“Bloomberg”, përmes një artikulli ka analizuar situatën në Ballkanin Perëndimor, ku ndalet në detaje interesante për përpjekjet e dy superfuqive, SHBA-ve dhe Rusisë, që të vazhdojnë ndikimin e tyre në rajon, SHBA-të në Kosovës, ndërsa Rusia në Serbi.
Sipas “Bloobmerg”, problemet me të cilat po përballet Bashkimi Evropian, siç është përpjekja e Britanisë së Madhe për të dalë nga Bashkimi Evropian dhe rritjen e retorikës kundër emigrimit nga disa shtetet si Hungaria, Polonia dhe Italia.
Kjo situatë ka hutuar institucionet e sapo krijuara të BE-së, duke rritur në të njëjtën kohë rrezikun që problemi ndërmjet Kosovës dhe Serbisë të zbres poshtë në listën e agjendave të Evropës.
“Kjo nuk iu lë rrugë tjetër Kosovës dhe Serbisë, përveç se të shpresojnë tek SHBA’ dhe Rusia”, thuhet në artikullin e “Bloomberg”.
Sh.B.A mbetet kombi më i fuqishëm me lidhje me Kosovën. Në kryeqytetin e Prishtinës, vendasit e e konsiderojnë Sh.B.A si shpëtimtar pas ndërhyrjes së saj në luftën me Serbinë në vitin 1999. Mbështetja e Uashingtonit për fushatat e bombardimeve të NATO-s detyroi liderin serb Slobodan Milosevic të kapitullojë.
Serbia është një faktor kryesor në zgjedhjet parlamentare të tetorit në Kosovë. Ndërsa partitë e mëdha në vend bien dakord për imperativin për ta futur Beogradin në tryezën për bisedime, ato ndryshojnë në terma. Veçanërisht e ndezur dhe e diskutueshme është perspektiva ated e nxitur nga Presidenti i Kosovës Hashim Thaçi a për përfshirjen e një shkëmbimi të tokës në çdo negociatë për njohjen reciproke, një propozim i mbështetur nga Bolton si dhe udhëheqësi i Serbisë.
Në Serbi, Presidenti Aleksandar Vucic, kreu i Partisë Konservatore Populliste Popullore, pritet të fitojë përsëri në një votim në fillim të vitit të ardhshëm. Ai ka udhëhequr përpjekjet për të shtrënguar Kosovën për të ulur taksën 100% të produkteve serbe, një veprim që erdhi si përgjigje ndaj lobimit të Beogradit për të mos lejuar që Kosova të hynte në Interpol.
Kosova dhe Serbia kanë diçka të përbashkët. Edhe pse ai ndjek një politikë armiqësore kundër fqinjit të tij, Vuçiç po punon shumë për angazhim më të madh me Bashkimin Evropian dhe unazën e artë të hyrjes në atë treg të përbashkët. Kosovarët gjithashtu shikojnë me padurim drejt Evropës; këtu janë punët dhe nga mund të vijnë investimet.
BE, megjithatë, mund të jetë shumë e hutuar për t’i ofruar Serbisë dhe Kosovës mbrojtjen dhe patronazhin që ata dëshirojnë.
Komisioni i ri që merr detyrën në Bruksel po përballet me një mori sfidash, përfshirë Brexitin dhe retorikën në rritje anti-emigruese nga qeveritë në Poloni, Hungari dhe Itali. Rreziku, pra, është që Ballkani të zbresë në listën e përparësive të BE-së, duke mos i lënë Kosovës dhe Serbisë zgjidhje tjetër, por të mbështeten në Sh.B.A dhe Rusia.
Në të vërtetë, kreu i ri i punëve të jashtme të BE është nga Spanja, një vend që nuk e njeh Kosovën. Dhe Kancelarja gjermane Angela Merkel ka ngadalësuar në mënyrë efektive idenë e bisedimeve, të kujdesshëm ndaj idesë së Thaçit për një shkëmbim tokash. Shqetësimi i saj, i ndarë nga të tjerët, është se ai do të rihapte plagët e luftës – dhe jo vetëm mes Kosovës dhe Serbisë. Ka edhe fqinjë të tjerë me kufij të ndjeshëm si Bosnje-Hercegovina, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut për të menduar. Por BE ka ofruar pak propozime për të ulur armiqësinë midis komuniteteve feuduese të Ballkanit.
Dy dekada pas luftës, Prishtina ka ndërtesa të reja me shkëlqim, dyqane projektuesi me marka evropiane dhe një skenë të gjallë restorantesh. Kosova ka frikë nga dora e Putinit. Shumica në vend fajësojnë Rusinë për vazhdimësinë e qëllimshme të tensioneve me Serbinë. Ne kemi nevojë për mbrojtje nga Rusia, thonë dy gra të reja duke pirë kafe në një kafene. Kështu edhe shumë të tjerë në pazarin kryesor të Prishtinës.
