Nga Boldnews.al
Përfundimi i mandatit të drejtueses së Byrosë Kombëtare të Hetimit (BKH), Aida Hajnaj, përfshiu Këshillin e Lartë të Prokurorisë në një diskutim, sa luksoz në përmbajtje, aq edhe bosh në thelb.
Anëtarët e KLP-së ishin të gjitha dakord se mandati 5-vjeçar i Hajnajt kishte mbërritur në fundin e tij. Por, ata u ndanë në momentin se kur ajo duhet të përfundonte efektivisht.
Shumica e Këshillit të Lartë të Prokurorisë vendosi që Aida Hajnaj duhet të largohet nga detyra në 31 gusht 2025. Ndërsa pakica, e përbërë nga katër anëtarë, vlerësuan se mandati i kreut të Byrosë së Hetimit përfundonte në 1 shtator 2025.
Pra, palët mbanin qëndrime të ndryshme vetëm për 1 ditë pune të Aida Hajnat. Diskutimi dhe qëndrimet ishin tërësisht boshe në thelb, pasi asgjë nuk ndryshonte në karrierën e asaj që drejtoi BKH-në në 5 vitet e kaluara.
Fati i Aida Hajnajt ishte paracaktuar shumë më herët. E emëruar si e para drejtuese e asaj që u konsiderua si “FBI-ja shqiptare”, Hajnaj nuk arriti asnjëherë që të vendoste raporte të forta bashkëpunimi me strukturën “eprore” të saj, Prokurorinë e Posaçme (SPAK).
Në 5 vitet e drejtimit të saj, Aida Hajnaj nuk arriti të zhvillojë raporte pozitive me asnjë prej dy drejtuesve me radhë të Prokurorisë së Posaçme, Arben Kraja e Altin Dumani. Dhe kjo duket se është një nga pikat kryesore të dobëta të drejtimit të saj.
Byroja Kombëtare e Hetimit është krahu operativ i SPAK-ut. Ndërkohë, për shumëkënd, madje edhe brenda SPAK-ut, Aida Hajnaj shihej si “syri dhe veshi” i qeverisë brenda hetimeve të prokurorëve.
Ligji parashikon që drejtuesi i BKH-së ka të drejtën për të rikandiduar në fund të mandatit. Këtë bëri edhe Hajnaj. Por ajo u skualifikua nga një komsion i posaçëm pranë SPAK-ut, pasi nuk dorëzoi në afat dokumentacionin e nevojshëm. Ky duket si një mekanizëm për ta nxjerrë përfundimisht jashtë loje emrin e Hajnas.
E gjithë ecuria e rikandidimit të Aida Hajnat tregoi se ajo nuk do të ishte më pjesë e drejtimit të BKH-së. Ndaj, ndarja “e thellë” mes anëtarëve të KLP-së për ditën se kur ajo do të linte zyrën ishte thjesht një kotësi.
KLP, strukturë “amorfe”
Por, diskutimet, nga ana tjetër, përbëjnë edhe një debat “luksoz” për KLP-në, një institucion që ka shumë e shumë më tepër përgjegjësi se sa të ndahet për një datë në kalendar.
Këshilli i Lartë i Prokurorisë është një prej strukturave të reja të krijuar me miratimin e Reformës në Drejtësi. Që në gjenezë, KLP-ja u krijua për dy qëllime kryesore: të zbuste super-pushtetin e Prokurorit të Përgjithshëm mbi karrierën e të gjithë trupës së prokurorëve, dhe; të tregonte më shumë zhdërvjelltësi në funksionimin e sistemit të prokurorisë, nëpërmjet emërimeve, transferimeve dhe kontrollit të aktivitetit të prokurorëve, larg ndikimeve të mundshme politike.
Kur kanë kaluar më shumë se 6 vjet nga krijimi i tij, Këshilli i Lartë i Prokurorisë është dëshmuar si një strukturë amorfe, pa forcë për t’u ndarë nga pushteti politik, pa dinamikë dhe e përfshirë nga “klane” të vogla, që përplasen në mënyrë butofarokie me njëra-tjetrën dhe që më shumë kanë penguar se sa kanë krijuar vajisjes të sistemit.
