Nga Ilir Kalemaj
Imazhi i paraprin fjalës. Dikur Napoleoni shkruante që i trembej më tepër katër gazetave armiqësore se sa një mijë bajonetave. Në periudhën e sotme e njëjta gjë vlen për imazhin në raport me fjalën. Ashtu sikundër në çdo fushë tjetër të industrisë apo tregtisë, ku marka diferencon mallin dhe targeton audiencën, edhe partitë politike rreken të krijojnë një brand të tyre lehtësisht të identifikueshëm dhe të arritshëm nga individët dhe bashkësitë e ndryshme. Çfarëdo industrie të marrim, dy apo tre marka dominojnë dukshëm.
Fjala bie, dominimi i Coca-Cola apo Pepsi, ndonëse ka shumë pije të tjera me ngjyrë dhe gaz që prodhohen lokalisht apo ndërkombëtarisht. Nga ana tjetër ka shumë llojë ëhisky-sh që dallojnë nga përmbajtja, fermentimi, vjetërsia etj., por kryesisht preferenca është e lidhur me imazhin që secili konsumator ka krijuar për secilin brand.
Shpesh preferencat nuk vijnë nga të kuptuarit e mekanizmave teknike apo përmbajtjes së lëndës qoftë kjo një orë luksi apo një shishe vere. Por vijnë nga besimi që ti ke te ai brand, si për shembull kur themi Gucci apo Versace për rrobat, Philippe Patek apo Rolex për orat, Red Bull për pijet energjetike etj.
Kjo shtrihet dhe të produksionet e filmave si për shembull Hollivudi, makinat si për shembull Ferrari apo Lamborghini, skuadrat e futbollit si Mancester United apo Barcelona etj. Këto të fundit për shembull janë kaq të njohura globalisht sa edhe shtete përpos kompani paguajnë dhjetra dhe qindra milionë euro të kenë emrat e tyre mbi fanellat e skuadrave më të njohura të globit. E njëjta gjë vlen për sportistët më të njohur nga Michael Jordan dhe Le Bron James te Mesi dhe Ronaldo të cilët janë kthyer në makineri gjigande imazhi, marke ndërkombëtare dhe financash që rivalizojnë buxhete shtetesh.
I njëjti parim vlen për politikën, qoftë kjo në rrafshin kombëtar apo ndërkombëtar. Ne priremi të votojmë për ata liderë që i besojmë, që inspirojnë udhëheqje, që rrezatojnë besim. Mbështesim traktate ndërkombëtare për të cilat dimë pak apo aspak teknikisht si për shembull antarësimi në NATO, në OSBE apo të qënurit vend kandidat për në Bashkimin Europian. Presim çeljen e kapitujve të negociatave si hapjen e sezonit të plazhit, ndonëse në terma teknikë dhe praktikë, pakkush është i informuar për vështirësistë, pengesat, benefitet e me radhë. Ne shpesh i besojmë instiktit tonë, ndonëse në vetvete ky instikt është i informuar nga mjedisi ku ndodhemi dhe është i kushtëzuar nga shoqëria ku bëjmë pjesë.
Partitë politike shpesh reflektojnë një imazh të caktuar që mund të lidhet pak me përkatësinë e tyre ideologjike, grupet që i votojnë etj. Në vende ende demokratikisht të pakonsoliduara si ky i yni në fakt debati shpesh është primitiv dhe i përqëndruar te personat apo interesat e drejtëpërdrejta, edhe për faktin se partitë politike sillen kryesisht si parti karizmatike apo klienteliste dhe jo si parti programatike, qoftë dhe ato kryesore. Dhe kjo reflektohet edhe në brand-in apo imazhin që përcjell secili formacion politik.
Nuk dihet për shembull se çfarë e diferencon Partinë Social-Demokrate nga ajo e Demokracisë Sociale, nga partitë e majta që u rishkrinë sërish me partinë socialiste si ajo e Petro Koçit ose Partia Socialiste e Moderuar apo dhe vetë Partia Socialiste kur vjen puna te ekonomia apo politikat e mbrojtjes, ato të arsimit apo shëndetësore.
Disi më mirë është situata në kampin opozitar ku ka një larmi më të madhe dhe të qëndrueshme me parti të vjetra si Balli apo Legaliteti, me parti me identitet apo profil të qartë si ajo PDIU apo Agrare-Ambjentaliste etj. Por gjithsesi ka pak diferencë në perceptimin e përgjithshëm se ku ndryshojnë në çështjet e sigurisë kombëtare apo të taksimit, të politikës së jashtme apo të bujqësisë për shembull Partia Demokratike nga ajo Republikane, Partia e Lirisë apo partitë demokristiane nga njëra tjetra. Shpesh kjo ndodh jo se nuk kanë program të qartë, por mungon koherenca, ose lidhja direkte me problematikat reale, ose nuk kanë artikuluesit e duhur.
Por nga ana tjetër dhe jo më pak e rëndësishme, partitë politike në Shqipëri shpesh nuk kanë disiplinën e duhur partiake për ta artikuluar me konsistencë mesazhin kryesor dhe nën-mesazhet e tij. Gjë e cila do bënte që të ndërtonin një komunikim politik funksional si për antarësinë, ashtu dhe për simpatizantët, por më e rëndësishmja edhe për pjesën “gri”, elektoratin e lëkundur ose thjesht indiferent, atë apolitik ose të zhgënjyerit.
Të ndërtuarit e mesazheve jo vetëm përgjatë fushatave elektorale si pikënisje për të identifikuar qartë brand-in e një partie nga një tjetër, edhe kur këto i përkasin të njëjtit koalicion, të ndërtuarit e mekanizmave operativë funksionalë të përcjelljes së mesazhit vertikalisht në parti por edhe horizontalisht në shoqëri, janë conditio sine qua non për një fushatë elektorale bindëse, të suksesshme dhe fituese.
Natyrisht e mira do të ishte të krijoheshin dy apo tre pole të konsoliduara, mundësisht parti por në pamundësi edhe koalicione të gjera por që funksionojnë si një trup i vetëm politik sepse vendi nuk ka nevojë për një shumësi dhe larshmëri aq të madhe të aktorëve dhe faktorëve politikë, gjë e cila e fragmentarizon mendimin, polarizon shoqërinë dhe natyrisht favorizon partinë në pushtet
. Kjo e fundit jo vetëm ka struktura organizative dhe kulturë operimi të trashëguara tashmë prej tetëdhjetë e tre vjetësh pavarësisht ri-brandimit të partisë në 1991shin dhe në një vend me institucione të brishta, rregulla loje të pabarabarta, salamadër territoriale dhe zgjedhje të dëformuara, opozita ka pak mjete demokratike në duar për t’iu kundërvënë mbylljes së hapësirave, duke nisur nga ajo e fjalës në parlament.
Natyrisht kombinimi i protestave, formave të ndryshme të mosbindjes civile me aksionin parlamentar, duhen parë në harmoni me sintetizimin e mesazhit politik për të krijuar një narrativë sfiduese e cila mund të kthehet në të ardhmen e afërt në fituese.
