Ministri i Jashtëm Italian, Antonio Tajani ka komunikuar para deputetëve italianë këtë të martë përmbajtjen e marrëveshjes Rama-Meloni për emigrantët.
Nga kampi opozitar italian, deputeti i Partisë Demokratike, Matteo Mauri e ka cilësuar si një marrëveshje e cila ndihmon vetëm fushatën elektorale të ardhshme të Kryeministrit shqiptar, Edi Rama.
Deklarata e plotë e deputetit, Matteo Mauri:
E konsideroj të rëndësishme dhe të dobishme që të mund të ilustroj në këtë Dhomë përmbajtjen dhe objektivat e Protokollit për forcimin e bashkëpunimit për migracionin midis Italisë dhe Shqipërisë.
Dhoma ka sot rastin e parë për të diskutuar mbi këtë marrëveshje të nënshkruar dy javë më parë nga kryeministrja Meloni dhe ai shqiptar Rama.
Dhe për të ofruar, me një dokument politikash, indikacionet e duhura për Qeverinë.
Protokolli është një pjesë e rëndësishme në strategjinë e përgjithshme të qeverisë, në një kontekst ndërkombëtar të paqëndrueshmërisë në rritje, i cili rrezikon rritjen e flukseve migratore dhe tregun e trafikantëve.
Një treg që vazhdon të përfitojë nga dëshpërimi dhe shkakton viktima, siç tregohet nga mbytja e fundit e anijes dje në brigjet e Lampedusa. Shpëtuam 42 persona, por një vajzë dyvjeçare fatkeqësisht vdiq në njësinë e shpëtimit pak para se të mbërrinte në port.
Këto janë drama që i kemi përjetuar shumë herë. Nuk mund dhe nuk duhet të mësohemi me të.
Një qasje e ndryshme për menaxhimin e flukseve migratore dhe një luftë këmbëngulëse kundër trafikimit të qenieve njerëzore janë – për qeverinë tonë – prioritete absolute.
Për këtë arsye ne e kemi rikthyer migrimin në qendër të debatit europian.
Parandalimi i largimeve të parregullta, forcimi i kufijve të jashtëm, luftimi i kontrabandistëve, përmirësimi i sistemit të riatdhesimit, zgjerimi i kanaleve legale të migracionit, mirëpritja e atyre me të drejtën e mbrojtjes ndërkombëtare: këta janë përbërësit kryesorë të qasjes së re që ne po përpiqemi të vendosim në Evropë.
Në këtë kuadër përshtatet edhe protokolli i bashkëpunimit me Shqipërinë.
Vend mik dhe kandidat për anëtarësim në Bashkimin Evropian. Vend që do të vazhdojmë ta mbështesim në aspiratat e tij për t’u anëtarësuar në Bashkimin Evropian.
Vitaliteti i marrëdhënieve ndërmjet Italisë dhe Shqipërisë bazohet, në fakt, në lidhje historike dhe të thella, të cilat prekin të gjitha dimensionet: politike, ekonomike, kulturore, sociale, por edhe të sigurisë.
Bashkëpunimi policor krenohet me nivele të shkëlqyera integrimi, duke filluar që nga marrëveshja e parë mes Ministrave të Brendshëm në vitin 1991. Lufta kundër trafikut të paligjshëm të drogës dhe krimit janë në qendër të veprimtarisë së grupeve të përbashkëta hetimore.
Guardia di Finanza jonë operon në Durrës që nga viti 2016, me aktivitete të vëzhgimit detar, për të luftuar trafikimin e paligjshëm nga deti, dhe vëzhgimin ajror të territorit, për të luftuar prodhimin e paligjshëm të kanabisit.
Po aq intensiv është bashkëpunimi gjyqësor, gjë që dëshmohet nga prania e një magjistrati ndërlidhës italian në Ministrinë e Drejtësisë shqiptare.
Ne jemi gjithashtu pranë nënshkrimit të një marrëveshjeje të rëndësishme me Shqipërinë për pensionet dhe sigurimet shoqërore.
E jona është një miqësi që bazohet gjithashtu në përkatësinë tonë të përbashkët në Aleancën Atlantike.
Dhe tani, me këtë marrëveshje, ajo pasurohet me një komponent të ri të rëndësishëm.
Megjithatë, do të doja të kujtoja këtu disa aspekte thelbësore.
Shqipëria do t’i japë Italisë dy zona pa pagesë – një pikë mbërritjeje në portin e Shëngjinit, në bregdetin verior të vendit dhe një bazë ushtarake në Gjade a rreth 30 kilometra larg portit.
Në port do të ketë një strukturë të dedikuar për shpëtimin, ndihmën e parë dhe aktivitetet e zbulimit të shenjave dhe gjurmëve të gishtërinjve.
Në strukturën e dytë, që ndodhet në zonën e brendshme, do të shqyrtohet kërkesa për mbrojtje ndërkombëtare dhe për ata që nuk plotësojnë kërkesat do të kryhen procedurat e riatdhesimit.