Shumica dërrmuese e strukturave lokale të prokurorive kryesohen nga drejtues të caktuar përkohësisht, ndërkohë që kjo “përkohësia” vijon, në disa raste, edhe më shumë se një vit.
Nga ana tjetër, procesi i transferimit të prokurorëve kalon në disa procedura të ngadalta dhe KLP-së mund t’i duhen nga disa muaj deri në më shumë se një vit për të kryer emërimin e tyre nga një strukturë prokurorie në një tjetër, duke ndikuar në rritjen e kolapsit të dosjeve, sidomos në prokuroritë e mëdha.
Gjithashtu, KLP-ja ka dëshmuar më shumë se një herë që nuk është e aftë të mbrojë prokurorët nga sulmet politike, sidomos ato që vijnë nga kryeministri dhe pushteti i tij.
Rasti më i fundit është goditja e fuqishme publike që kreu i qeverisë, Edi Rama, bëri ndaj një prokuroreje të thjeshtë në Shkodër, Elsa Gjeli.
Për më shumë se dy muaj, Këshilli i Lartë i Prokurorisë nuk ka guxuar të mbajë asnjë qëndrim publik mbi këtë situatë.
KLP-ja është “fshehur” pas faktit se nuk mund të shprehet për rastin, pasi ndaj prokurores Gjeli duhet të bëhet një vlerësim mbi një ankim të Ministrit të Drejtësisë.
Rasti është fare i thjeshtë. Prokurorja Gjeli vendosi mosfillimin për një “informacion” të mbërritur nga Policia e Shkodrës, në të cilin raportohej se në Theth ishin ndërtuar disa struktura pa leje, të cilat, sipas vlerësimit të vetë uniformave blu, përbënin “shkelje administrative”.
Kryeministri Rama e mori vendimin e prokurores dhe e vendosi në funksion të propagandës së tij, duke akuzuar sistemin e drejtësisë për ndërtimet e paligjshme, por që më shumë ngjante me një mbulim të defekteve pa fund të strukturve qeveritare në lejimin e kësaj paligjshmërie masive.
Pas reagimit të Ramës, ministri i tij i Drejtësisë, Ulsi Manja, dorëzoi në 11 korrik 2025 një ankim zyrtar ndaj prokurores Gjeli pranë Këshillit të Lartë të Prokurorisë.
Ankimi i Manjës e vendosi të gjithë debatin publik në rrugën e shqyrtimit institucional dhe përgjegjësia për të treguar të vërtetën i kaloi Këshillit të Lartë të Prokurorisë.
Për aq sa është bërë publike dhe, në fakt, gjithçka është bërë publike, situata është shumë e thjeshtë dhe KLP-ja mund ta kishte trajtuar me shpejtësi ankesën e Manjës, për të vënë pikat mbi “i” sherrnajës së iniciuar nga kryeministri.
Edhe para krijimit të KLP-së, ka ekzistuar sistemi i ankesave ndaj vendimmarrjes së prokurorëve. Ato shqyrtoheshin nga Prokurori i Përgjithshëm. Ankuesit, brenda një afati maksimal 10-ditor, merrnin përgjigje për pretendimet e tyre.
Ndërkohë, Këshilli i Lartë i Prokurorisë, ende nuk e ka marrë në shqyrtim ankesën e Manjës, megjithëse kanë kaluar rreth 2 muaj. Justifikimi i radhës për vonesën në shqyrtimin e ankesës mund të jetë fakti se anëtarët kanë qenë me pushimet verore të Gushtit.
Por, vlerësuar se rasti është fare banal dhe hetimi administrativ i KLP-së mund të kërkojë afate minimale, duket se “vonesa” e Këshillit të Lartë të Prokurorisë është një tentativë për të shmangur përplasje me kryeministrin Edi Rama.
