Nga Tobias Marti dhe Fabian Baumgartner, NEUE ZUERCHER ZEITUNG
Eva Ndoja solli shkëlqim në metropolin e Cyrihut në Zvicër. Por paraqitja e saj përfundoi me një skandal.
Këngëtarja 36-vjeçare shqiptare këndoi vetëm për disa minuta në prill të vitit 2024, kur policët bastisën klubin e natës dhe e arrestuan.
Në atdheun e saj, Ndoja është prej kohësh një yll — videoklipi i saj më i ri në YouTube është parë miliona herë. Në rrjetet sociale e ndjekin mbi 130.000 persona, dhe edhe në Zvicër ajo ka shumë fansa.
Drejtuesit e klubit në Brüttisellen duan të përfitojnë nga kjo famë. Klubi i natës ndodhet në një ndërtesë industriale të thjeshtë, pranë nyjës së autostradës. Ata shtypin fletëpalosje me portretin e Ndojës dhe premtojnë një mbrëmje plot shkëlqim.
Të pranishmit në festë po kremtonin Bajramin, festën myslimane të flijimit. Ishte ora tre e mëngjesit, kur Eva Ndoja dhe një shoqe e saj morën mikrofonin. Pas disa minutash, në klub shpërthen papritur paniku — policët arrestojnë këngëtaren e habitur.
Dyshimi: Ndoja po këndonte pa leje pune. Ajo kalon një natë në paraburgim, dhe prokuroria lëshon një urdhër dënimi ndaj saj. Por Eva Ndoja nuk dorëzohet — ajo kundërshton.
Një aksion i madh policor
Rasti i këngëtares çon drejt e në mes të botës së klubeve të Ballkanit. Ka dhjetëra të tillë në Zvicrën qendrore, dhe të gjithë funksionojnë sipas të njëjtit koncept: Balkan beats, koncerte dhe valltare.
Me emra të njohur, pronarët e klubeve përpiqen të tërheqin sa më shumë mysafirë në lokalet e tyre. Këngëtarët e vjetër të folklorit kujdesen për ndjenjat nostalgjike të diasporës, ndërsa reperët e egër synojnë publikun e ri.
Por hetuesit besojnë se disa nga këto klube janë shumë më tepër sesa vende argëtimi për të rinjtë nga Serbia, Maqedonia e Veriut, Kroacia apo Kosova. Sipas organeve të drejtësisë, ato shërbejnë si maskë për biznese të dyshimta, në të cilat përfshihet edhe krimi i organizuar. Këtë e tregojnë disa hetime të mëdha të viteve të fundit.
Megjithatë, është një botë ku hetuesit mezi arrijnë të depërtojnë. Skena është e organizuar mirë, me strukturë hierarkike, e mbyllur dhe e heshtur ndaj të jashtmëve. Për këtë arsye, hetuesit e Cyrihut përqendrohen në goditje të sakta dhe të qëlluara.
Aksione si ai i prillit 2024, kur Eva Ndoja u shoqërua nga policia, janë pjesë e kësaj strategjie. Atëherë hetuesit kontrolluan gjithsej trembëdhjetë klube gjatë dy fundjavave, përfshirë pronarët, punonjësit dhe mysafirët. 47 persona u arrestuan përkohësisht, kryesisht për shkelje të ligjit për të huajt.
Mes tyre kishte disa muzikantë. Në Buchs të kantonit të Cyrihut, hetuesit arrestuan disa këngëtare, një këngëtar dhe një reper, pasi nuk kishin leje pune. Në një lokal në Schlieren, ata shoqëruan edhe pop-starin serb Seka Aleksić — thuhet se edhe asaj i mungonte leja e punës.
Përveç kësaj, gjatë aksionit policia gjeti në disa lokale armë zjarri, municion, një armë sinjalizuese, shkopinj gome dhe një shkop bejsbolli. Në fund, 70 persona u paditën.
Këngëtarja dhe “asi” i saj i fshehtë në mëngë
E veshur e tëra në të zeza, me syzet e diellit ngritur lart dhe pallton hedhur mbi supe — Eva Ndoja shfaqet, një vit e gjysmë pas incidentit, në sallën e Gjykatës së Qarkut në Uster. Urdhrin penal, që e akuzonte se kishte ushtruar veprimtari fitimprurëse pa leje pune në klubin e natës, këngëtarja nuk e pranoi. Në vend të kësaj, ajo angazhoi një avokat.
Për gjyqin, Ndoja ka udhëtuar nga Gjermania, ku jeton, drejt Zvicrës. Me gjyqtarin flet qetësisht dhe me vendosmëri. Ajo thotë: “Jam këtu sot për ta paraqitur çështjen siç duhet”. Dhe shton: “Kërkoj të drejtën time”.
Megjithëse po këndonte në momentin kur policët hynë në klub, dhe megjithëse organizatorët kishin shpërndarë fletëpalosje me fytyrën e saj për të promovuar mbrëmjen, këngëtarja deklaron: “Unë nuk po punoja atje”.
Ndoja tregon një histori krejt tjetër. Ajo nis disa ditë para Bajramit, në Kosovë. Aty, këngëtarja kishte vizituar një mike të saj — të cilën më pas e arrestuan gjithashtu. Të dyja kishin planifikuar si ta kalonin festën. Sipas saj, mikja i kishte thënë: “Do të shkojmë në Zvicër si të ftuara”. Një i njohur i kishte ftuar.