Të dy qendrat do të funksionojnë sipas legjislacionit italian, evropian dhe ndërkombëtar për këtë çështje. Procedurat do të jenë ato italiane dhe do të kryhen ekskluzivisht nga autoritetet administrative dhe gjyqësore italiane.
Në Shqipëri mund të sillen vetëm emigrantët që mund të mbahen në strukturat që i mirëpresin. Sipas rregulloreve italiane dhe evropiane aktualisht në fuqi, bëhet fjalë për dy kategori migrantësh.
E para është ajo e azilkërkuesve që i nënshtrohen procedurave të përshpejtuara kufitare.
Prandaj, njerëz jo të cenueshëm që vijnë nga vende të sigurta ose migrantë që kanë aplikuar tashmë për azil dhe iu është refuzuar.
Kategoria e dytë është ajo e personave në pritje të riatdhesimit, pasi është konstatuar se nuk plotësojnë kushtet për të qëndruar në Itali.
Subjektet vulnerabël, si p.sh., të miturit dhe gratë shtatzëna, në asnjë rrethanë nuk mund të akomodohen në objektin në Shqipëri.
Në qendra do të punojë vetëm staf italian, për të cilët ofrohen lehtësira për hyrje dhe qëndrim në Shqipëri.
Për aktet e kryera në ushtrimin e detyrës, stafi ynë do të gjykohet ekskluzivisht nga gjykatat italiane.
Kostot përballohen tërësisht nga Italia dhe ndahen në dy komponentë.
E para është ajo e aktiviteteve të kryera drejtpërdrejt nga autoritetet italiane: rinovimi i ndërtesave ekzistuese në port; ndërtimi i qendrës së paraburgimit; menaxhimi i dy zonave të dhëna Italisë; pagat dhe kompensimet e misionit të personelit italian.
Komponenti i dytë ka të bëjë me aktivitetet e kryera nga autoritetet shqiptare dhe që i nënshtrohen rimbursimit nga pala italiane.
Për shembull: survejimi i policisë shqiptare jashtë strukturave; çdo pranim migrantësh në spital; çdo kompensim nga mosmarrëveshjet e brendshme dhe ndërkombëtare; pritja e emigrantëve që kërkojnë azil në Shqipëri.
Për këto kosto, Italia do të duhet të rimbursojë shtetin shqiptar: pritet një paradhënie fillestare prej 16.5 milionë euro.
Rifinancimet e mëvonshme mund të bëhen çdo gjashtë muaj, pas raportimit.
Protokolli përcakton se në total nuk mund të ketë më shumë se 3000 emigrantë në të dy qendrat në të njëjtën kohë.
Dhe se emigrantët do të mund të mbërrijnë në portin shqiptar vetëm me anije të autoriteteve italiane, të përfshira në operacionet e shpëtimit.
Ndaj nuk do të jetë e mundur të tërhiqen anijet e kontrabandistëve dhe as të drejtohen varkat e administruara nga Organizata Joqeveritare drejt Shqipërisë.
Emigrantët do të kenë saktësisht të njëjtin trajtim të parashikuar nga rregulloret italiane dhe evropiane.
Rastet e ndalimit janë të njëjta me ato të parashikuara në Itali (dhe në Bashkimin Evropian), garancitë juridiksionale janë ato të siguruara në Itali.
E drejta për shëndet dhe e drejta për mbrojtje janë plotësisht të mbrojtura, avokatët dhe organizatat ndërkombëtare do të mund të hyjnë në qendër.
Ka nga ata në opozitë që i druheshin shkeljes së ligjit ndërkombëtar dhe europian.
I cili e përshkroi projektin si një Guantanamo të stilit italian.
Kush foli për deportim ose evokoi precedentin e marrëveshjes midis Mbretërisë së Bashkuar dhe Ruandës.
Përballë këtyre skenarëve të zymta, do të mjaftonte të përmendim vëzhgimin e thjeshtë të Komisioneres Evropiane për Punët e Brendshme, Ylva Johansson, një eksponente e rëndësishme e socialdemokracisë suedeze.
‘Ligji i BE-së nuk është i zbatueshëm jashtë territorit të Bashkimit Evropian. Por ne e dimë se ligji Italian ndjek ligjin e BE-së dhe se, sipas marrëveshjes, ligji italian do të zbatohet në Shqipëri’, vuri në dukje komisionerja.
Protokolli ndërmjet Italisë dhe Shqipërisë, pra, ‘nuk cenon ligjin e Bashkimit’, përfundoi Johansson.
Kancelari gjerman shkoi edhe më tej. ‘Shqipëria së shpejti do të jetë anëtare e Bashkimit Evropian dhe për këtë arsye ne po flasim se si t’i zgjidhim sfidat dhe problemet në familjen evropiane së bashku,’ komentoi Scholz në kongresin e socialistëve europianë në Malaga.
Dhe shtoi se ‘emigracioni i parregullt duhet të reduktohet dhe do të ketë bashkëpunim të ngushtë me vendet jashtë Bashkimit Evropian, siç ndodh tani, për shembull me Turqinë, dhe mund të ketë të tjera’.
