Kryeministri i Kosovës Albin Kurti ka dhënë një intervistë të gjatë për BBC në gjuhën serbe. Kurti ka thënë se Kosova, në prag të raundit të ri të bisedimeve në Bruksel, pret më shumë vendosmëri e qartësi nga BE-ja, sidomos sa i përket ngjarjeve të tilla si ajo e javëve më parë kur u ndal lëvizja e lirë e qytetarëve në veri si pasojë e barrikadave të qytetarëve serbë, të nxitur nga qarqet e Beogradit.
Intervista e plotë:
Kur për herë të fundit foli për BBC-në në gjuhën serbe, menjëherë pas zgjedhjes së tij si kryeministër, Albin Kurti e vendosi dialogun me Serbinë në vendin e katërt ndër prioritetet e tij.
Në 18 muajt e fundit, tre herë janë ngritur barrikada në rrugët e veriut të Kosovës i cili është kryesisht i populluara nga komuniteti serb, dy herë janë mbyllur vendkalimet, janë vendosur afishe në targa, është planifikuar pastaj është shtyrë zëvendësimi i targave për qytetet e Kosovës të lëshuara nga Serbia, deri sa në patrullat e Policisë së Kosovës hidhen mjete shpërthyese – dhe ky është vetëm një përshkrim i shkurtër i tensioneve të rritura.
“Nëse shikoni kohën që harxhoj, publikut mund t’i duket se kjo çështje është ngritur në listën e prioriteteve, por besoj se nuk e ka ndryshuar rrënjësisht vendin.
“Vende pune, drejtësia dhe problemet e vazhdueshme janë ende aty, madje edhe vendi i katërt nuk është aq i keq – merrem me shumë tema”, thotë me një buzëqeshje të lehtë kryeministri i Kosovës, ndërsa portreti i Presidentes së Kosovës Vjosa Osmani e shikon nga mur pas tij me të cilën menaxhon proceset politike në Kosovë për një vit e gjysmë .
Prishtina ka shtyrë zbatimin e masave të reja, qarkullimi në vendkalime është normalizuar
Serbia, Kosova dhe targat: Ende nuk ka zgjidhje të përhershme
Kur do të fillojë të paguajë rrymën veriu i Kosovës: “Gjysma e Mitrovicës nuk ka as orë të energjisë elektrike”
Të enjten, më 18 gusht, Albin Kurtin e pret takimi në Bruksel me presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq.
Kanë kaluar më shumë se një vit nga biseda e fundit e tillë, megjithëse negociatorët u takuan në një format tjetër në maj, në Berlin.
“Është herët të thuhet se si do të përfundojë dhe çfarë karakteri do të ketë takimi”.
“Ky takim është dashur të mbahet më 19 korrik, por presidenti i Serbisë ka kërkuar që të shtyhet për një muaj.
Kurti dhe Vuçiq do të takohen me ndërmjetësimin e Miroslav Lajçakut, i dërguari i Bashkimit Evropian (BE) për dialog.
A mund të jetë historik takimi në Bruksel?
Teksa flasim pesë ditë para takimit të Brukselit, Albin Kurti nuk ka përgjigje konkrete për këtë pyetje.
“Bisedimet po zhvillohen në dy pista, e para është takimi i liderëve ku do të kemi dy pika: elementet e kornizës së përgjithshme të marrëveshjes dhe çështjet aktuale dhe besoj se do të vazhdojmë në atë mënyrë.
“Këto dy pika janë shumë të përgjithshme, por unë shpresoj se do të futemi në tema më specifike ndërsa bisedimet zhvillohen.”
Si pistë e dytë ai përmend bisedimet e ekipeve negociatore të udhëhequra nga Besnik Bisljimi, nënkryetar i Qeverisë së Kosovës dhe Petar Petkoviq, shef i Zyrës për Kosovë të Qeverisë së Serbisë.
“Pika të ndryshme” në bisedimet në hyrje të takimit mes dy liderëve tashmë është përcaktuar ndryshe .
Beogradi insiston të diskutohet për formimin e Bashkësisë së Komunave Serbe (BKS) të përcaktuar me Marrëveshjen e Brukselit nga viti 2013 dhe akuzon autoritetet e Kosovës për mos zbatimin e saj, Prishtina deklaron se Serbia nuk respekton marrëveshjet e arritura së fundi për tabelat e regjistrimit dhe energjinë.
Kryeministri i Kosovës me gatishmëri do të pohojë se “me Serbinë ka arritur dy marrëveshje dhe i ka përmbushur të dyja, por Serbia nuk e ka përmbushur pjesën e saj”.
“Sa i përket regjistrimit, Serbia e ka respektuar ( shkelur) afatin në prill dhe tani jemi në problem.