Sapo mbërritën në Zvicër, i njohuri i dërgoi në klubin e natës në Brüttisellen. Me askënd tjetër nuk kishte pasur kontakt, betohet Ndoja: “Nuk i njihja këta njerëz”. As para nuk kishte marrë — as atëherë, as më pas. Dhe për fletëpalosjen me portretin e saj kishte mësuar vetëm kur policët ia kishin treguar. “Sigurisht që u zemërova,” thotë ajo.
Këngëtarja thekson se ndodhej në klub si mysafire, jo si artiste. Ajo dhe shoqja e saj kishin dashur vetëm të vazhdonin festën në një disko. Por atëherë, i njohuri i kishte kërkuar t’i këndonin bashkë një këngë.
Sipas Ndojës dhe avokatit të saj, ajo ishte përdorur në mënyrë të paskrupullt si “karrem” për të tërhequr njerëz në event. Për më tepër, shtojnë ata, nëse një muzikant zviceran do të këndonte si mysafir në një festë, askujt nuk do t’i shkonte në mend se ai po punonte.
Për të provuar pafajësinë e saj, Eva Ndoja kishte një “as nën mëngë”: ajo paraqet në gjyq një dëshmitare që e mbron — pronaren e klubit të natës.
Më shumë se vetëm pronare klubi
Gruaja, një zvicerane me rrënjë shqiptare, flet shpejt, por pothuajse nuk i përgjigjet në asnjë pyetje të gjyqtarit. Përkundrazi, në një moment e pyet vetë gjyqtarin nëse mund të bëjë ajo pyetje. Përgjigjja e tij: “Jo. Unë bëj pyetjet këtu”.
43-vjeçarja është më shumë se vetëm pronare klubi. Sipas burimeve të mirëinformuara, ajo punon prej vitesh si ndërmjetëse për vajza të reja nga Evropa Juglindore. Këto vajza duhet të punojnë në klube, në bar, si këngëtare ose si vajza që argëtojnë klientët për të rritur qarkullimin. Në klub, ato duhet të kërcejnë me veshje provokuese me mysafirët meshkuj, t’i inkurajojnë të pinë dhe t’u shërbejnë pije të shtrenjta.
43-vjeçarja shërben si nyje e rëndësishme lidhëse midis pronarëve të klubeve dhe vajzave që ajo i ndërmjetëson. Ajo mban kontakte edhe me përgjegjës të klubeve që janë përballur me gjykatën. Vetë ajo deri tani nuk është ndjekur penalisht.
E njëjta skemë është vënë re në disa hetime të fundit në Cyrih për klubet e Ballkanit. Gjithmonë bëhet fjalë për vajza të reja nga Evropa Juglindore dhe Lindore, mungesë lejesh pune dhe kushte shfrytëzuese të punës.
Natën kur klubi i saj u kontrollua nga policia, pronarja ishte aty. Gjyqtarit ajo tregoi më pas se nuk kishte lidhje me menaxhimin e klubit. Këtë detyrë e merrte pronari i klubit — ajo ishte vetëm pronare e firmës. Në festë ajo takoi Eva Ndojën për herë të parë. “Hitin e saj nuk e kisha dëgjuar kurrë”. Dhe shton: “Isha e lumtur që kishim një mysafire kaq të famshme”. Edhe pronari ishte i lumtur, prandaj kishte porositur fletëpalosjet.
Pronarja pretendon se disa orë para kontrollit të policisë kishte kuptuar se po ndodhte diçka: “Ishin dy mysafirë që silleshin çuditshëm, nuk i njihja. U thashë: Ju nuk jeni të ftuar”. Njëri prej tyre ishte shqiptar. Fillimisht i uroi festën, pastaj qeshi dhe tha se ishte nga policia.
Kur policia kontrolloi klubin, ata shoqëruan edhe pronaren. “Më akuzuan se kisha punuar pa leje. Nuk ishte e vërtetë”.
Pas pyetjes së gjyqtarit, ajo përsërit atë që kishte thënë Eva Ndoja: këngëtarja nuk e kishte ditur për fletëpalosjen, nuk kishte pasur kontakt më parë dhe nuk kishte marrë para. Pronarja e klubit thotë për Ndojën: “Ajo është krejtësisht e pafajshme”.
“Kam humbur besimin tek Zvicra”
Eva Ndoja thotë se, për shkak të këtij rasti, ka pasur shumë probleme. Ajo është ndaluar me një ndalim hyrjeje dhe një herë është bllokuar në aeroportin e Cyrihut. Shoqja e saj, me të cilën kishte kënduar atë mbrëmje, sipas këngëtares e ka pranuar urdhrin penal. Pse e bëri këtë, Ndoja thotë se nuk e di.
Ajo thotë: “Në vendin tonë ka vrasje. Dhe unë vij këtu për një gjë të tillë në gjykatë”. Avokati i saj flet për një proces penal të padrejtë: “Ajo ka humbur besimin tek Zvicra”.
Në fund, 36-vjeçarja triumfon. Gjykata e shpall të pafajshme plotësisht. Gjyqtari thotë se nuk u vërejt asnjë veprimtari fitimprurëse nga ajo, as që kishte ardhur me qëllim për këtë. Ai shton: “Situata na duket e paqartë, por shteti duhet të vërtetojë fajin dhe jo qytetari pafajësinë”. Këngëtarja merr kompensim për procesin dhe një shpërblim moral — rreth 6000 franga gjithsej.
Pasi dënohet vendimi, këngëtarja largohet nga gjykata. Nuk kthehet asnjëherë pas. Vetëm kur ajo dhe avokati ngjiten në makinë, shpreh sërish mendimin e saj. Thotë se shpalljen e pafajësisë e kishte fituar me të drejtë. “Më besoni”.
