kundër urdhrave për mbylljen e aktivitetit ekonomik si dhe mos vënien e maskave, vë në dukje L.J. Tan, bashkëkryetar i koalicionit publik-privat “Takimi për Vaksinim kundër Gripit”.
Disa nga komentet e administratës Trump nuk kanë ndihmuar për të krijuar besim, thotë zonja Schoch-Spana.
Për shembull, fakti që programi për vaksinën u pagëzua Operacioni Shpejtësi Marramendëse krijon përshtypjen se po vihet theksi tek shpejtësia mbi sigurinë.
Administrata ka minuar autoritetin e ekspertëve të shëndetësisë duke këmbëngulur se hidroksiklorokuina jep rezultat kundër COVID-19, megjithëse studime rigoroze provonin të kundërtën. Komente të tjera se rrezet ultravjollcë apo klori ishin kura të suksesshme kanë qenë githashtu të dëmshme, thotë raporti.
Një anketë arriti në përfundimin se nëse Presidenti Trump flet pozitivisht për një vaksinë, 36 për qind e të anketuarve shprehen se do të ishin më të rezervuar për ta bërë vaksinën, ndërsa 14 për qind thanë se do të ishin më të gatshëm për t’u vaksinuar.
Epidemiologjia në baza komunitare
Komunitetet me ngjyrë, të cilat po vuajnë në ritme shumë më të larta goditjen e koronavirusit, janë gjithashtu më rezistente ndaj vaksinës. Anketat tregojnë se 25-44% e afrikano-amerikanëve thonë se nuk do të vaksinohen kundër koronavirusit.
Kjo shihet pjesërisht si rezultat i eksperimenteve jo-etike të zhvilluara me afrikano-amerikanë në shekullin XX, “një trashëgimi e akteve të paligjshme, të pamoralshme që sot kanë lënë pas mosbesimin,” thotë shkencëtarja Schoch-Spana, duke shtuar se ky mosbesim shtohet nga diskriminimi me të cilin ndeshet ky komunitet në sistemin shëndetësor.
Zyrtarët e shëndetësisë po komunikojnë me organizatat jofitimprurëse në komunitete, me kisha, grupe aktiviste lokale, madje edhe me sallonet e bukurisë e berberët e lagjes për t’i nxitur të mbështesin fushatën për vaksinim.
“Banorët mblidhen në këto qendra e biznese e diskutojnë, madje marrin vendime për shëndetin,” thotë zonja Schoch-Spana.
Me afrimin e vjeshtës afron edhe sezoni i gripit. Zyrtarët po përpiqen të zgjerojnë vaksinimin kundër gripit. Siç shprehet zoti Tan, synimi është të eliminohet gripi nga ekuacioni, pasi kombinimi i gripit me COVID-19 do ta stresonte tej mase sistemin shëndetësor.
“Kemi vënë në funksionim infrastrukturë dhe sisteme shumë të mira, që funksionojnë, megjithatë ato nuk po funksionojnë si duhet. Komunitetet me ngjyrë vaksinohen në përqindje më të ulta kundër gripit se grupet e tjera. Nëse përmirësohet situata e vaksinimit kundër gripit, do të ketë shanse më të mira edhe lufta kundër COVID-19” thotë shkencëtari.
Përse nuk funksionojnë fushatat e informimit?
Komunikimi direkt me anëtarë të komuniteteve që gëzojnë respektin e banorëve përgjithësisht është metodë më e efektshme se sa fushatat e informimit që përpiqen të rrisin besimin e popullatës tek vaksinat, apo që përpiqen t’i nxisin njerëzit të tregohen më të kujdesshëm për hir të të tjerëve që janë të rrezikuar, thotë Noel Breëer, profesor në Universitetin e Karolinës së Veriut në Chapel Hill.
“Duket qartë në analiza se metodat e bindjes së popullatës nuk kanë rezultat të mirë në rastin e vaksinave,” thotë ai. Zoti Breëer është bashkautor i një raporti mbi rezistencën ndaj vaksinave.
“Më të efektshme për shtimin e ritmeve të vaksinimit janë sistemet që zbatohen me lehtësi, tek të cilat kanë qasje sa më shumë njerëz”.
Këtu përfshihen vaksinimi në pika të pazakonta, si në kisha, qendra të komunitetit, apo klinika ambulante, thotë zonja Schoch-Spana.
“Nuk mjafton thjesht të shkosh në farmaci dhe të vaksinosh njerëzit. Duhet të shkosh në pika ku njerëzit ndjehen më të çlirët, më të sigurtë, në vende të njohura për ta”.
Pasi të identifikohet vaksina kundër COVID-19, sasitë fillestare do të jenë të pamjaftueshme për të gjithë.
“Fillimisht do të jetë e nevojshme të merret vendimi se kush do të vaksinohet me sasitë e para. Këtu nuk flitet thjesht për llogaritje tenike, por edhe për një analizë bazuar në vlerat sociale,” thotë zonja Schoch-Spana.
Në klimën aktuale politike, këto vendime duhet të merren me transparencë dhe përgjegjshmëri, thotë ajo. “Sistemet duhet të krijohen në një formë të drejtë, në një mënyrë që popullata e kupton se janë sisteme të drejta”.
Një fushatë e suksesshme do të ketë më shumë përfitime se sa thjesht luftën kundër koronavirusit:
“Nëse realizohet mirë fushata e vaksinimit, nuk do të shërbejë thjesht për të mbrojtur shëndetin e popullatës, por do të rikthejë edhe besimin e njerëzve tek autoritetet, strukturat e shëndetit publik dhe shkenca që prodhon vaksina,” thotë ajo.
