Nga Ilir Kalemaj
Si të luftohet korrupsioni nuk kemi nevojë të shpikim rrotën por mjaft të huazojmë nga eksperiencat më të mira. Për shembull, SHBA-të kanë ligj të veçantë federal të quajtur Stark Laë ose kundër-pagesë haraçi (ang. anti-kickback law).
Stark Law është një tërësi e ligjeve federale të Shteteve të Bashkuara që ndalojnë vetë-referimin e mjekut, konkretisht një referim nga një mjek i një pacienti Medicare ose Medicaid në një entitet për ofrimin e shërbimeve shëndetësore të përcaktuara (“DHS”) nëse mjeku (ose një anëtar i afërt i familjes) ka një marrëdhënie financiare me atë entitet.
Dënimet për shkeljet e Ligjit Stark përfshijnë: mohimin e pagesës për DHS të parashikuar; rimbursimin e parave të marra nga mjekët dhe lehtësirat për shumat e mbledhura; pagesa e dënimeve civile deri në 15,000 dollarë për secilin shërbim që një person “e di ose duhet ta dijë” që është siguruarnë kundërshtim me ligjin, përjashtimi nga programi Medicare dhe programet shtetërore të kujdesit shëndetësor përfshirë Medicaid, si dhe pagesa e gjobave civile për përpjekjen për të anashkaluar ligjin deri në 100,000 dollarë për çdo skemë të anashkalimit.
Në Shqipëri është tentuar të bëhet disa herë me ligj ndalimi i konfliktit të interesit për mjekët për t’i detyruar të punojnë në publik ose privat, pasi një nga problemet kryesore ka qenë dhe mbetet përdorimi i burimeve publike për të siguruar pacientin, burimet infrastrukturore për analizat etj., dhe më pas për t’i kanalizuar drejt klinikave private në pronësi ose ku janë të punësuar.
Nga ana tjetër, pagesat e mjekëve në shtet janë skandaloze, ngjashëm me ato të pedagogëve të sistemin e arsimit të lartë dhe minimalisht përgjysëm edhe krahasuar me Kosovën apo Maqedoninë e Veriut apo më pak se një e treta nëse e krahasojmë me vende rajonale pjesë e BE-së sic janë Sllovenia apo Kroacia.
Jo rastësisht kemi dhe emigrimin në masë të mjekëve, por edhe infermierëve, sanitarëve por edhe punonjësve të tjerë mjekësorë drejt Perëndimit, kryesisht drejt Gjermanisë si një nga vendet më joshëse në këtë drejtim. Kjo ka arritur gati-gati në një epidemi vitet e fundit dhe rajone të tëra në Shqipërinë periferike vuajnë nga mungesat e personelit mjekësor.
Adoptimi i praktikave më të mira si “Stark Laë” i përmendur më sipër, bashkë me garantimin e incentivave më të domosdoshme, si për shembull një pagese dinjitoze, pra të bërit bashkë e një sistemi efektiv “kërbaç dhe kulaç”, mund të garantonte frenimin e hemoragjisë dhe “mbajtjen e trurit” në mëmëdhe.
Shkruar për Boldnews.al