Protokolli mes Italisë dhe Shqipërisë? ‘Ne do ta ndjekim me kujdes’, tha kancelari.
Në këtë kuptim, është e dobishme të theksohet se ky Protokoll nuk është i krahasueshëm me marrëveshjen midis Mbretërisë së Bashkuar dhe Ruandës.
Nuk ka – do të doja të ritheksoja – kontraktim të jashtëm të menaxhimit të kërkesave për azil në një vend të tretë. Dhe nuk ka asnjë shmangie nga të drejtat e garantuara ndërkombëtarisht, të cilat vërtet janë riafirmuar shprehimisht disa herë në Protokoll.
Së shpejti Shqipëria do të anëtarësohet në Bashkimin Evropian dhe është pjesë e Këshillit të Evropës.
Përjashtimet do të ishin të pamundura.
Gjithashtu vij te një aspekt i fundit i rëndësishëm që është ngritur shpesh në debatin e ditëve të fundit, përfshirë këtu edhe këtë Dhomë. Çështja e kalimit parlamentar dhe hyrjes në fuqi.
Vlen të kujtohet se Protokolli është para së gjithash një marrëveshje zbatuese e Traktatit të Miqësisë të vitit 1995, neni 19 i të cilit parashikon – në fakt – bashkëpunimin dypalësh për migracionin midis dy vendeve.
Për më tepër, Protokolli për migracionin me Libinë i nënshkruar nga qeveria Gentiloni në 2017 ka hyrë në fuqi.
Në fakt u konsiderua zbatimi i nenit 19 të traktatit të miqësisë italo-libiane të vitit 2008, megjithëse për zbatimin e tij nevojiteshin masa të ndryshme dhe ndarje të konsiderueshme.
Debati i sotëm dhe votimi që do ta përmbyllë atë, dëshmojnë nëse ka pasur nevojë, se Qeveria jonë nuk i është shmangur asnjëherë – sidomos për çështje kaq të rëndësishme – dialogut dhe shqyrtimit të Parlamentit.
Prandaj, ne e konsiderojmë votimin për rezolutat e sotme vetëm një hap të parë – por domethënës – në këtë drejtim. Dhe një tregues i çmuar.
Qeveria synon, në fakt, të paraqesë shpejt në Dhoma një projekt-ligj ratifikimi që përmban gjithashtu rregullat dhe ndarjet e nevojshme për zbatimin e Protokollit.
Diskutimi në Parlament do të ofrojë mundësinë për një diskutim të thelluar dhe të arsyetuar.
Shpresojmë që miratimi të mund të bëhet në kohë të përputhshme me urgjencën e adresimit, por edhe me mjete novatore, të menaxhimit të flukseve migratore në rritje.
Një problem jo vetëm për Italinë, por për të gjithë Evropën. Një problem që nuk mund të zgjidhet vetëm me rishpërndarje, por kërkon një qasje të re dhe strukturore dhe burime adekuate.
Strategjia jonë synon të forcojë bashkëpunimin me vendet kryesore mike, si dhe me vendet e origjinës dhe tranzitit.
Është fryma me të cilën Qeveria promovoi Konferencën e Zhvillimit dhe Migracionit më 23 korrik dhe nisjen e saj ‘Procesi i Romës’, kornizë për një marrëdhënie të rinovuar midis vendeve të origjinës, tranzitit dhe destinacionit të flukseve migratore.
Objektivi është përcaktimi i veprimeve për të luftuar trafikimin e qenieve njerëzore dhe adresimi i shkaqeve rrënjësore të migrimit përgjatë rrugëve kryesore.
Promovimi – në baza të barabarta – zhvillimi dhe mirëqenia e vendeve afrikane është qëllimi i Planit Mattei mbi të cilin po punojmë. Dhe që shpresojmë, edhe në këtë rast, mund të jetë pjesë e një ndërhyrjeje më të gjerë evropiane.
Ndalimi dhe parandalimi i flukseve të paligjshme do të ecin paralelisht me zhvillimin e kanaleve të hyrjes legale.
Ne kemi forcuar gjerësisht Dekretin e Flukseve: mbi 450 mijë hyrje në periudhën trevjeçare 2023-2025, mesatarisht 150 mijë në vit kundrejt 82 mijë që pritej në 2022.
Ne duam të zgjedhim se kush hyn në Itali dhe Evropë. Mos ia lini zgjedhjen kontrabandistëve.
Prandaj, zgjerimi i ofertës së kanaleve ligjore, edhe me synimin për të plotësuar nevojat e vendeve të origjinës dhe tranzitit dhe njëkohësisht dobësimin e rrjeteve të trafikimit të qenieve njerëzore dhe për t’iu përgjigjur kërkesave të botës prodhuese italiane.
Protokolli me Shqipërinë nuk pretendon të jetë një ilaç. Por një mjet shtesë për të menaxhuar ardhjet masive të emigrantëve.
Marrëveshja e nënshkruar më 6 nëntor është një komponent – i rëndësishëm – i një strategjie të përgjithshme. Dhe një model i mundshëm – jo vetëm për Italinë – për bashkëpunimet e ardhshme me vendet mike.
