Ish-kryeministri i Suedisë dhe njohës i gjeopolitikës, Carl Bildt ka theksuar se lufta në Ukrainë nuk ka dhënë ndonjë efekt të madh në Ballkanin Perëndimor. Ai është shprehur në mbështetje të Ballkanit të Hapur, ndërsa thekson se pushtimi rus i Ukrainës solli ndryshime tektonike në kuadrin e sigurisë evropiane dhe gjithashtu ka prekur Ballkanin Perëndimor.
Duke komentuar në revistën ‘European Western Balkans’, anulimin e vizitës së ministrit të Jashtëm rus Sergej Lavrov në Serbi, presidenti Aleksandar Vuçiç i tha televizionit shtetëror (RTS) në një dalje në kohën kryesore të së hënës se refuzimi i Serbisë për të qenë gjithmonë pjesë e tufës shkakton dhimbje koke. Ai tha se disa nuk mund t’i bënin asgjë Rusisë, kështu që i lanë hesapet me Serbinë.
“Nuk e kam fjalën për amerikanët, por për dikë më të vogël. Ata nuk mund t’i bëjnë asgjë Rusisë, kështu që po e çojnë atë në Serbi, nga Carl Bildt në Kroaci. Shikoni gjithçka nga mjedisi, politikanët e tyre dhe mediat…”, tha Vuçiç dhe pyeti veten se si disa njerëz nga Bashkimi Evropian u lejuan të vizitojnë presidentin rus.
Në margjinat e Forumit GLOBSEC në Bratislavë, i cili u mbajt në kryeqytetin sllovak midis 1 dhe 3 qershorit, folëm me Carl Bildt, ish-kryeministër suedez dhe përfaqësues i lartë në Bosnje dhe Hercegovinë.
Si i shihni efektet e pushtimit rus në Ukrainë në Ballkanin Perëndimor?
Carl Bildt: Aspekti më i dukshëm është sigurisht një indirekt, në kuptimin që synimi i botës perëndimore është tani konfrontimi me Rusinë. Pra, ka një efekt shumë indirekt në Ballkanin Perëndimor, jo të drejtpërdrejtë.
Pra, a mendoni se kjo do të ndikojë ndoshta më shumë në angazhimin politik të vendeve evropiane në Ballkanin Perëndimor dhe ndoshta do të përshpejtojë procesin e zgjerimit etj.?
CB: Unë nuk mendoj se kjo do të ndodhë, ndonjë efekt madhor qoftë në një drejtim apo në tjetrin. Unë mendoj se do të jetë një problem për Serbinë, në kuptimin që nëse presidenti Vuçiç shkon përpara… Dhe tani ai ka ftesën për ministrin e Jashtëm Lavrov që të vijë në një takim miqësor në Beograd, që, natyrisht, nuk shkon të jetë shumë konstruktiv nga pikëpamja e çuarjes përpara të agjendës së BE-së.
Në thelb, ajo ndikon në vendin tuaj, Finlandën sigurisht…
CB: Kjo na prek neve, mjaft thelbësisht pasi kemi marrë vendimin për të aplikuar për anëtarësim në NATO. Po.
Çfarë mendoni për zgjerimin e NATO-s dhe pozicionin e Turqisë?
CB: Ne ishim në një rrugë rrëshqitëse drejt anëtarësimit në NATO tashmë. Nuk e di saktësisht se kur, sepse kjo varet nga zgjidhja e disa çështjeve nga Turqia me shtetet e tjera anëtare. Nuk mund ta dimë saktësisht se kur do të ndodhë kjo, por nuk kam dyshim se do të ndodhë. Pra, ky do të ishte një lloj konsolidimi i konsolidimit të sigurisë së Veriut të Evropës. Do të jetë një fuqizim i NATO-s, si një aleancë ushtarake me pasoja për Evropën, jo vetëm për Veriun. Mendoj se është qartësisht një hap pozitiv për vendin tim, për pjesën time të Evropës dhe për Evropën në përgjithësi.
Disa javë më parë Presidenti Macron doli fillimisht me idenë për një bashkim të ri politik evropian, më pas Presidenti Charles Michel erdhi me propozimin për reformimin e procesit të zgjerimit. Së fundmi kemi pasur edhe një dokument të qeverisë austriake për gjëra të ngjashme. Çfarë do të thotë e gjitha kjo?
CB: Sigurisht që është diçka që ekziston atje për një kohë të gjatë. Në njëfarë kuptimi, ne e kishim atë, në një kuptim që ne kemi Bashkimin Evropian dhe kemi Këshillin e Evropës dhe Këshilli i Evropës është një bashkim politik më i gjerë, mund të argumentohet. Më shumë i përshtatur për çështjet politike, demokracinë dhe të drejtat e njeriut deri diku. Më pas, francezët kanë luajtur tashmë me këto lloj idesh. Shumë e vështirë për të kuptuar se çfarë do të thotë konkretisht. Ne kemi diskutuar gjithashtu këto gjëra dhe unë kam qenë në favor të kësaj çështjeje faktike për Ballkanin Perëndimor – që ne kemi një lloj faze të përkohshme. Por, mendoj se është kritike kur shikon se çfarë mund të jetë. Për t’u siguruar që është një fazë e përkohshme, nuk është faza përfundimtare. U la e paqartë nga Presidenti Macron nëse ai donte një fazë të përkohshme apo një fazë përfundimtare. Por nëse është një fazë e përkohshme, mendoj se ka më shumë për idenë.
Si e shihni situatën në Bosnje dhe Hercegovinë tani, ne kemi procesin zgjedhor…
CB: Janë zgjedhjet që vijnë në tetor dhe zgjedhjet janë gjithmonë një gjë e ndërlikuar në çdo demokraci. Ka një tendencë nga të gjithë për të valëvitur flamurin e tyre. Dhe në Bosnje kjo është më e ndërlikuar se në të tjerat. Dodik po valëvit flamurin e tij si zakonisht…
Flamurin rus?
CB: Po, por dua të them se ai po valëvit një flamur dhe “se do të jem i pavarur ose çfarëdo që do të jem” dhe Čović është me flamurin nacionalist kroat dhe Izetbegoviçin… çfarëdo flamuri që mund të jetë. Pra, ne kemi një element tensioni në Bosnje. Mendoj se gjëja kryesore është që të kryhen zgjedhjet dhe pastaj do të shohim se ku jemi të gjithë.
Dialogu Beograd-Prishtinë , përshpejtim i procesit apo diçka krejtësisht e re? Tani kemi shumë të dërguar dhe përfaqësues – Miroslav Lajçak, i dërguar britanik, i dërguar amerikan, tani gjerman. Atëherë do të kemi siç kuptoj nga korriku një të dërguar francez. Çfarë mendoni për këtë? Pse na duhen të dërguarit për Ballkanin Perëndimor?
CB: Mendoj se ne kemi nevojë kryesisht për një të dërguar të BE-së që vepron së bashku me amerikanët. Mendoj se ky duhet të jetë një proces i udhëhequr nga BE dhe i mbështetur nga Amerika. Gjithçka tjetër është plotësuese. Por më në fund do të vendoset nga gatishmëria për të ndërmarrë disa hapa të vështirë në Beograd dhe në Prishtinë. Dhe unë mendoj se liderët politikë në të dyja vendet e kuptojnë se në disa momente ato vendime do të duhet të merren, por ata duhet të kalojnë vetë ato ura.
