Rreth 48 milionë francezë me të drejtë vote do t’u kërkohet të zgjedhin se kush do të qeverisë vendin për pesë vitet e ardhshme.
Asnjëherë më parë në historinë e Republikës së Pestë – e themeluar nga Charles de Gaulle në vitin 1958 – zgjedhjet presidenciale nuk janë mbajtur në një kontekst kaq dramatik dhe të paqëndrueshëm, raporton aljazeera.
Pas dy viteve të një pandemie një herë në shekull, emergjenca klimatike dhe tani lufta në Ukrainë – pushtimi i parë në tokën evropiane që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore – votuesve do t’u duhet të vendosin nëse do t’i japin presidentit, Emmanuel Macron një të dytë shans ose të ndryshojë kursin në një mënyrë më radikale.
Kur janë zgjedhjet?
Zgjedhjet në Francë mbahen të dielave. Raundi i parë i zgjedhjeve presidenciale të këtij viti do të mbahet më 10 prill. Dy kandidatët kryesorë do të përballen me njëri-tjetrin në një raund të dytë më 24 prill.
Kush janë kandidatët?
Për t’u lejuar të kandidojnë për president, kandidatët duhet të marrin 500 nënshkrime nga rreth 42 mijë zyrtarë të zgjedhur.
Nënshkrimet duhej të certifikoheshin nga Këshilli Kushtetues – Gjykata e Lartë e Francës – deri më 4 mars.
Dymbëdhjetë kandidatë kanë arritur të mbledhin mjaft prej tyre për t’u kualifikuar:
Nathalie Arthaud (Lutte Ouvrière – anti-capitalist)
Nicolas Dupont-Aignan (Debout la France – right)
Yannick Jadot (Europe Ecologie Les Verts – green)
Anne Hidalgo (Parti Socialiste – socialist)
Jean Lassalle (Résistons – independent)
Marine Le Pen (Rassemblement National – far right)
Emmanuel Macron (La République en Marche – centrist)
Jean-Luc Mélenchon (Union Populaire – radical left)
Valérie Pécresse (Les Républicains – conservative)
Philippe Poutou (Nouveau Parti Anticapitaliste – anti-capitalist)
Fabien Roussel (Parti Communiste Français – communist)
Eric Zemmour (Reconquête – far right)
Cilat janë çështjet kryesore?
Deri në pushtimin e Ukrainës nga Rusia më 24 shkurt, ekzistonte një ndjenjë e përgjithshme midis votuesve se kandidatët nuk po flisnin për çështjet për të cilat u interesuan më shumë – fuqia blerëse dhe kostoja e lartë e jetesës, kujdesi shëndetësor dhe lufta kundër ndryshimeve klimatike.
Në vend të kësaj, shumica e debateve u fokusuan në ndarjet brenda së majtës, nivelet e taksës së trashëgimisë (më pak se 25 për qind e taksapaguesve francezë i detyrohen) dhe emrat që njerëzit duhet t’u vënë fëmijëve të tyre.
“Lufta në Ukrainë ka vënë në qendër të debateve atë që kandidatët propozojnë kur bëhet fjalë për çështje jetike”, tha Laure Cometti, një gazetare me përvojë politike, transmeton Telegrafi.
“Atyre u është dashur të flasin për mënyrën se si do të shkurtojnë varësinë e Francës dhe Bashkimit Evropian në furnizimet ruse të energjisë dhe ushqimit – që ngre pyetjen se si të dekarbonizohet ekonomia – si dhe se si të mbrohet vendi, potencialisht nëpërmjet një ushtrie të BE-së”, shtoi ajo.
Çfarë thonë sondazhet?
Për muaj të tërë, çdo sondazh ka parashikuar që Macron do të përballet me Marine Le Pen me të djathtën ekstreme në raundin e dytë më 24 prill. Zbulimi i fundit nuk thotë ndryshe.
Cevipof – qendra për kërkime politike të Sciences Po Paris – ka kryer studimin më të plotë të elektoratit falë një grupi mostër prej 13,749 të fuqishëm.
Në zgjedhjet e mëparshme, marzhet e gabimit kanë rezultuar të jenë shumë të vogla, më pak se 1 për qind, prandaj dhe besueshmëria e tij.
Sondazhi i fundit i opinionit (PDF), i kryer midis 10 dhe 14 marsit, parashikoi shpërndarjen e mëposhtme të votave.
Në rastin e një raundi të dytë midis Macron dhe Le Pen, presidenti në detyrë do të mundte sfiduesen e saj të ekstremit të djathtë 59 për qind me 41 për qind, që është një diferencë shumë më e vogël se në vitin 2017, kur ai e mundi atë me 66 për qind me 34 për qind.
Macron në rritje
Emmanuel Macron ka udhëhequr sondazhet për vite me radhë, me një bazë të qëndrueshme prej 24-25 për qind të elektoratit që planifikon ta votojë atë në raundin e parë. Një rezultat jashtëzakonisht i lartë për një president francez në detyrë.
“Emmanuel Macron, falë mesazhit pro-evropian dhe progresiv, ka arritur të sigurojë votues nga qendra e majtë që votonin për Partinë Socialiste. Ekonomikisht, ai ka zbatuar politika pro-biznesit për të joshur votuesit nga e djathta”, tha Hugo Drochon, profesor i teorisë politike në Universitetin e Nottingham.
“Rrjedhimisht, është shfaqur një ndarje e re mes qendrës dhe ekstremeve. Kjo i dëmton partitë tradicionale si në të majtë ashtu edhe në të djathtë”, tha ai.
