Prej më shumë se dy vitesh, qytetarë, aktivistë dhe artistë po “luftojnë” me qeverinë kundër shembjes së Teatrit Kombëtar. Rezistenca e tyre vijon edhe sot pavarësisht hapave të marra drejt prishjes së saj.
Ish-ministri i kulturës, Ylli Pango në një intervistë për Ora News shprehet se ligji ynë për mbrojtjen e monumenteve të kulturës është i bazuar në ligj europian.
Kjo nuk të lejon kurrësesi shembjen e asaj godine.
Ylli Pango: Për ti dhënë statusin e monumentit të kulturës një ndërtese, ka një këshill kombëtar të mbrojtjes së kulturës ku bëjnë pjesë edhe përfaqësues të institutit të monumenteve, të ministrisë, dhe profesorë dhe specialistë. Fillon që këtu. Përderisa e ke marrë statusin, të vendosur nga dijetarët, ti e meriton këtë status për historinë dhe vjetërsinë. Të dhemb nëse kujton historinë se çfarë përfaqëson ai teatër. Ai është bërë monument kulture sepse kanë vendosur specialistët. Nuk e vendos politika, asnjëherë. E vetmja pikë që nuk e përmendin është se nëse ky monument kulture ka një status të caktuar, për t’ja hequr duhet të ketë një arsye. Nëse monumenti i vitit 2019 do të vazhdonte të ishte monument kulture me ligj, nuk do ta prekte askush.
Edhe për disa shtëpi qerpiçi në Elbasan, ish-kryetari i Bashkisë së Elbasanit i kam thënë nuk i prek me dorë. Më vonë u prishën. Në vitin 2019, teatrin nuk e kishe monument kulture sepse në një vendim të këshillit të ministrave iu hoq statusi. I bie që një monumenti që e ka marrë statusin që në kohën e Bizantit unë marr vendimin dhe e shemb. Kështu mund të prishim gjithçka me një vendim qeverie. Kjo është një gjë që mbrojtësit e teatrit nuk e përmendin fare.
Ish-ministri, duke ju referuar sërish këtij ligji, thotë se edhe nëse godina është e rrënuar, qeveria duhet ta rindërtojë atë në të njëjtën formë siç ishte më parë.
Pango: Ky është thelbi. Pse është hequr statusi? Për t’i ruajtur monumentet e kulturës, me legjislacion të posaçëm në Itali, Greqi e Francë, nëse një monument kulture shembet qoftë edhe për shkaqe natyrore, ti je i detyruar ta rindërtosh. Ti e ke të gjallë këtë dhe e shemb. Në asnjë mënyrë nuk mund të bësh asgjë të tillë, sado i rënuar të jetë. Ja ke dhënë këtë status, mban histori brenda në këtë sens, ky monument mbi vendimin e një grupi specialistësh nuk duhet të preket. Ka mundësi, vend dhe hapësirë për të ndërtuar një tjetër dhe për të ruajtur këtë ekzistuesin. Është legjislacion jo vetëm në Shqipëri, por nga vendet e tjera që kanë më shumë historinë vetë ne. Ka qenë vetë Rama kur ishte ministër kulture e shpalli asambël monument kultre gjithë bulevardin.
