Nga Boldnews.al
Duke nisur nga fillimi i vitit 2024, Shqipëria do të zbatojë planin për reduktimin e gazrave që kanë fuqinë e ngrohjes globale (GWP) më të lartë se 2500, si një detyrim i Marrëveshjes së Stabilizim-Asociimit të vendit tonë me Bashkimin Europian.
Ky është një nga parashikimet më të rëndësishme të ligjit “Për gazet serrë të fluoruara”, i cili u miratua nga Parlamenti në janar të vitit 2023 dhe nis zbatimin në janar të vitit të ardhshëm.
Ligji i ri ka qëllim të shpallur reduktimin e shkarkimeve të gazeve serrë të fluoruara, me synim final mbrojtjen e mjedisit.
Në bazë të këtij ligji, duke nisur prej fillimit të vitit të ardhshëm do të aplikohen kufizime për vendosje në treg të një numri të konsiderueshëm pajisjesh, të cilat përdorin gazet serrë të fluoruara mbi normat e parashikuara në Marrëveshjet Ndërkombëtare.
Ligji parashikon detyrime specifike për të gjithë operatorët ekonomikë, shtetërore ose privatë që përdorin gazrat R-404A dhe R-507A.
Ky ligj ndalon përdorimin e gazeve serrë të fluoruara, me një potencial të ngrohjes globale prej 2500 apo më tepër për shërbimin ose mirëmbajtjen e pajisjeve të ftohjes, me një masë mbushjeje prej 40 tonësh dioksid karboni ose më të mëdha.
Aktualisht, pjesa më e madhe e sektorit të ftohjes industriale (ku përfshihen frigorigerët industriale, në të cilat depozitohen ushqime që kërkojnë ftohje të thellë, si mishi, peshku, etj), punojnë me gazet R-404A dhe R-507A.
Me nisjen e zbatimit të ligjit të ri, këto sektorë duhet t’u përshtaten normave të reja ligjore.
Kufizimet për vendosjen në treg
Ligji i ri parashikon gjithashtu kufizim të hyrjes në treg të shumë pajisjeve që janë në konsum të gjerë, përfshirë nga ato më të thjeshtat, si dritare apartamentesh me gaz e fikëse zjarri, e deri tek aerosolët argëtues.
Në një Aneks të këtij ligji janë renditur pajisjet që do t’u kufizohet vendosja në treg pas hyrjes në fuqi të ligjit, si edhe për disa të tjera, që kufizimi do të zbatohet në fillim të vitit 2025.
Kufizim pas hyrjes në fuqi të ligjit:
Menjëherë me hyrjen në fuqi të këtij ligji, pra nga janari 2024, do të ndalohet përdorimi i;
– Kontejnerë jorimbushës për gaze serrë të fluoruara, që përdoren për shërbim, mirëmbajtje, ose mbushje e pajisjeve ftohëse, pajisjeve të ajrit të kondicionuar dhe pajisjeve ngrohëse, sistemeve të mbrojtjes nga zjarri ose kuti e shpejtësisë elektrike, ose për përdorim si solvent;
– Sisteme jo të kufizuara të avullimit në mënyrë direkte që përmbajnë HFC dhe PFC si ftohësimport
– Pajisje të mbrojtjes nga zjarri që përmbajnë PFC;
– Dritaret për përdorim shtëpiak që përmbajnë gaze serrë të fluoruara;
– Dritaret e tjera që përmbajnë gaze serrë të fluoruara;
– Këpucë që përmbajnë gaze serrë të fluoruara;
– Goma që përmbajnë gaze serrë të fluoruara;
– Shkumë me një përbërës, përveç kur kërkohet për të përmbushur standardet kombëtare të sigurisë, që përmbajnë gaze serrë të fluoruara me GWP me 150 ose më tepër;
– Gjeneratorë aerosol të tregtuara dhe të destinuara për t’u shitur për publikun e gjerë për qëllime argëtimi dhe dekorative dhe buritë e sinjaleve, që përmbajnë HFC-të me GWP prej 150 ose më tepër;
– Frigoriferë dhe ngrirës shtëpiakë që përmbajnë HFC-të me GWP prej 150 ose më tepër;
– Frigoriferë dhe ngrirës për përdorim tregtar (pajisje hermetikisht të mbyllura) që përmbajnë HFC-të me GWP prej 2 500 ose më tepër;
– Pajisje ftohëse të palëvizshme, që përmbajnë, ose funksionimi i të cilave mbështetet në, HFCs me GWP prej 2 500 ose më tepër, me përjashtim të pajisjeve të destinuara për aplikim të projektuar për të ftohur produktet në temperatura nën 50°C;
– Pajisjet e lëvizshme të ajrit të kondicionuar (pajisje hermetikisht të mbyllura që lëvizin midis dhomave nga përdoruesi fundor) që përmbajnë HFC-të me GWP prej 150 ose më tepër;
– Shkuma që përmbajnë HFC-të me GWP prej 150 ose më tepër, përveç kur kërkohet të përmbushin standardet kombëtare të sigurisë (Polistireni i shtrydhur-XPS dhe shkuma të tjera);
– Aerosolet teknike që përmbajnë HFC-të me GWP prej 150 ose më tepër, përveç kur kërkohet të plotësojnë standardet kombëtare të sigurisë ose kur përdoren për aplikime mjekësore.
Kufizim nga 1 janari 2025
– Pajisje të mbrojtjes nga zjarri që përmbajnë HFC-23;
– Frigoriferë dhe ngrirës për përdorim tregtar (pajisje hermetikisht të mbyllura) që përmbajnë HFCs me GËP prej 150 ose më tepër;
– Paketa e sistemeve të centralizuara të ftohjes për përdorim komercial me një kapacitet prej 40 kW ose më tepër që përmbajnë, ose funksionimi i të cilave mbështetet në gaze serrë të fluorinuar me GWP prej 150 ose më tepër, përveç në qarkun primar i ftohjes së sistemeve kaskadë, ku mund të përdoren gaze serrë të fluorinuar GWP prej më pak se 1 500;
Kufizim nga 1 janari 2030
– Sistemet e veçanta të ndara të ajrit të kondicionuar që përmbajnë më pak se 3 kg gaze serrë të fluorinuar, që përmbajnë, ose funksionimi i të cilave mbështetet në gaze serrë të fluorinuar me GËP prej 750 ose më shumë