Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara Antonio Guterres tha të hënën se të dërguarit ndërkombëtarë në Afganistan shpresojnë për pjesëmarrjen e talebanëve në takimet e tyre të ardhshme pasi autoritetet refuzuan një ftesë për bisedime në Doha.
Guterres tha në një konferencë shtypi se delegatët kishin diskutuar “krijimin e kushteve, në një takim të ardhshëm, për të pasur praninë e autoriteteve de fakto të Afganistanit”, pas refuzimit të tyre për t’iu bashkuar konferencës dy-ditore që përfundoi të hënën në shtetin e Gjirit. Administrata e talebanëve në Kabul nuk është njohur zyrtarisht nga asnjë qeveri tjetër që kur mori pushtetin dhe imponoi një interpretim të rreptë të Islamit, me gratë që i nënshtroheshin ligjeve të karakterizuara nga OKB-ja si “aparteid gjinor”.
Pas kthimit të talebanëve në pushtet në vitin 2021, komuniteti ndërkombëtar ka luftuar me qasjen e tij ndaj sundimtarëve të rinj të vendit. OKB-ja kishte bërë një ftesë për autoritetet talebane për të marrë pjesë, pas përjashtimit të tyre nga takimi i parë në maj. Megjithatë, qeveria e Kabulit kishte thënë se ata nuk do të merrnin pjesë në bisedime nëse nuk mund të ishin përfaqësuesi i vetëm i Afganistanit në takime — me përjashtim të grupeve të shoqërisë civile.
OKB-ja kishte thënë se gratë ishin në mesin e përfaqësuesve të shoqërisë civile afgane në mbledhjen e të dërguarve specialë kombëtarë dhe rajonalë në Afganistan. Një kërkesë e dytë ishte që delegacioni i qeverisë taliban të takohej me sekretarin e përgjithshëm të OKB-së dhe t’i jepet një mundësi për të paraqitur qëndrimin e tij. Guterres tha se ai mori një sërë kushtesh për të marrë pjesë që “nuk ishin të pranueshme”.
“Këto kushte, para së gjithash, na mohuan të drejtën për të biseduar me përfaqësues të tjerë të shoqërisë afgane”, tha ai.
Shumë qeveri, organizata ndërkombëtare dhe agjenci ndihmash ndërprenë ose pakësuan rëndë fondet e tyre për Afganistanin në përgjigje të politikave talebane — duke shkaktuar një goditje serioze në ekonominë tashmë në vështirësi.
“Një nga objektivat tona kryesore është të kapërcejmë këtë bllokim,” tha Guterres, duke shpjeguar një udhërrëfyes që duhet të krijohet në të cilin “shqetësimet e komunitetit ndërkombëtar do të merren parasysh. Por shqetësimet e autoriteteve de facto të Afganistanit janë gjithashtu. “tha ai.
Guterres tha se takimi, i cili përfshinte SHBA-në, Kinën, Pakistanin dhe Bashkimin Evropian, kishte arritur “konsensus total” mbi propozimet nga një vlerësim i pavarur i OKB-së për Afganistanin. Vlerësimi rekomandoi emërimin e një të dërguari të posaçëm të OKB-së. Ky propozim mbështetet nga vendet perëndimore, por u refuzua nga autoritetet talebane. Guterres tha se do të fillonte një “proces serioz konsultimesh për të parë nëse ka kushte për të krijuar një të dërguar të OKB-së”.
Ai tha se i dërguari i propozuar mund “të ketë një rol koordinues” në vend “dhe të punojë në mënyrë efektive me autoritetet de fakto të Afganistanit”. Takimi kishte synuar gjithashtu një përgjigje më të koordinuar ndaj vendit.
Guterres tha se kishte pasur diskutime për një “grup kontakti”, me “një numër të kufizuar shtetesh në gjendje të kenë një qasje më të koordinuar në angazhimin me autoritetet de facto”. Ai tha se kjo mund të përfshijë anëtarët e përhershëm të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, vendet fqinje dhe donatorët përkatës, por do të jetë “në dorën e shteteve anëtare të vendosin se si ta krijojnë atë”.
“Unë besoj se do të ishte një mënyrë për të pasur koherencë në mënyrën se si bashkësia ndërkombëtare po angazhohet me autoritetet de facto të Afganistanit,” shtoi ai.
