Institucionet përgjegjëse për projektin e Ujësjellësit të Himarës iu shmangën sot një takimi të thirrur nga banorët e luginës së Shushicës, të cilët prej vitit 2023 kundërshtojnë devijimin e ujit nga burimi i Lëpushës, që ndodhet brenda Parkut Kombëtar të Vjosës.
Nga rreth gjashtë autoritete që ishin ftuar, në takimin që u zhvillua të premten në Tërbaç të Vlorës, morën pjesë vetëm përfaqësues nga Bashkia e Selenicës dhe Fondit Shqiptar të Zhvillimit, të cilët nuk dhanë komente për planet apo vijimin e punimeve.
Takimi qe thirrur nga kryetarët e fshatrave të luginës së Shushicës, së bashku me banorë dhe përfaqësues të shoqërisë civile. Përveç Bashkisë Selenicë dhe Fondit Shqiptar të Zhvillimit si zbatues i projektit, ata i patën drejtuar ftesa edhe: Bashkisë Himarë, Agjencinë e Zonave të Mbrojtura, Bankës Gjermane për Zhvillim (kfw; si financues të projektit) dhe Agjencisë Gjermane për Bashkëpunim.
“Kemi provuar të gjitha format demokratike për të shprehur mendimin tonë mbi këtë projekt dhe jemi ende të hapur për dialog me vendimmarrësit mbi një zgjidhje që nuk dëmton zonën tonë,” theksoi Astrit Balilaj, kryetari i fshatit Kuç.
Ai shtoi se banorët kërkojnë të informohen dhe duan të dëgjohen para se të vijohet me zbatimin e projektit.
Gjatë takimit u prezantuan rezultatet e Raportit të Vlerësimit të publikuar në janar 2025 nga Unioni Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës (IUCN), i cili thekson ndikimin negativ të projektit mbi biodiversitetin e Parkut Kombëtar të Vjosës.
“Raporti i IUCN thekson se shmangia e plotë të projektit dhe përdorimin e burimeve alternative të ujit është zgjidhja e duhur për të siguruar mbrojtjen e biodiversitetit dhe integritetit të Parkut të Lumit të Egër të Vjosa,” tha Olsi Nika, nga organizata EcoAlbania.
Të gjendur përballë indiferencës institucionale, banorët u shprehën të vendosur për të vazhduar kundërshtimin e tyre, përmes protestave dhe rrugës ligjore.
“Do të vijojmë me protesta për të ndaluar marrjen e ujit të Lëpushës dhe burimeve të Shushicës, pasi pasojat janë të pakthyeshme, si për mjedisin, ashtu edhe për jetën dhe traditat e zonës,” tha Leonard Malaj, banor i fshatit Brataj.
Ekspertët e mjedisit, të pranishëm në takim, theksuan se Shushica është një habitat kritik që duhet ruajtur me prioritet.
Prof. Aleko Miho nga Fakulteti i Shkencave të Natyrës vuri në dukje paradoksin e shpalljes së Vjosës si Park Kombëtar, ndërkohë që burimet e saj ujore po shfrytëzohen.
“Ky projekt, që në fillim nuk më është dukur zgjidhje e mençur. Përveç ndikimeve ekologjike, uji i Shushicës nuk është i mjaftueshëm për të përmbushur ambiciet turistike të bregdetit,” tha ai duke shtuar se ndikimi social duhej marrë më tepër parasysh.
Ndërsa projekti vazhdon të jetë në gjyq, Strabag, kompania zbatuese, rinisi punimet në janar, duke dërguar tubacione në Parkun Kombëtar të Vjosës, pavarësisht kundërshtisë së banorëve.
Në qershor 2024, 54 banorë të mbështetur nga EcoAlbania dhe Res Publica paditën Këshillin e Basenit Vlorë, Agjencinë Kombëtare të Mjedisit dhe Bashkinë Himarë.
Shushica, së bashku me burimet e saj, është një degë e rëndësishme e Vjosës dhe, që nga marsi 2023, pjesë e Parkut Kombëtar të Lumit të Parë të Egër në Evropë.
Përmes ndërtimit të një ujësjellësi në Himarë, qeveria synon të devijojë ujin nga burimi i Lëpushës, që ushqen Shushicën, për ta çuar drejt bregdetit me qëllim përmbushjen e kërkesave të turizmit masiv.
Rreth 17 kilometra tubacione, nga Kuçi në Himarë, janë thuajse gati, por diga e devijimit, infrastruktura kryesore dhe më problematike e projektit, ende nuk është ndërtuar./Citizens.al