“Sa i përket energjetikës, institucionet e Kosovës e kanë regjistruar kompaninë Elektrosever për dy ditë, e cila ka pasur një javë për të na ofruar të dhëna të reja për përdoruesit – gjë që nuk është bërë as pas tetë javësh.
Marrëveshja e përkohshme për targa u arrit vjeshtën e kaluar, ndërsa në prill kohëzgjatja e saj u zgjat për gjashtë muaj – deri në formimin e qeverisë në Serbi.
Sipas asaj marrëveshjeje, pronarët e targave të lëshuara në Serbi i mbulojnë me afishe shenjat e kombësisë kur hyjnë në Kosovë, ndërsa pronarët e veturave me targa të Kosovës bëjnë të njëjtën gjë kur hyjnë në Serbi.
Marrëveshja e fundit për energjinë, e cila asnjëherë nuk është prezantuar plotësisht në publik, trajton çështjet e kontrollit mbi burimet energjetike në veri të Kosovës.
Gjithashtu është planifikuar të vendoset tarifë për përdorimin e energjisë elektrike për banorët e atyre komunave që nuk i kanë paguar faturat e energjisë elektrike që nga viti 1999.
“Është interesant fakti që nga unë kërkohet të vazhdoj atë që kanë bërë paraardhësit e mi, ndërkohë që Serbisë nuk i bëhet presion për të zbatuar atë që kanë rënë dakord me mua.
“Ndoshta unë jam një negociator i ashpër, por ajo për të cilën pajtohem – bëhet.”
Me vërejtjen se edhe Christopher Hill, ambasadori amerikan në Beograd, kërkoi të fliste për BKS, Kurti fillimisht do të kujtojë me buzëqeshje se Hillin e njeh prej 24 vitesh për shkak të përvojës së pasur të diplomatit amerikan, i cili ka qenë i përfshirë në marrëdhëniet ballkanike për shumë vite.
“Hill është një ndërmjetës i heshtur midis Serbisë dhe Kosovës, kështu që ai nuk do të kishte thënë diçka të tillë para se ta kërkonte Beogradi i pari.
“Është interesante që serbët nga Kosova nuk po e kërkojnë sepse thonë se kanë nevojë për vende pune, drejtësi, ekonomi më të mirë dhe më e rëndësishmja, luftë kundër korrupsionit.
Kryeministri i Kosovës pret më shumë nga ndërmjetësi, në zyrat e të cilit do të takohet me presidentin serb.
“Unë besoj se BE-ja mund të jetë më aktive dhe më e qartë.”
“Ne kemi të drejtë të presim më shumë nga BE-ja, veçanërisht për të treguar më shumë qartësi dhe vendosmëri për pozicionet e veta, veçanërisht kur bëhet fjalë për ngjarje si barrikadat dhe incidentet e fundit.”
Nga një vendim i vendosur, përtej barrikadave, deri tek shtyrja e mesnatës,
Snajperët e Kosovës, agresioni luftarak serb, likuidimet e serbëve, barrikadat e ndërtuara si fortifikime për të shtëna, jo bllokim të trafikut.
Shkëmbimi i vlerësimeve të tilla verbale mes Beogradit dhe Prishtinës është një hyrje e takimit në Bruksel dhe është pasojë e ngjarjeve të fundjavës së fundit të korrikut.
Qeveria në Prishtinë më herët kishte njoftuar se nga 1 gushti në pikat kufitare do të fillojë lëshimi i dokumenteve hyrëse-dalëse për të gjithë ata që hyjnë në Kosovë me letërnjoftime serbe, gjë që Serbia e ka bërë në drejtim të kundërt për më shumë se një dekadë, duke arsyetuar me mos njohjen e dokumenteve të Kosovës.
Po ashtu, pronarëve të veturave me targa të qyteteve të Kosovës, por të lëshuara nga Serbia, u është lënë afat dy muaj për t’i regjistruar ato me targa të Republikës së Kosovës.
Një ditë para zbatimit të këtyre masave, rrugët në veri të Kosovës u bllokuan, Prishtina shtoi patrullat policore, në Mitrovicën veriore të populluar me serb, u dëgjuan sirenat dhe mediat u vërshuan me lajme të pa verifikuara për gjoja përleshje në terren. .
“Kishte një mungesë të dukshme të njoftimeve nga institucionet e ndryshme të inteligjencës, jo vetëm nga shteti ynë, për atë që po ndodhte – u nënvlerësuan agresiviteti i Serbisë ndaj Kosovës dhe dëshira e Beogradit për të befasuar.
