Nga Associated Press
Ulërimat e turmës ose emocionet e ndeshjes janë shenja dalluese të futbollit ndërkombëtar. Por, kur Shqipëria dhe Serbia të takohen të shtunën në një ndeshje kualifikuese për Kupën e Botës 2026 , energjia do të jetë ndryshe.
Ndeshja në Tiranë nuk është vetëm për tre pikë, pasi jehonat e përballjeve të së kaluarës janë të pamundura të injorohen. Është një përplasje e rrënjosur thellë në identitetet kombëtare që organizatorët po luftojnë shumë për ta lënë mënjanë.
Është një nga rivalitetet më të ngarkuara politikisht dhe emocionalisht më intensive në futbollin evropian, i rrënjosur në tensione të thella historike dhe etnike, veçanërisht në lidhje me konfliktin e Kosovës dhe historinë e gjerë të Ballkanit.
Serbia dhe Shqipëria janë në të njëjtin grup kualifikues për Kampionatin Evropian — së bashku me Anglinë, Letoninë dhe Andorrën.
Herën e fundit që u takuan në tokën shqiptare ishte në vitin 2015, kur Serbia fitoi 2-0 edhe pse tifozët serbë u ndaluan nga ndeshja.
Përleshja e Beogradit në vitin 2014 është ende në kujtime
Një ndeshje e vitit 2014 midis ekipeve në Beograd u ndërpre kur një dron që mbante një flamur shqiptar shkaktoi një përleshje në shkallë të gjerë. Shqipërisë iu dha një fitore 3-0 pasi një vendim tha se ndeshja nuk mund të vazhdonte për shkak të mjedisit armiqësor në stadium. Kjo i siguroi Shqipërisë kualifikimin në Kampionatin Evropian 2016 — një rast i parë për ekipin.
Ajo ndeshje ishte konsideruar tashmë me rrezik të lartë. Kosova, e cila ka një popullsi shumicë shqiptare, shpalli pavarësinë nga Serbia në vitin 2008 – një veprim që Serbia nuk e njeh. Futbolli, shpesh një pasqyrë e nacionalizmit dhe politikës, pasqyroi këtë përçarje të thellë.
Ndërsa Tirana përgatitet për përballjen e fundit, kujtimet e asaj nate — dhe zelli nacionalist që ajo shpërtheu — qëndrojnë pezull pak nën sipërfaqe.
Marrëdhëniet e tensionuara të Serbisë me Kosovën
Serbia dhe Shqipëria mbeten në mosmarrëveshje mbi statusin e Kosovës, tashmë të pavarur, dhe rivaliteti midis tifozëve është ende i fortë.
Pothuajse gjysma e skuadrës shqiptare është me origjinë shqiptare nga Kosova, Maqedonia e Veriut ose Serbia jugore.
Për lojtarët, kjo është një garë e lënë në hije nga historia, politika dhe krenaria kombëtare – një kujtesë se ndonjëherë sporti është gjithçka tjetër përveçse një lojë.
Mbrojtësi i Shqipërisë, Elseid Hysaj, i cili ishte pjesë e ndeshjes së vitit 2014, tha se kaosi “nuk duhet të përsëritet”.
«Duhet të jemi të qetë dhe të vetëdijshëm se jemi lojtarë futbolli», tha ai. «Jemi këtu për t’i kënaqur tifozët dhe për të dhënë më të mirën për fitoren».
Organizatorët u kujtojnë tifozëve se është një ndeshje
Armand Duka, president i Federatës Shqiptare të Futbollit, u bëri thirrje shqiptarëve ta shohin ndeshjen si një ngjarje sportive “ku ekipi merr mbështetje dhe energji pozitive nga tifozët për të arritur qëllimin”.
«Duam të japim mesazhin: le ta jetojmë si një festë sportive», tha Duka për Associated Press.
Do të ketë një prani të madhe policore, mbyllje rrugësh dhe kontrolle të tifozëve që hyjnë në stadium. Tifozëve serbë u ndalohet hyrja, gjë që “do të kontribuojë në një mjedis më të qetë”, tha Duka.
Palët kanë ndërmarrë hapa për të krijuar një marrëdhënie më të mirë. Shqipëria dhe Serbia do të jenë bashkë-organizatore të Kampionatit Evropian të meshkujve nën 21 vjeç në vitin 2027, në një projekt që synon të kapërcejë tensionet politike.
“Lojtarët nuk e mbajnë barrën e historisë apo të tensioneve politike”, tha Duka. “Ata garojnë në fushë për të fituar, për të dhënë më të mirën për fanellën që përfaqësojnë dhe, mbi të gjitha, për të ndërtuar urën e respektit përmes lojës.”
Nacionalistët dhe tifozët e futbollit në konflikt
Edhe pse tensionet politike janë ulur disi vitet e fundit, nacionalistët dhe tifozët e futbollit në të dyja palët janë thellësisht në kundërshtim me njëri-tjetrin. Si Shqipëria ashtu edhe Serbia janë përballur me sanksione nga organi qeverisës i futbollit evropian për shkak të incidenteve me ngarkesë politike që përfshijnë tifozët.
Megjithatë, presidenti populist i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, kohët e fundit i shtoi karburant duke i thënë trajnerit të Serbisë, Dragan Stojkoviç, në një tubim të madh të mbështetësve të tij se Serbia duhet të fitojë.
«Shkoni atje dhe rrihini», tha ai, duke iu drejtuar Stojkoviçit i cili ishte në turmë.
Stojkoviç dhe disa lojtarë janë përpjekur të ulin tensionet, duke thënë se është thjesht një ndeshje tjetër.
“Të gjithë thonë se ndeshja e parë është shumë e rëndësishme”, tha Stojkoviç për ndeshjen hapëse të Serbisë në Grupin K. “Jemi shumë të përqendruar për ta nisur ashtu siç duam dhe do të përgatitemi të luajmë sa më mirë që mundemi në këtë kuptim, me gjithë respektin e duhur për Shqipërinë.”
