Ndërsa “rreziqet e përshkallëzimit” në Ukrainë rriten, bota po shkon “me sy hapur” drejt “një lufte më të gjerë”, paralajmëroi sot sekretari i përgjithshëm i OKB-së në një fjalim veçanërisht të zymtë duke përshkruar prioritetet e tij për vitin 2023.
Lufta në Ukrainë, Kriza klimatike, varfëria ekstreme… “Kemi hyrë në vitin 2023 pasi në horizontin tonë po afrohet një konvergjencë sfidash që nuk i kemi parë më parë gjatë jetës sonë”, tha Antonio Guterres para Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së.
Sipas shkencëtarëve që menaxhojnë “orën e apokalipsit”, njerëzimi nuk ka qenë kurrë kaq afër fundit, aktualisht 90 sekonda para mesnate, kujton Guterres, duke e marrë atë si një thirrje zgjimi. “Duhet të zgjohemi dhe të shkojmë në punë”, këmbënguli ai, duke renditur një listë me çështje urgjente për vitin 2023. Në krye të kësaj liste është lufta në Ukrainë.
“Perspektivat për paqen vazhdojnë të zvogëlohen. Rreziqet e përshkallëzimit të mëtejshëm dhe masakrës vazhdojnë të rriten.” “Kam frikë se bota po shkon drejt një lufte më të gjerë, jo në gjumë, por në fakt duke e bërë këtë me sy hapur”, tha ai, përpara se të shprehte shqetësimin për kërcënimet e tjera ndaj paqes, nga konflikti izraelito-palestinez dhe Afganistani në Mianmar. Sahel, Haiti.
“Nëse të gjitha vendet do të përmbushnin detyrimet e tyre sipas Kartës (OKB), e drejta për paqe do të garantohej,” këmbënguli ai, duke vendosur respektin për të drejtat e njeriut në qendër të këtyre vlerave.
Më në përgjithësi, Antonio Guterres denoncoi mungesën e “vizionit strategjik” dhe “prirjen” e atyre që marrin vendime politike dhe ekonomike për një afat të shkurtër. “Zgjedhjet e ardhshme. Manovra e radhës politike për t’u kapur pas pushtetit”, “çmimet e një aksioni në bursë të nesërmen”: “Ky mendim afatshkurtër nuk është vetëm thellësisht i papërgjegjshëm, por është imoral.”
“Tërrima” për të varfërit
Në vend të kësaj, duke theksuar nevojën për të menduar për brezat e ardhshëm, ai përsëriti thirrjen e tij për një “transformim rrënjësor” të arkitekturës financiare globale. Ka diçka thelbësisht të gabuar me sistemin tonë ekonomik dhe financiar,” këmbënguli ai, duke treguar përgjegjësinë e tij për rritjen e varfërisë dhe urisë, hendekun midis të pasurve dhe të varfërve ose barrën e borxhit të vendeve në zhvillim.
“Pa reforma themelore, vendet më të pasura dhe njerëzit më të pasur do të vazhdojnë të grumbullojnë pasuri, duke lënë vetëm thërrime për komunitetet dhe vendet e Jugut”.
Një shqetësim i bërë jehonë nga përfaqësuesit e vendeve në zhvillim, nga Afrika e deri te shtetet e vogla ishullore.
“Më të varfërit nuk mund të vazhdojnë të paguajnë çmimin e lartë për të mirën e më të pasurve,” këmbënguli ambasadori kuban Pedro Luis Pedroso Cuesta, në emër të grupit G77+Kinë, i cili numëron 134 vende në zhvillim.
Sipas Programit të Zhvillimit të OKB-së, me pandeminë, bota është kthyer tashmë pesë vjet mbrapa në drejtim të zhvillimit social (shëndet, arsim, standard jetese).
Dhe “Objektivat e Zhvillimit të Qëndrueshëm (SDG) po zhduken nga pasqyra,” nënvizoi Guterres, duke iu referuar 17 synimeve të vendosura në 2015 që do të arrihen deri në vitin 2030 për të çrrënjosur varfërinë, sigurinë ushqimore për të gjithë, aksesin në energji të pastër dhe ekonomike të përballueshme.
“Ne kemi mundësi për t’i shpëtuar ata,” tha sekretari i përgjithshëm, i cili po organizon një samit në Nju Jork në shtator për këtë çështje.
Lufta kundër ngrohjes globale si dhe qëllimet klimatike do të jenë në fokus të një samiti tjetër po në shtator, në të cilin ai ka ftuar liderët botërorë. “Na tregoni veprime të përshpejtuara për këtë dekadë dhe plane të reja ambicioze për neutralitetin e karbonit ose ju lutemi mos ejani,” tha ai.
Ai gjithashtu kritikoi edhe një herë kompanitë e karburanteve fosile: “Nëse nuk mund të planifikoni një rrugë të besueshme drejt karbonit zero, me objektiva për 2025 dhe 2030 që mbulojnë të gjitha operacionet tuaja, atëherë nuk do të jeni në këtë fushë.”