“Ka pasur edhe thirrje nga Brukseli për shtyrjen e zbatimit të vendimeve, por doja t’i siguroja të gjithë se po tregoja vullnet të mirë ndaj partnerëve ndërkombëtarë, jo sepse publiku nuk ishte mjaftueshëm i informuar, por për shkak të fushatës frikësuese të udhëhequr nga Beogradi kishte shumë më tepër ndikim se sa mendonim”, thotë Kurti.
Kriza nuk u zgjidh përkohësisht me telefonata nga Brukseli, por me ardhjen e Jeffrey Hovenier, ambasadorit amerikan në Kosovë, në një takim urgjent me Qeverinë e Kosovës, pak para mesnatës së 1 gushtit.
Ambasadori amerikan njoftoi para mediave skenarin e heqjes së barrikadave dhe shtyrjes së zbatimit të masave të Prishtinës për një muaj edhe para se Qeveria e Kosovës të merrte zyrtarisht vendimin.
“Nuk më intereson se si do të më shohin të tjerët në aspektin e vendimmarrjes së pavarur sepse mendoj se Kosova është shumë më e pavarur se Serbia – Serbia është shumë më e varur nga Rusia”.
Madje edhe skenar i tillë paraqet fitore për kryeministrin e Kosovës.
Dhe atë një për të cilën do të flasë në vetën e parë njëjës.
“Me lëshimin e dokumenteve është filluar në mesnatë dhe janë lëshuar 2679 në pikat kufitare – e kam ditur që nuk do të mund t’i heqin barrikadat në mesnatë dhe kam lëshuar dokumente për 19 orë, me një kohë pritjeje prej vetëm 20 sekondash, që është. pakrahasueshëm më shpejt se Serbia”.
“Barikadat ishin një shembull shumë i thjeshtë i përgjigjes së tyre të paramenduar që kanë përgatur sepse e dinin që ne do të ishim shumë të butë dhe efektivë – unë nuk i sekuestrova dokumentet.”
Megjithatë, përkundër pretendimeve se ai ka zgjedhur një qasje të butë dhe efektive, Kurti e ka të qartë se tensionet dhe frika mes serbëve të Kosovës janë ngritur në një nivel më të lartë.
“Unë nuk mbaj asnjë përgjegjësi për këtë, është pasojë e fushatës dezinformuese të udhëhequr nga Serbia.
“Fushata ishte shumë agresive, sepse ata e dinin se asgjë nuk do të ndodhte më 1 gusht, dhe për shkak se e dinin se njerëzit do të bashkëpunonin me policinë në kufi, ata vepruan me parandalim.”
Krahasimi me idealin dhe kritikën e cila po ndihmon
Vetë Kurti tani po vepron me parandalim.
Në pritje të një afati të ri për fillimin e zbatimit të masave nga Qeveria e Kosovës, në një video të publikuar në kanalet zyrtare të komunikimit, ai ka folur në gjuhën serbe – dhe ky nuk është mesazhi i tij i parë i tillë.
“Mendësia ime e gjerë, të folurit në gjuhën serbe dhe komunikimi i drejtpërdrejtë përcillet me presion dhe maltretim në rritje brenda komunitetit serb në Kosovë.
“Ka gjithnjë e më shumë serbë që bashkëpunojnë me mua, por edhe gjithnjë e më shumë janë të ekspozuar ndaj presionit nga Serbia”, thotë Kurti dhe përmend shembullin e dorëheqjes së një këshilltari politik nga radhët e komunitetit serb, vetëm dy orë pas emërimit të tij.
Mirëpo, komunikimi i Kurtit me serbët në Kosovë u kritikua edhe nga ata që nuk janë pjesë e Listës Serbe, të afërt me Beogradin zyrtar.
Rada Trajkoviq, kryetare e Lëvizjes Evropiane të Serbëve nga Kosova, tha se serbët “më shumë janë të interesuar për përmbajtjen e mesazhit sesa për gjuhën në të cilën do të adresohet”.
“Është një fenomen shumë interesant që më krahasoni me ndonjë ideal imagjinar të një politikani të përsosur dhe lirisht vazhdoni ta bëni – kritika gjithmonë ndihmon.
“Por a mund ta imagjinoni presidentin apo kryeministrin serb të flasë në gjuhën shqipe apo në një gjuhë tjetër të pakicave?
Kurti beson se vërja në paha e një qëndrimi të tillë të rolit të tij ka edhe mesazhe të tjera.
“Është një çekuilibër i madh në pritshmëri – ato janë shumë të larta nga unë, dhe shumë të ulëta nga presidenti i Serbisë”.
Nga ana tjetër, pritshmëritë e ulëta të Perëndimit ndaj presidentit serb tregojnë se çfarë mendojnë ata për të.
