Nga Boldnews.al
Të dënuarit dhe të burgosurit, krahas privimit të përkohshëm të lirisë, gëzojnë disa të drejta si qytetarë dhe qenie njerëzore.
Një ndër këto të drejta është edhe ruajtja dhe vazhdimësia e jetës familjare, bashkëshortore e të bashkëjetesës, nëpërmjet atyre që ligji i konsideron si “takime të zgjatura”.
Këto “takime të zgjatura” janë hapësira ku bashkëshortët ndajnë intimitetin e tyre në ambjente të posaçme brenda institucioneve penitenciare.
Por, siç konstaton Kontrolli i Lartë i Shtetit, rregullorja e Drejtorisë së Përgjithshme të Burgjeve u lejon “takime të zgjatura” vetëm personave me statusin “të dënuar”. Pra, atyre të cilët janë shpallur fajtor me vendin të formës së prerë.
Ndërkohë, e njëjta rregullore ka përjashtuar nga “takimet e zgjatura” individët që janë në paraburgim, pra personat e arrestuar, të cilët janë në pritje të vendimit të gjykatës.
“…Duke marrë në konsideratë faktin se kohëzgjatja e një procesi hetimor mund të shkoj deri në 3 vjet, e drejta për takime të zgjatura duhet ti mundësohet çdo personi të legjitimuar për përfitimin e kësaj të drejtë, pavarësisht faktit nëse është “i dënuar” apo “i paraburgosur”’, thotë Kontrolli i Lartë i Shtetit në raportin e publikuar së fundmi me titull “Performanca e shërbimit të paraburgimit”.
“Takimet e zgjatura”
Ndër të drejtat që ju njihen personave të paraburgosur, kujdes i veçantë në legjislacion i kushtohet ruajtjes, përmirësimit ose rivendosjes së lidhjeve të të paraburgosurit dhe të të dënuarve me familjen, takimeve dhe vizitave.
Ndërkohë, neni 40 i Rregullores së Përgjithshme të Burgjeve, përcakton që: “Takimet e zgjatura lejohen deri në 5 orë për të dënuarit e martuar ose bashkëjetues, në përputhje me kriteret e përcaktuara në Kodin e Familjes”.
Sa më sipër, pavarësisht se ligji i barazon në të drejta personat e dënuar dhe të paraburgosur, “Rregullorja e Përgjithshme e Burgjeve, në kundërshtim me ligjin, i njeh të drejtën për takime të zgjatura vetëm personave “të dënuar” në mënyrë eksplicite. Lidhur me këtë fakt, pavarësisht se në hierarkinë e burimeve të së drejtës, akti ligjor prevalon në raport me aktet nënligjore, aktualisht, në të gjitha IEVP-të e drejta për takim të zgjatur ju mundësohet vetëm personave “të dënuar” dhe jo personave “të paraburgosur”, thotë Kontrolli i Lartë i Shtetit.
Dëme të rënda psikologjike
Zbatimi i këtij përcaktimi ligjor të Rregullores së Përgjithshme të Burgjeve, i cili bie ndesh edhe me Ligjin nr. 81/2020 “Për të drejtat dhe trajtimin e personave të dënuar me burgim dhe të paraburgosurve”, u mohon një të drejtë esenciale personave të paraburgosur, në kuadër të ruajtjes së lidhjeve me familjen.
Për individin, paraburgimi ka efekte të rënda psikologjike. Për rrjedhojë niveli i vetëvrasjeve midis të ndaluarve në paraburgim është disa herë më i lartë se të burgosurit e dënuar.
Arrestimi dhe më pas vendosja në paraburgim, shkëpusin në mënyrë të menjëhershme, dhe në shumicën e rasteve dhe të papritur, komunikimin e individit me mjedisin social në të cilin ai zhvillon jetën e tij të natyrshme.
Mjedisi social i tij përbëhet së pari nga familja e tij. Për rrjedhojë, qëllimi i ligjvënësit në përcaktimin dhe mundësimin e takimeve të zgjatura është ruajtja e marrëdhënieve bashkëshortore/bashkëjetuese dhe familjare.
