Nga Michael Le Page
Me shifrat në rritje tragjike, vlerësimi i shkallës së vdekshmërisë së Covid-19 ka ende ndryshime të thella, nga e më e ulta 1 në 1000 deri tek më e larta 1 në 30. Kjo për shkak se rreziku varet nga mosha, seksi, shëndeti dhe trajtimi shëndetësor që u jepet njerëzve. Me fjalë të tjera, niveli i vdekjeve do të ndryshojë nga një vend në tjetrin dhe me kalimin e kohës. Në Mbretërinë e Bashkuar, më 5 prill kishte 4934 të vdekur nga 47.806 raste të konfirmuara – një normë fataliteti rreth 10 përqind.
Për Italinë, shifra është 12 përqind dhe për Gjermaninë vetëm 1 përqind. Këto shifra nuk na tregojnë se sa prej atyre që janë infektuar do të vdesin, pra ajo që njihet si shkalla e vdekshmërisë së infeksionit. Kjo për faktin se nivelet e vdekshmërisë duhet të përfshijnë edhe rastet e pakonfirmuara, si edhe për faktin se nga rastet e konfirmuara ka të pashëruar që gjithashtu mund të vdesin. Në fillim të marsit, për shembull, Koreja e Jugut kishte një shkallë vdekshmërie vetëm 0.6 përqind. Kjo u rrit në 1.7 përqind dhe më pas shkoi në 2.9 përqind.
Mosha është një faktor, thotë Melinda Mills, nga Qendra Leverhulme për Shkenca Demografike në Mbretërinë e Bashkuar. Në Korenë e Jugut dhe Gjermani, njerëzit e parë që u infektuan ishin kryesisht të rinj. Bazuar në atë që po ndodh në Itali, Mills dhe kolegët e saj llogaritin se nëse 10 përqind e njerëzve infektohen, do të kishte 302.530 vdekje në Itali, me popullsinë e saj të plakur prej 61 milion dhe 1420558 vdekje në Nigeri, me popullsinë e saj shumë më të re prej 191 milion.
Neil Ferguson dhe ekipi i tij në Imperial College London kanë vlerësuar numrin e rasteve të vdekjeve në Kinë bazuar në raport me të testuarit pozitivë në Ëuhan. Ata arritën në përfundimin se shkalla e vdekshmërisë së infeksionit në Kinë është 0.66 përqind (The Lancet Sëmundjet infektive, doi.org/ggqn5t).
Ndërkohë Julien Riou nga Universiteti i Bernës në Zvicër supozon se të gjitha rastet e covid-19 midis njerëzve mbi 80 janë duke u zbuluar. Ekipi i tij vlerëson se shkalla e vdekshmërisë së infeksionit në Itali është 3.3 përqind, duke u rritur nga 1 përqind në mesin e personave të moshës midis 50 dhe 59 në afro 90 përqind në ata të moshës 80 vjeç e lart. Për Kinën dhe Spanjën, norma e përgjithshme është 3 përqind.
Jason Oke në Universitetin e Oksfordit mendon se jo të gjitha vdekjet që i atribuohen covid-19 janë shkaktuar prej tij. Ai thekson se ndërsa ka rritje të vdekjeve në Itali, sipas EuroMOMO, një organizatë e monitorimit të shëndetit publik, nuk është aq e madhe sa ajo gjatë sezonit të fundit të gripit të keq në 2016. Ekipi i tij mendon se niveli i vdekshmërisë së infeksionit mund të jetë më i ulët se 0,1 përqind.
Por më 1 prill, në faqen e internetit EuroMOMO pati një paralajmërim të theksuar kundër nxjerrjes së konkluzioneve të tilla bazuar në të dhënat e saj. Ndërsa paralajmërimi është hequr, aty thuhet se “numri i vdekjeve në javët e fundit duhet të interpretohet me kujdes”. Për më tepër, është raportuar gjithashtu se një qytet i goditur keq në Itali, i quajtur Nembro, ka pasur 158 vdekje deri më tani këtë vit në krahasim me një mesatare vjetore prej 35 vdekje në pesë vitet e fundit. Por vetëm 31 nga 158 vdekjet e regjistruara janë shënuar si rezultat i covid-19.
Tani për tani, ne ende nuk mund të themi me siguri se cilat janë nivelet e vdekshmërisë së infeksionit. Kjo do të fillojë të bëhet më e qartë nëse testimi i antitrupave mund të zbulojë se kush është infektuar në të kaluarën, dhe kështu të bëhet raporti me numri e vdekjeve. /New Scientist
/Përktheu:Mapo.al/