Sa i përket barrikadave në veri të Kosovës, kryeministri Kurti thotë se ato janë dakorduara, organizuara dhe financuara nga Beogradi.
Në pretendimit se nuk ka bërë gjithçka që ka mundur në marrëdhëniet me komunitetin serb nga frika për rejtingun dhe imazhin e tij politik brenda komunitetit shqiptar, Kurti thotë kategorikisht të kundërtën.
“Nuk ka të bëjë me imazhin tim, nuk e di pse mendoni kështu”.
“Si dikush që e njeh prejardhjen time politike, e keni të qartë se nuk kujdesem shumë për imazhin tim – kam qenë aktivist gjatë gjithë jetës sime, duke folur dhe jetuar sipas idealeve”.
Ai gjithashtu pretendon se është i gatshëm të riparojë marrëdhëniet.
“Edhe pse nuk mendoj se njerëzit janë aq të frikësuar nga situata në Kosovë, unë jam i gatshëm të angazhohem në një bisedë me këdo që nuk ndihet i sigurt, megjithëse nuk është aq e lehtë të luftosh fushatën agresive propagandistike të kryer në media në gjuhë të ndryshme që nuk është shqipja.
“Me një fushatë për të trembur njerëzit, Beogradi mund të ketë njëfarë suksesi, por ju e dini se cila është rruga e diktaturës – nga një fitore e vogël, në një fitore të vogël, deri në disfatën përfundimtare.”
Si do të duket 1 shtatori?
Kryeministri i Kosovës nuk është i shqetësuar se ajo që u ndërpre para mesnatës së 1 gushtit mund të jetë pika nga e cila do të rifillojë më 1 shtator.
“1 Shtatori do të jetë një ditë normale në pikat kufitare – ose do të nxjerrim dokumente hyrje-dalje, ose të dyja palët do t’i anulojnë ato.
“Nuk po e përjashtoj dhe shpresoj se do të flasim për këtë në kontekstin e çështjeve aktuale”.
I pyetur nëse kjo është realisht platforma e tij negociuese për bisedimet e Brukselit, Kurti thotë se një propozim të tillë tashmë ia ka paraqitur presidentit serb në një takim të organizuar në kuadër të iniciativës së bashkëpunimit të liderëve rajonalë Brdo Brioni.
“I thashë – njihni dokumentet e Kosovës dhe ai më tha se është e papranueshme sepse kështu do të njihej pavarësia”.
“Edhe pse do të ishte mirë, i thashë se nuk është e vërtetë – Sllovakia, Greqia, Rumania nuk e njohin pavarësinë, por i njohin dokumentet e Kosovës”.
“Nëse Serbia dëshiron të anëtarësohet në BE, së pari është e rëndësishme t’u bashkohet atyre anëtarëve të BE-së që nuk e kanë njohur pavarësinë e Kosovës.
Vendkalimet kufitare të Kosovës janë të furnizuara me postera me informacione për dokumentet e ardhshme hyrëse-dalëse
Deisa dokumentet e hyrjes mund të jenë një pengesë e vogël, kryeministri Kurti nuk ka alternativë për zëvendësimin e targave që Serbia lëshon për qytetet e Kosovës.
Kurti: “Do të vazhdojmë me fushatën informuese për ndërrimin e targave me përfitime të shumta – pa TVSH, akcizë dhe doganë”. Zëvendësimi mund të fillojë menjëherë dhe afati i përfundimit të procesit nuk do të jetë 1 shtatori, por dy muaj më vonë”.
BBC: “Por çfarë do të bëni nëse askush nuk i ndërron tabelat?”
Kurti: “Beogradi është i shqetësuar sepse mendoj se njerëzit do ta pranojnë ndryshimin, është në favor të serbëve nga Kosova”. Por për mua është e qartë se edhe kur të përfundojë procesi, nuk do të jetë fundi – na duhet një marrëveshje me Serbinë sepse gjithçka është e pjesshme derisa të arrijmë një marrëveshje ligjërisht të detyrueshme për normalizimin e plotë të marrëdhënieve, bazuar në njohjen reciproke”.
Mandati i parë i Aljbin Kurtit si kryeministër zgjati më pak se dy muaj, i dyti ende nuk ka arritur në gjysmë të rrugës, por lideri i Vetëvendosjes beson se në këtë mund të jetë pjesë e një marrëveshjeje të tillë.
“Është e mundur të arrihet një marrëveshje ligjërisht e detyrueshme e bazuar në njohjen reciproke në një ose dy vitet e ardhshme, sa më shpejt aq më mirë.
“Është e qartë se qenia e Kosovës është e shëndoshë, por marrëdhëniet mes Kosovës dhe Serbisë