Prandaj sondazhi historikisht i ulët i konservatorit Pecresse dhe socialistit Hidalgo, të cilët luftojnë të rishpikin mesazhet e partive të tyre në dritën e ndryshimeve klimatike, dixhitalizimit dhe globalizimit.
Presidenti francez, i cili gjithashtu kryeson Këshillin Evropian që nga janari, po përfiton politikisht nga lufta në Ukrainë: i famshëm “efekti i tubimit rreth flamurit”. Tani ai ka 29 për qind, një rritje prej pesë pikësh në rreth një muaj.
Asnjë nga kandidatët e tjerë nuk konsiderohet mjaft i kualifikuar për të bërë një punë më të mirë se ai, me 61 për qind të votuesve që i besojnë udhëheqësit 44-vjeçar për të marrë vendimet e duhura kur bëhet fjalë për luftën në Ukrainë.
Ai shihet gjithnjë e më shumë si një figurë mbrojtëse në kohë të pasigurta dhe mesazhi i tij i gjatë pro-BE rezonon edhe më fort këto ditë pasi 32 për qind e votuesve thonë se lufta në Ukrainë do të ketë ndikim në zgjedhjen e tyre.
“Konteksti aktual luan në favor të Macron”, tha Cometti dhe shtoi. “Njerëzit e kanë kredituar atë për trajtimin e pandemisë dhe të gjitha paratë që ai derdhi në ekonomi për ta mbajtur atë në këmbë, pavarësisht nga kostoja. Ai përfiton nga të qenit tashmë në krye dhe njerëzit e dinë se ai mund të menaxhojë një krizë”.
Dinamika e zhvendosjes
Le Pen, figura historike e ekstremit të djathtë që kandidon për herë të tretë, duket se është edhe një herë sfiduesi më serioz i Macron.
Edhe pse sondazhet kanë treguar vazhdimisht gjatë viteve se francezët nuk duan të shohin një rimeç të zgjedhjeve të 2017-ës, kjo është menyja me të cilën ata ka të ngjarë të shërbehen.
Mesazhi i saj i vazhdueshëm mbi fuqinë blerëse – shqetësimi numër një për votuesit këtë vit, i bërë edhe më i rëndësishëm nga pasojat e luftës në Ukrainë – duket se po funksionon, veçanërisht në mesin e klasës punëtore.
Ajo tani përfiton edhe nga kandidatura e populistit, Eric Zemmour, pasi ai përbënte një kërcënim shumë serioz për të vitin e kaluar, kur sondazhet e kishin përpara saj nëntorin e kaluar.
Por zemërimi i Zemmour kundër myslimanëve, grave dhe emigrantëve e ka bërë atë të duket si një kandidate më e arsyeshme, edhe pse ata ndajnë pikëpamje dhe ide të ngjashme, shkruan tg.
Dhe admirimi i krijuar prej kohësh i ish-gazetarit për Vladimir Putinin e Rusisë i ka kushtuar gjithashtu atij së fundmi.
“Ngjarjet dramatike si luftërat dobësojnë kandidaturat që kanë kapitale të vogla politike. Zemmour është një i sapoardhur në politikë dhe ai ka bërë një gabim të tmerrshëm duke thënë se nuk do të pranonte refugjatë ukrainas. Kjo e bëri atë të dukej i pashpirt”, tha Bruno Cautrès, një studiues politik në Sciences Po Paris.
Shpresa e fundit e së majtës
I parë nga shumë njerëz si shpresa e fundit e kampit të majtë, Jean-Luc Melenchon e përkufizon veten si një “breshkë elektorale”.
Aktualisht, me rreth 12 për qind, ai ka parë një rritje në sondazhe kohët e fundit dhe shpreson të bëjë të njëjtën lëvizje si në 2017, kur ai shkoi nga 14 për qind në 19 për qind në javët e fundit të fushatës.
Por këtë herë, ai po përballet me kandidatura të shumta të krahut të majtë që ka të ngjarë ta pengojnë atë të kualifikohet në raundin e dytë.
Prandaj mesazhi që ai ka lëshuar “Unë jam vota efikase e së majtës”.
Më 20 mars, ai mblodhi dhjetëra mijëra mbështetës të tij në sheshin Bastille të Parisit për një “marshim për Republikën e 6-të”, një nga propozimet e tij kryesore për të ndryshuar sistemin politik.
Ishte tubimi më i madh i fushatës deri më tani. Por a do të mjaftojë për të bindur mjaft votues të gjelbër, socialist dhe komunist?
“Synimet e votimit pothuajse janë kristalizuar. Megjithatë, pragu për t’u kualifikuar në raundin e dytë është jashtëzakonisht i ulët këtë vit, rreth 16 për qind. Kjo do të thotë se kandidatët si Zemmour, Mélenchon apo Pécresse kanë ende një shans”, tha Bruno Cautrès, i cili kreu studimin Cevipof.
“Por vetëm njëri prej tyre ka vrull në fazën përfundimtare të fushatës, dhe ai është Jean-Luc Mélenchon”, tha ai.
Megjithatë, një element mund të prishë parashikimet: abstenimi. Duket se do të jetë më i fortë këtë vit se në të gjitha zgjedhjet e mëparshme.
“Ka një ndjenjë të përbashkët tmerri me atë që po ndodh në Ukrainë. Pas krizës së jelekëve të verdhë në 2018-2019, dy vjet pandemi, emergjenca klimatike dhe tani një luftë në Evropë, njerëzit janë të lodhur dhe ndihen sikur e gjitha zbehet në një krizë të madhe pafund. Kjo mund të shpjegojë pse abstenimi ka të ngjarë të jetë më i lartë këtë herë … dhe potencialisht të krijojë vend për një surprizë”, përfundoi Cautres.
