Klima e të bërit biznes në Shqipëri është përkeqësuar vazhdimisht përgjatë viteve të fundit ndërsa vendi duhet të luftojë korrupsionin, të rrisë transparencën në prokurimet publike dhe të mos përdorë procedura të veçanta për kontratat publike. Ky është opinioni i Dhomës së Tregtisë Shqiptaro-Amerikane, një organizatë që përfaqëson biznese shqiptare dhe amerikane që veprojnë në Shqipëri.
Presidenti Enio Jaço deklaroi se ndryshimet ligjore të ndërmarra nga qeveria e kryeministrit Edi Rama, të tilla si ligji mbi të ardhurat personale, ndryshimet e të cilit janë aktualisht në shqyrtim, janë tepër komplekse, ndryshojnë tepër shpesh dhe duket se nuk respektojnë parimet ndërkombëtare të kontabilitetit.
“Parimet tona [për sistemin fiskal] janë që jetë bashkëkohor, në përputhje me standartet ndërkombëtare të kontabilitetit, i parashikueshem (të mos ndryshojë çdo vit) dhe të incentivojë formalizimin (jo informalitetin) e ekonomisë dhe të jetë konkurrent në Ballkan,” deklaroi Jaçe ndërsa theksoi se drafti i ri bie ndesh me këto parime.
Qeveria ka vendosur tatim fitimi dhe TVSH zero për biznesin e vogël, gjë që ka krijuar mundësitë për një numër të vogël shqiptarësh që punojnë në profesione të lira, të tillë si avokatë, mjekë apo gazetarë, që të minimizojnë faturën e tyre fiskale duke u regjistruar si sipërmarrës dhe duke i marrë të ardhurat përmes faturës së biznesit dhe jo si pagë. Qeveria nuk dëshiron që të vendosë tatim fitimi për biznesin e vogël por ka propozuar një numër formulash për të taksuar të ardhurat e profesionistëve, të cilat vlerësohen si “tejet të komplikuara”.
Shqipëria bën prokurim publik me mjete elektronike tashmë prej vitesh me njoftimet për prokurime dhe rezultatet e prokurimeve të bëra online. Megjithatë, kjo lloj transparence është e pamjaftueshme, beson Dhoma Amerikane, e cila kërkon publikimin jo vetëm të njoftimeve, por edhe të përfituesve dhe lidhjeve të tyre si dhe performancën e shkuar të përfituesve. Në fakt, ndërsa lidhja e kontratës së prokurimeve publike bëhet e ditur online, kontrata dhe rezultati i zbatimit të saj nuk bëhet.
Sipas Jaçes, vendi duhet gjithashtu të mbajë një “përqasje konservatore” në lidhje me prokurimet publike, pra që të mos bëhen prokurime jashtë procedurave të rregullta. Në fakt, qeveria aktuale ka ndërmarrë, përkundër këshillave të Fondit Monetar Ndërkombëtar, prokurime publike me rregulla emergjence me vlerë qindramilionë euro. Përfituesit janë në shumicë kompani të lidhura politikisht.
