Masat e ashpra dhe retorika e turpshme mbi migracionin e bëjnë kontinentin të duket sikur po tradhton vlerat e veta.
Profesori i shquar Joseph Nye, e përkufizon fuqinë e butë të Europës si fuqi për të tërhequr. Një sondazh i fundit global konfirmon edhe një herë se Evropa e ka me bollëk këtë.
Nëse pyet njerëzit në vende të ndryshme si Turqia, Arabia Saudite, Koreja e Jugut, Afrika e Jugut dhe Brazili se ku do të donin të jetonin, nëse jo në vendin e tyre, shumica prej tyre zgjedhin SHBA-në ose Europën.
Në të kundërt, shumë më pak duan të jetojnë në Kinë ose Rusi. Dhe pikërisht aty është problemi i Europës. Aq tërheqëse është Europa sa miliona njerëz do të donin të lëviznin këtu.
Qindra mijëra përpiqen në të vërtetë, duke rrezikuar jetën e tyre në gomonet e rrezikshme në të gjithë Mesdheun.
“Ose Europë ose vdekje,” tha njëri prej tyre.
Por frika e migrimit masiv të pakontrolluar po i shtyn disa votues europianë drejt partive populiste ksenofobike që jo thjesht e shfrytëzojnë, por ngjallin aktivisht panik civilizues për këtë. Gjithnjë e më shumë, 2023-shi po duket si një 2015-ë e re.
Kriza e refugjatëve dhe emigrantëve që filloi atë vit nxiti votimin për Alternativën për Deutschland në Gjermani dhe partinë Liria në Austri – për të mos përmendur, për Brexit.
Partia Liria kryeson sondazhet e opinionit në Austri. Këtë javë, partia populiste anti-islamike e Geert Wilders shënoi një sukses tronditës në zgjedhjet holandeze. Dhe ne kemi zgjedhje për Parlamentin Europian qershorin e ardhshëm.
Si përgjigje, partitë kryesore mbrojnë masa gjithnjë e më të ashpra për të kontrolluar imigracionin e paligjshëm. Një kryetar i qeverisë europiane më tha kohët e fundit se mendonte se Europa duhej të bënte “diçka të egër” për të adresuar këtë çështje.
U tundova të përgjigjesha: a nuk e kemi bërë tashmë?
A nuk është skandaloze që rojet bregdetare greke akuzohen për shtyrje të paligjshme të anijeve me refugjatë? A nuk është skandaloze që BE-ja ka qenë bashkëpunëtore në forcat libiane që tërheqin migrantët e mundshëm në kampe të tmerrshme paraburgimi?
A nuk është skandaloze që qeveria italiane e Giorgia Melonit po i pengon anijet e shpëtimit të bamirësisë private të shpëtojnë njerëzit nga mbytja në Mesdhe? A nuk është skandaloze që qeveria britanike mendon të braktisë Konventën Europiane për të Drejtat e Njeriut, vetëm për të dërguar disa qindra azilkërkues në Ruandë? Njerëzit në të gjithë skajet e Europës dhe në mbarë botën, e shohin lirinë e lëvizjes që gëzojnë europianët brenda zonës Shengen si të blerë në kurriz të udhëtimit të tyre, të kufizuar fort në Europë.
Pyesni çdo turk ose indian për përvojat e tyre gjatë përpjekjes për të marrë një vizë Shengen ose MB. Retorika e turpshme e populistëve të djathtë si ish-sekretarja e Brendshme e Britanisë, Suella Braverman, e cila e ka përshkruar imigracionin e paligjshëm si një “pushtim” dhe protestuesit kundër veprimit ushtarak të Izraelit në Gaza si “turma pro-palestineze”, gjithashtu rrezikon të largojë miliona njerëz me një prejardhje migrimi që jeton në Europë.
Fuqia e butë e Europës nuk ka të bëjë vetëm me prosperitetin, sistemet e mirëqenies dhe cilësinë e jetës së saj. Bëhet fjalë gjithashtu për lirinë, sundimin e ligjit, tolerancën dhe respektimin e të drejtave të njeriut.
Në të njëjtin sondazh , të anketuarit në shumë pjesë të botës thanë se Rusia e Vladimir Putinit nuk ishte pjesë e Europës “kur bëhet fjalë për vlerat e saj aktuale politike”.
Europa është e lidhur me një sërë vlerash.
Por Europa nuk është e besueshme si një kontinent vlerash nëse i shkel ato vetë, pikërisht në pikat ku njerëzit nga pjesa tjetër e botës e ndeshën: në kufijtë e saj, mbi të gjitha, por edhe në pritjen e azilkërkuesve dhe keqkarakterizimin nxitës të njerëzve me prejardhje migrante tashmë brenda atyre kufijve.
Nuk ka dyshim se migrimi në Europë duhet të menaxhohet.
Nëse qeveritë europiane nuk arrijnë t’i përcjellin elektoratit të tyre ndjenjën e emigrimit nën kontroll brenda gjashtë muajve të ardhshëm, zgjedhjet e qershorit të ardhshëm mund ta gjejnë parlamentin europian të zhvendosur në të djathtën joliberale.
Megjithatë, menaxhimi i migracionit duhet të bëhet në mënyra që janë të sigurta, njerëzore dhe ligjore, ose Europa po tradhton vlerat e veta.
Dështimi në një drejtim ose në tjetrin dhe mënyra në të cilën Europa trajton pasojat e “fuqisë së saj për të tërhequr” do të fillojë të shkatërrojë një aspekt tjetër të rëndësishëm të fuqisë së saj të butë – vlerat e saj. Këtu është dilema e fuqisë së butë të Europës.
*Timothy Garton Ash është autor dhe historian britanik/ Burimi: Financial Times