Ramush Haradinaj e quan Serbinë dhe Rusinë një “elefant gjigant nga ana tjetër”. Në selinë e qeverisë, Haradinaj — i cili dha dorëheqjen në korrik si kryeministër për t’u ballafaquar me pyetje në një hetim të krimeve të luftës , thotë se Vucic po luan një ndeshje të dyfishtë me Perëndimin dhe Rusinë. “Kosova nuk ka simpati për Rusinë dhe Putin. Ne nuk jemi dakord për axhendën e tyre”, thotë ai. “Por ne i shohim ata që janë shumë me ndikim në këtë rajon, përmes Serbisë. Ne shohim një përpjekje të tyre për të hyrë në jetën tonë, çështjet tona të brendshme. ”
Aktivisti dhe drejtuesi i partisë Albin Kurti është edhe më i paqartë. “Idhulli i Putinit është Stalini,” thotë ai në zyrat e tij në periferi të Prishtinës. “Ai dëshiron të mendojë se ka dinakërinë e Stalinit, dhe financimi i partive të reja fashiste në të gjithë Evropën e bën atë rrezikun më të madh sot.” Një zyrtar i afërt me Presidentin Thaçi e përshkruan Rusinë si “të rrezikshme” në atë që preferon status quo-që është, duke parandaluar që Kosova dhe Serbia të afrohen me Evropën.
Në Beograd, vëzhguesit politikë thonë se Vuçiç ka zyrtarë pro-Kremlin dhe pro-perëndimor në administratën e tij, por që ai është i sinqertë që dëshiron lidhje më të ngushta me Evropën.
Ata thonë se narracioni në Kosovë është i gabuar: Ai nënvizon dëshirën e Vuçiç për t’u angazhuar me Perëndimin dhe përshkon ndikimin e Putinit. Po, presidenti serb ka mësuar të flasë rusisht dhe takohet me Putin disa herë në vit (Kryeministri Dmitry Medvedev është vendosur të vizitojë Beogradin në Tetor). Por zyrtarët thonë se Vuçiç duhet të jetë i kujdesshëm për të mos u larguar shumë larg ose shumë shpejt nga Rusia.
Rusia ofron gaz natyror me çmime më të mira sesa SH.B.A. Gjithashtu ajo është partneri i tretë më i madh tregtar i Serbisë, pas Gjermanisë dhe Italisë. Vendi ka mbështetur serbët me shekuj, përfshirë edhe kur rajoni ishte i bashkuar si Jugosllavia socialiste. Të dy vendet janë Ortodokse, gjë që thellon lidhjet. Boris Yeltsin, i cili drejtoi Rusinë pas rënies së Bashkimit Sovjetik, mbështeti Millosheviqin dhe dënoi bombardimet e drejtuara nga NATO. Beogradi ende mbështetet në avionët luftarakë MiG-29 për mbrojtjen e tij ajrore. Ushtria e Serbisë ka nevojë për teknologji ruse për tanke dhe sisteme antiraketë.
Në mënyrë diplomatike, Moska i është rikthyer Beogradit, duke thënë se veprimet e Prishtinës që nga shpallja e pavarësisë e saj në 2008 kanë shkelur sovranitetin e Serbisë. Kjo lloj mbështetjeje është pjesë e sondazheve të arsyeshme që tregojnë se serbët kanë një mendim përgjithësisht të favorshëm për Rusinë.
Alexander Dynkin, president i Institutit të Ekonomisë Botërore dhe Marrëdhënieve Ndërkombëtare, një institucion shtetëror në Moskë që këshillon Kremlinin për politikën e jashtme, thotë se votuesit serbë mbështesin fuqimisht Rusinë, kështu që Vuçiç nuk mund ta injorojë atë. Nikita Bondarev, një eksperte në Ballkan në Universitetin Shtetëror Rus për Shkencat Humane, vëren se Serbia është vendosur të anëtarësohet në Bashkimin Ekonomik Euroaziatik.
Dynkin, si analistë të tjerë në Moskë, insiston se “përfshirja ekonomike ruse në Serbi nuk është domethënëse.”
Në të vërtetë, dështimi i Putinit për të vendosur ndikimin e tij në vende si Maqedonia e Veriut, u tregon serbëve kufijtë e fuqisë së tij.
Brukseli mund të autorizojë fillimin e negociatave zyrtare – mbase këtë muaj – me Maqedoninë e Veriut, si dhe me Shqipërinë për anëtarësimin në BE.
Disa rusë argumentojnë se Kina ka një vrull më të madh në lojën e ndikimit. Vendi është bërë një investitor i rëndësishëm në Serbi, përfshirë infrastrukturën, minierat dhe prodhimin e çelikut. Kompanitë kineze ndërtojnë autostradë, ura dhe hekurudha, të mbështetur zakonisht nga kreditë nga Banka Eksport-Import i Kinës. Beogradi e vendos këtë shifër në 8.2 miliardë dollarë, përfshirë disa projekte që janë ende në tubacion.
Kina tenton të mos futet në konflikte. Bën biznes me demokracitë dhe diktaturat njësoj. Por investimet e saj shpesh kanë një qëllim më të gjerë: të çojnë më tej interesat politike të Pekinit duke kultivuar ndikim me shtetet që më pas do të mbrojnë atë. Kjo përfshin forume ndërkombëtare si BE, Organizata Botërore e Tregtisë dhe Kombet e Bashkuara. Pekini thotë se mbështet Serbinë.